ابزارهای مالی نوین در بورس

ابزارهای نوین مالی چیست؟

معرفی ابزارهای نوین مالی

ایجاد بازار داد و ستد آتی پدیده ای نوین در اقتصاد ایران به شمار می آید که به عنوان حلقه ای از مجموعه به هم پیوسته پیش نیازهای توسعه ی اقتصادی ، بسترهای اجتماعی و فرهنگی را در درازمدت دگرگون می سازد . گروه های فعال در بازارهای آتی با داد و ستد ابزارهای مالی موجود در این بازارها می کوشند که از ریسک ناپایداری قیمت ها مصون بمانند . نتیجه ی عملکرد بازارهای آتی با انتقال ریسک ، کاهش ناپایداری قیمت ها و کشف قیمت ، کمک قابل توجهی به اقتصاد ملی است . بازارهای داد و ستد آتی در دنیای امروزی از اهمیت چشمگیری برخوردار شده اند و به عنوان مهم ترین سازوکار تصحیح عملکرد نظام قیمت گذاری بازار آزاد به منظور کاهش ناپایداری قیمت ها و توزیع مناسب ریسک و نیز به عنوان ابزاری برای ارتقای کمی و کیفی اطلاعات و مبنای پیش بینی قیمت کاربرد و تأثیری انکارناپذیر یافته اند.در این مقاله ابتدا چند گونه از مهم ترین ابزارهای مالی شامل قراداد تحویل آتی و قرارداد پیمان آتی به طور کامل تشریح می گردد ؛ سپس انواع سفارش ها و انواع سپرده ها در معاملات آتی مورد بررسی قرار می گیرد .در ادامه وجوه تمایز بین قرارداد تحویل آتی و پیمان آتی ، نحوه ی تعیین قیمت در این قراردادها ، تعریف اتاق پایاپای ، تشریح نحوه ی عمل این اتاق و مابه التفاوت در قراردادهای آتی بیان گردیده است . در بخش بعدی، یکی دیگر از ابزارهای مالی یعنی اختیار معامله ، انواع حالت ها و مزایای استفاده از آن به تفصیل توضیح داده شده است .پس از این قسمت ، نحوه ی گزارش گری و افشای موارد مربوط به ابزارهای نوین مالی طبق استانداردهای حسابداری ذکر گردیده است .در خاتمه نیز به جمع بندی مطالب گفته شده و نتیجه گیری پرداخته شده است .

کلیدواژه ها:

اوراق مشتقه – بازارهای آتی – قرارداد آتی – پیمان آتی – اتاق پایاپای- اختیار معامله – سپرده ها – مابه التفاوت

نویسندگان

گروه حسابداری ، واحد اندیمشک ، دانشگاه آزاد اسلامی ، اندیمشک ، ایران

گروه حسابداری ، دانشکده سما اهواز ، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز ، ایران

مراجع و منابع این مقاله :

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

ابزارهای مالی نوین در بورس

با اجرای گام به گام اصل «44» قانون اساسی و افزایش حجم و ارزش بازار سرمایه کشور نیاز به طراحی ابزارها و راهبردهای نوین مالی بیش از پیش احساس می شود. در شرایط فعلی افزایش تعداد شرکت های موجود در بورس یا افزایش ارزش بازار که به طور کلی معیارهای کمی بازار هستند نسبت به سال های قبل نسبتا مناسب است و چنین به نظر می رسد که توجه به معیارهای کیفی مانند اجرای دقیق قانون جدید بازار سرمایه، شفافیت اطلاعات، ابزارها و راهبردهای نوین پیش گفته شده از اهمیت بیش تری برخوردار هستند. با وجود نیروی انسانی متخصص و تحقیقات انجام شده در دانشگاه ها مشخص نیست که چرا در زمینه اجرا و طراحی این ابزار و راهبردهای نوین اقدامات

برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سال‌های گذشته روزنامه‌های عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه می‌شود.
شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر مشترک شوید:

در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یک‌ساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامه‌ها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارت‌های بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارت‌های اعتباری بین‌المللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکان‌پذیر است.

به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!

استفاده قطره‏‌چکانی از ابزارهای نوین مالی

دنياي اقتصاد- صدرا رجب‌‌نژاد : وجود بازاری نظام‌‌مند برای معامله ‌‌محصولات تولید شده در صنعت از الزامات هر کشوری است. بورس کالا در ایران از نمونه‌های موفق این بازارهاست. اما در سال‌های اخیر توسعه این بازار با رشد صنایع همگام نبوده و مشکلاتی را به وجود آورده است. با رفع مشکلات بورس کالا، منطقه امن صنعتگران، امن خواهد ماند.

بورس کالا، بازاری منظم، شفاف و قانون‌‌مند برای فعالان بازار کالایی‌‌است. عرضه‌کنندگان می‌توانند هر میزان از کالا را در زمان مقرر و با قیمت‌‌هایی که توسط کارشناسان و متخصصان کارشناسی شده است و به قیمت‌های رقابتی نزدیک است به فروش برسانند. نظارت اعمال شده بر بازار می‌تواند عرضه‌کنندگان را از سلامت معامله مطمئن کند و از طرف دیگر باعث اطمینان از اهلیت خریدار می‌شود. تولیدکنندگانی که محصولات خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند پس از آشنایی با روند فروش محصولات و میزان فروش آن برای تولیدات بعدی هم از نظر کیفیت کالا و هم از نظر میزان تولید برنامه‌ریزی‌‌‌های لازم را انجام ‌می‌دهند. این موضوع می‌تواند در توسعه کسب و کار آنها بسیار موثر باشد. همچنین عرضه‌کنندگان می‌توانند با مطرح کردن نام خود در این بازار به عنوان فروشنده یا تولید‌کننده توانمند بازار خود را گسترش دهند و بازاریابی اصولی و پر‌بازدهی را به انجام برسانند.

از طرف دیگر بورس کالا برای خریداران محصولات کالایی بازاری بسیار امن به شمار می‌‌آید. آنها می‌توانند از هدر‌رفت سرمایه خود جلوگیری و از انجام صحیح ابزارهای مالی نوین در بورس معاملات اطمینان حاصل کنند. اهلیت یا عدم اهلیت فروشنده‌ها با جست‌وجویی ساده اثبات می‌شود. کیفیت محصولات عرضه شده در این بازار نیز بر همگان شفاف است و اگر تخلفی در این مورد صورت گیرد، به راحتی قابل پیگیری است. پس با مزیت‌‌های گفته شده مشتریان به راحتی می‌توانند کالایی را با کیفیت مد نظر از فروشنده‌‌ای مطمئن خریداری کنند.

در سال‌های اخیر فعالان بورس کالا (هم خریداران و هم عرضه‌کنندگان) از دو مساله گله می‌کنند. معضل اول ضعف در نظارت بر این بازار و دومی عدم توسعه بورس کالا است. نظارت شامل زیاده‌‌روی‌‌ها و کندروی‌‌ها می‌شود. به عنوان مثال اعمال محدودیت بر معاملات برخی کالاها در سال‌های اخیر افزایش یافته و از طرف دیگر در بررسی برخی معاملات کم‌‌کاری رخ داده است. همچنین قیمت‌‌ها نیز توسط دولت با محدودیت‌‌های بسیاری مواجه است. در برخی کالاها قیمت پایه بالاتر از قیمت رقابتی و در برخی دیگر قیمت پایه بسیار کمتر از حد انتظار بازار است. تداوم این مساله می‌تواند ضربه بزرگی به صنایع کشور وارد کند. اگر مشکل نظارت برطرف شود بسیاری از معضلات بازار رفع خواهد شد.

چالش دوم عدم توسعه بازار است. صنعت کشور در سال‌های اخیر بسیار توسعه‌یافته است. بورس کالا به عنوان بازار مرجع و اصلی محصولات کالایی که عمدتا محصولات صنعتی کشور را شامل می‌شود باید متناسب با صنایع رشد و توسعه را تجربه کند. بهره‌مندی از ابزارهای مالی نوین در این بازار به کندی پیش می‌‌رود و همین امر باعث دلسردی فعالان بازار شده است.

بازار بی‌‌رقیب کالایی

رامین ملماسی مدیرعامل کارگزاری بانک صنعت و معدن در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به مزیت‌‌های بورس کالا و اشتیاق شرکت‌‌ها برای عرضه محصولات ابزارهای مالی نوین در بورس خود در این بازار عنوان کرد: مزیت‌‌های بسیاری برای شرکت‌‌های صنعتی مخصوصا شرکت‌‌های معدنی و صنایع معدنی در این بازار وجود دارد. مزیت اول شفافیت است. سازو‌کار کشف قیمت و معامله در بورس کالا باعث شفاف‌‌تر شدن بازار و ایجاد منطقه امن برای مدیران شرکت‌‌های عرضه‌کننده می‌شود. از طرف دیگر خریداران می‌توانند از سلامت و صحت قیمت‌‌ها اطمینان حاصل کنند. مزیت دوم کشف قیمت است. معمولا قیمت‌‌هایی از طرف عرضه‌کنندگان مد نظر است که در بازار تعدیل‌‌هایی روی آن صورت می‌گیرد. این مساله باعث می‌شود زمانی که خریداران اقدام به خرید کالا با قیمت‌‌های پایه می‌کنند، از این موضوع اطمینان دارند که قیمت اعلام شده تقریبا هیچ شبهه‌ای ندارد و از قبل توسط ‌سازو‌کار بازار و کارشناسان تعدیل شده‌‌ است. وی ادامه داد: مزیت دیگر مکانیزم‌‌های تامین مالی موجود در بورس کالا است. بسیاری از ابزارهای نوین در این بازار از طرف سازمان بورس و شرکت‌‌های کارگزاری در اختیار فعالان قرار می‌گیرد. یقینا این ابزار‌‌ها به روان‌‌تر شدن بازار منجر می‌شوند. اطمینان از انجام معامله و فرآیند تسویه از دیگر مزیت‌‌های مهم بورس کالا است. ساز و کاری که در بورس کالا در حال اجرا است، فرآیند تسویه را با اطمینان بسیار بالا انجام می‌دهد. معافیت ۱۰ درصدی از مالیات بر درآمد حاصل از فروش برای شرکت‌‌هایی که محصولات خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند اعمال می‌شود. این معافیت یکی از جذابیت‌‌های این بازار برای تشویق شرکت‌‌ها به شمار می‌‌آید. ملماسی در پاسخ به این سوال که مکانیزم بورس کالا چه ایرادات یا کمبودهایی دارد، گفت: یکی از فقدان‌‌هایی که در این بازار با آن رو‌به‌رو هستیم، ابزارهای معاملاتی‌‌ است. برای توسعه بازار و استفاده از این ابزارها، به روز‌رسانی سامانه‌های معاملاتی که عملیات خرید و فروش در بستر آنها در حال انجام است، الزامی است. طی این سال‌ها سازمان بورس سرمایه‌‌گذاری‌‌های بسیاری برای بهره بردن از این ابزارها انجام داده است اما به نظر می‌‌رسد برای رفع مشکلات باید هر چه سریع‌‌تر سرمایه‌‌گذاری‌‌های بیشتری انجام گیرد. نظارت‌‌های قانونی ابزارهای مالی نوین در بورس نیز باید توسط قانون‌‌گذار و حاکمیت با دقت بیشتری صورت گیرد. اگر از شفافیت به عنوان یک مزیت نام برده می‌شود، پس باید حمایت نظارتی دولت را از این بازار شاهد باشیم. یکی از دلایلی که باعث می‌شود شرکت‌‌ها از عرضه محصولات خود در بورس کالا اجتناب کنند، ضعف شفافیت در این بازار است. به عقیده من‌ سازو‌کار دیگری با این نظم و شفافیت در کشور وجود ندارد که جایگزین بورس کالا باشد. پس باید حداقل محدودیت‌‌ها و حداکثر شفافیت بر این بازار حاکم باشد تا فضای اقتصادی کشور امن و مطمئن بماند‌‌.

لزوم استفاده بیشتر از ابزارهای نوین مالی

مدیرعامل کارگزاری بانک صنعت و معدن به ابزار‌‌های قابل توسعه در بازار اشاره کرد و افزود: ابزارهایی که برای تامین مالی شرکت‌‌ها در بورس کالا فعالیت می‌کنند مثل سلف موازی استاندارد، سلف خرید یا تسویه، لازم هستند، اما باید ابزارهای کارآتر و موثری باشند و همچنین در زمان کوتاه‌‌تری این عملیات را انجام دهند. با بهره‌‌‌مندی از ابزارهای نوین مالی، شرکت‌‌هایی که در حال فعالیت و انجام معامله در بورس کالا هستند، از مزیت‌‌های اشاره شده به بهترین شکل ممکن استفاده کنند و ریسک معاملات خود را مدیریت کنند.

وی در پایان به ظرفیت بالای بورس کالا برای انجام معاملات هر کالایی پرداخت و گفت: بورس کالا بازاری‌‌ است که به دلیل داشتن ویژگی‌‌های خاصی که در هیچ بازار دیگری دیده نمی‌شود، می‌تواند محل معامله هر محصولی با هر تناژی باشد که نیاز به یک بازار برای انجام اصولی و کم‌ریسک معاملات دارد. چه بازاری بهتر از بورس کالا وجود دارد که تمام سازوکار‌های نظارتی را دارا باشد و قیمت‌‌ها نیز نزدیک به قیمت‌‌های رقابتی کشف شوند؟ محصولات جدید اتفاقا چون نیاز به بازاریابی و بازارسازی دارند، باید در بورس کالا عرضه شوند تا با سرعت بیشتری، مشتریان خود را پیدا کنند. فرآیند قیمت‌‌گذاری نیز در این بازار در حد قابل قبولی، درست و منطقی انجام می‌‌پذیرد. از طرف دیگر خریداران هم می‌توانند با اطمینان بیشتر دست به انتخاب محصول بزنند و از زمان و نحوه انجام معامله مطمئن باشند.

ابزارهای نوین تامین مالی کالایی در بورس کالا

بسیاری از اندیشمندان مسلمان در زمینه طراحی ابزارهای مالی اسلامی، مطالعات گسترده‌ای روی انواع عقود شرعی برای ابزارسازی انجام دادند. آنها توانستند انواع صکوک چون اوراق مشارکت، قرض‌الحسنه، مرابحه، اجاره، استصناع، مزارعه و مساقات طراحی کنند که برخی، قابلیت استفاده در جایگاه ابزار سیاست پولی را نیز داشته‌اند. ویژگی این ابزارها این است که به‌طور معمول برای طرح‌ها و پروژه‌های میان‌مدت و بلندمدت به کار می‌روند؛ اما برای تکمیل پاسخگویی به نیازهای بازار پول و سرمایه، نیاز به اندیشه طراحی ابزارهای دیگر با کاربردهای کوتاه‌مدت بوده است که به نظر می‌رسد می‌توان با استفاده از قرارداد سلف این نیاز را برآورده کرد.

به گزارش «کالاخبر»، ویژگی این ابزارها این است که به‌طور معمول برای طرح‌ها و پروژه‌های میان‌مدت و بلندمدت به کار می‌روند؛ اما برای تکمیل پاسخگویی به نیازهای بازار پول و سرمایه، نیاز به اندیشه طراحی ابزارهای دیگر با کاربردهای کوتاه‌مدت بوده است که به نظر می‌رسد می‌توان با استفاده از قرارداد سلف این نیاز را برآورده کرد. تاکنون طراحی‌های متفاوتی با استفاده از عقد پایه سلف در راستای ابزارسازی انجام شده است؛ ساختارمند و منضبط شدن قراردادهای سلف و بورسی شدن آن در بورس کالای ایران، انتشار صکوک (اوراق) سلف برای نخستین بار در بحرین و نیز استفاده از سازوکار سلف موازی در مالزی از این موارد هستند. موسسه پولی بحرین برای نخستین بار در حوزه کشورهای خلیج فارس در سال ۲۰۰۱، اسناد دولتی مطابق با قوانین اسلامی را منتشر کرد. ارزش این اسناد، ۲۵ میلیون دلار آمریکا، به شکل اوراق ۳ ماهه و با عنوان اوراق بهادار «صکوک سلم» بود. سودان نیز اقدام به استفاده از این اوراق کرده است. بانک مرکزی این کشور، قراردادی به مبلغ ۶۵ میلیون یورو با شرکت سرمایه‌گذاری سودان از راه اوراق سلف نفت به مدت سه سال منتشر کرد، در این قرارداد هشت بانک خارجی و دو بانک محلی مشارکت داشتند. در ایران نیز بورس کالای ایران به منظور پاسخگویی به نیاز تامین مالی بخش صنعت اقدام به طراحی اوراق سلف موازی کرد و در اولین گام در فروردین ۱۳۹۲ دستورالعمل معاملات سلف موازی استاندارد برای انتشار اوراق سلف روی کلیه کالاها طراحی شد که منجر به انتشار اوراق سلف بر پایه دارایی سنگ آهن شرکت گل گهر در تیرماه ۱۳۹۳ به مبلغ ۸۳۰ میلیارد ریال شد. در سال ۹۴ نیز انتشار اوراق سلف برای تامین مالی صنایع مختلف در این بورس ادامه یافت؛ به‌طوری که در مجموع بالغ بر ۵۶۲۱ میلیارد ریال تامین مالی برای شرکت‌های ذوب‌آهن اصفهان، پتروشیمی پردیس، پتروشیمی آبادان، سیمان سپاهان، گل گهر و چادرملو صورت گرفت.قرارداد سلف قراردادی است که براساس آن، کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل شده و بهای آن هنگام معامله پرداخت می‌شود. این قرارداد یکی از ابزارهای تامین مالی تولیدکنندگان کالاها است و به‌صورت فراگیر از سوی تولیدکنندگان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تجربیات بین‌المللی در استفاده از عقد پایه سلف در معاملات

در چندین کشور اسلامی اقداماتی در راستای استفاده از عقد پایه سلف در تامین مالی انجام شده است که در برخی از آنها یک مکانیزم بسیار ساده و ابتدایی در حد انجام معاملات گسترده سلف مورد استفاده قرار گرفته و در برخی دیگر استفاده از این قرارداد ساختارمند بوده و به انتشار اوراق سلف منجر شده است، ولی به هر حال در هیچ یک از کشورهای اسلامی شواهدی مبنی بر وجود یک بازار سلف موازی فعال مشاهده نمی‌شود.

در حال حاضر در بورس کالای ایران، محصولات مختلف در قالب قراردادهای سلف ساختاریافته برای بازه‌های زمانی مختلف با نظر تولیدکننده در دوره‌های زمانی منظم و با توجه به سیاست‌های فروش آنها ارائه می‌شوند. از زمان شروع به فعالیت سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران قراردادهای سلف روی انواع فلزات مورد معامله قرار گرفته و تولیدکنندگان این کالاها به دفعات از آن برای تامین مالی خود استفاده کرده‌اند. در حال حاضر نیز این قراردادها از محبوبیت خاصی در بین تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان برخوردار است. این قراردادها توسط تولیدکنندگان تمامی کالاهای قابل عرضه در بورس برای تامین مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این معاملات فقط تولیدکنندگان واقعی کالاها می‌توانند اقدام به فروش محصولات خود در قالب معاملات سلف کنند و ریسک طرف قرارداد تولیدکنندگان نیز با ارائه تضامین مورد نیاز براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای بورس کالای ایران پوشش داده می‌شود. عرضه‌کننده در صورت توثیق تضامین می‌تواند اقدام به عرضه کالاهای خود کرده و از این طریق نسبت به تامین مالی کوتاه‌مدت فعالیت‌های اقتصادی خود اقدام کند. البته از آنجا که برخی عرضه‌کنندگان سلف ماهیت دولتی داشته یا به نوعی به نهادهای دولتی وابسته‌اند، با ارائه تضامین از سوی نهاد بالاسری دولتی از توثیق وثیقه‌های سنگین بی‌نیاز هستند.

طبق دستورالعمل معاملات بورس کالای ایران، محدودیت زمانی برای سررسید قراردادهای سلف وجود ندارد و با توجه به تقاضای بازار، قراردادهای سلف می‌تواند با هر سررسیدی منتشر شود. در این بازار کالاها با قیمتی پایین‌تر از قیمت نقدی آنها فروخته می‌شوند که دلیل آن وجود ارزش زمانی پول است. عمده خریداران در بازار سلف بورس کالای ایران مصرف‌کنندگان واقعی کالاهای فروخته‌شده هستند؛ بنابراین در این معاملات تمامی معاملات انجام شده در قالب سلف منجر به تحویل فیزیکی در سررسید می‌شود و بورس کالای ایران بر فرآیند تحویل نظارت دارد. در برخی کالاها مشاهده می‌شود که سفته بازان بازارهای کالایی نیز در طرف خرید حضور دارند؛ بنابراین گاهی اوقات مشاهده شده است که در بازار خارج از بورس حواله‌های سلف توسط خریداران سلفی که با قصد سفته بازی وارد این بازار شده‌اند، قبل از سررسید مورد معامله قرار گرفته است؛ اما تا قبل از راه‌اندازی معاملات سلف موازی استاندارد در بورس کالای ایران بازار رسمی برای معاملات ثانویه آن وجود نداشته است. در حال حاضر، قراردادهای سلف یکی از ابزارهای تامین مالی محبوب برای تولیدکنندگان کالاها است و توسط طیف وسیعی از آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر چند به دلیل وجود محدودیت برای انجام معاملات ثانویه، ابزار دیگری طراحی شد، به گونه‌ای که در آن این محدودیت مرتفع شده باشد.

معرفی قرارداد سلف موازی استاندارد

یکی از مشکلات خریدارانی که وارد قرارداد سلف می‌شوند، نبود بازار ثانویه برای این قرارداد و عدم امکان نقد شوندگی آن تا سررسید به دلیل شرعی است؛ زیرا اگر خریدار، کالایی را به سلف خریده باشد، قبل از سررسید نمی‌تواند آن را بفروشد، نه به خود فروشنده و نه غیر او، مساوی ثمن اول باشد یا غیرمساوی. برای رفع این مشکل در معاملات سلف، نوآوری جدیدی در بازار سرمایه با عنوان قراردادهای سلف موازی استاندارد مطرح شده است. این ابزار علاوه بر اینکه برای تولیدکنندگان کالاها امکان تامین مالی را فراهم می‌آورد، یک ابزار سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار کالایی برای سرمایه‌‌گذاران نیز به شمار می‌رود. براساس ساز و کار معاملات سلف موازی استاندارد مقدار معینی از دارایی پایه به فروش می‌رسد که وجه قرارداد مذکور باید نقدی پرداخت و دارایی پایه در سررسید مشخصی در آینده تحویل شود. در طول دوره معاملاتی قرارداد، خریدار سلف اول می‌تواند اقدام به فروش ابزارهای مالی نوین در بورس دارایی پایه به میزان خریداری شده در قرارداد سلف اول به شخص دیگری در قالب یک قرارداد سلف ثانویه کند. این قرارداد سلف ثانویه را سلف موازی استاندارد می‌گویند. سلف موازی استاندارد می‌تواند دو کارکرد اساسی داشته باشــد و با دو الگوی متفاوت مورد استفاده قرار گیرد. الگوی اول برای مقاصد تامین مالی کوتاه مدت و مستمر و الگوی دوم برای مقاصد تامین مالی بلندمدت و طرح‌های توسعه ای. اگرچه چنین تکلیفی در دستورالعمل معاملات وجود ندارد ولی با توجه به منطق تامین مالی کوتاه مدت و بلندمدت به لحاظ عملیاتی این تفکیک متصور است.

تامین مالی کوتاه‌مدت

با اســتفاده از الگوی اول می‌توان امکان انجام معاملات سلف موازی استاندارد را روی معاملات سلف کوتاه مدت کنونی که در بورس کالای ایران به‌صورت مستمر انجام می‌شود، فراهم کــرد. در واقع با این کار یک بازار معاملات ثانویه برای این معاملات ایجاد می‌شود و معاملات سلف عادی که در این بورس انجام می‌شود جذاب‌تر شده و مصرف‌کنندگان کالا و سفته بازها با ریسک کمتری اقدام به ورود به این بازار برای خرید کالای مورد نیاز خود در قالب عقد سلف می‌کنند. در این نوع الگوی انتشار، عرضه‌کننده اوراق سلف به دنبال تامین سرمایه در گردش یا تامین مالی بلندمدت با یک زمانبندی خاص است و هدف خریداران نیز عمدتا تامین کالا بــرای مقاصد مصرفی یا خرید اوراق با درآمد ثابت کوتاه‌مدت است؛ بنابراین، عرضه‌کننده و نیز خریدار در این الگو عمدتا در سررسید تمایل به تحویل فیزیکی دارند، اگرچه در مشخصات قرارداد قید‌شده باشد که امکان تسویه نقدی قرارداد نیز وجود خواهد داشت. در این معاملات عرضه اولیه عمدتا به کسر قیمت نقدی به‌فروش می‌رسد.

تامین مالی بلندمدت

در این الگو سازوکار سلف موازی، ابزاری جهت تامین مالی بلندمدت خواهد بود که در آن عمدتا هدف تامین مالی صرف توسط منتشرکننده اوراق است. خریداران نیز عمدتا فعالان بازارهای مالی هستند که با هدف سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار وارد این بازار می‌شوند و معمولا هدف آنها تحویل نیست؛ بنابراین در سررسید نیز فروشنده و خریداران اوراق تمایلی به تحویل فیزیکی ندارند؛ به همین دلیل امکان تسویه نقدی در مشخصات قرارداد در نظر گرفته می‌شود؛ اگرچه بنا به درخواست خریدار امکان تحویل فیزیکی نیز وجود دارد. همچنین در طول دوره مانده تا سررسـید قرارداد طبق سازوکار سلف موازی امکان انجام معاملات ثانویه روی این اوراق وجود خواهد داشت. از سال ۱۳۹۰ تاکنون حجم تامین مالی با اســتفاده از قراردادهای سلف در بورس کالا از ۸۳۳ میلیارد ریال به ۶۳۰۰ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۶ رسیده است. در سال ۱۳۹۷ نیز تا پایان تیرماه ۲ هزار میلیارد ریال اوراق سلف موازی استاندارد منتشر شده است تا در مجموع بیش از ۴۵ هزار و ۸۲۴ میلیارد ریال از این اوراق توسط دولت و نهادهای دولتی و شرکت‌های بورسی و غیربورسی برای تامین مالی منتشر شود. در این میان گروه کالاهای حوزه کشاورزی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و گروه محصولات صنعتی و معدنی و نیز پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی به ترتیب در مقام‌های دوم و سوم جای گرفته‌اند. درخصوص این رده‌بندی باید گفت، بازار کشاورزی تحت‌تاثیر فروش ۲۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اوراق سلف موازی استاندارد روی محصول گندم توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران سهم ۵۸ درصدی را به خود اختصاص داده و رقم ناچیزی از آن به اوراق سلف موازی استاندارد بر پایه دارایی مرغ منجمد تعلق ابزارهای مالی نوین در بورس داشته است. همچنین از ابتدای طراحی این اوراق تاکنون، گروه صنعت و معدن سهم ۲۷ درصدی را در تامین مالی از این محل داشته و بازار محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی نیز سهم ۱۵ درصدی را از کل حجم این اوراق تاکنون داشته‌اند. همچنین، شرکت‌های فعال در بازار سهام در حالی برای تامین مالی خود از این اوراق استفاده کرده‌اند که حدود ۳۵ درصد از حجم کل این اوراق به این شرکت‌ها اختصاص داشته و ۶۵ درصد از کل ارزش این اوراق از سوی شرکت‌های دولتی و غیربورسی مورد استفاده قرار گرفته است. در سال‌جاری نیز سه شرکت سیمانی شرق، سپاهان، خوزستان و نیز شرکت پتروشیمی انتخاب اقدام به انتشار ۲ هزار میلیارد ریال اوراق سلف‌موازی استاندارد کردند. به این ترتیب، در خردادماه سال جاری نیز شرکت سیمان سپاهان به منظور تامین مالی و سرمایه در گردش خود بر پایه محصول سیمان تیپ ۲، اوراق سلف موازی استاندارد به ارزش اسمی۲۰۰ میلیارد ریال منتشر و عرضه کرد.

ابزارهای نوین مالی چیست؟

ابزارهای نوین مالی چیست؟

https://civilica.com/doc/504493/

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

مقالات فوق بر اساس داده کاوی مقالات مطالعه شده توسط پژوهشگران محاسبه شده است.

مقالات فوق اخیرا در حوزه مرتبط با این مقاله به سیویلیکا افزوده شده اند.

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.ابزارهای نوین مالی چیست؟

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.

دفتر مرکزی انتشارات بوم سازه (سیویلیکا): تهران، بزرگراه جلال آل احمد، بین خیابان کارگر و بزرگراه چمران، کوچه پروانه، پلاک ۴، ساختمان چمران، طبقه ۴، واحد ۳۱

تلفن: ۸۸۰۰۸۰۴۴ ، ۸۸۳۳۵۴۵۰ ، ۸۸۳۳۵۴۵۱ ، ۸۸۳۳۵۴۵۲ – کد پستی: ۱۴۳۹۹۱۴۱۵۳

تمامی خدمات پایگاه سیویلیکا ، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است

97 0 obj
>/Filter/FlateDecode/ID[]/Index[70 55]/Info 69 0 R/Length 118/Prev 162797/Root 71 0 R/Size 125/Type/XRef/W[1 2 1]>>stream
hbbd“b`@”`/

اساسنا٠ه

کار٠زد فرابورس

کار٠زد فرابورس

آیکون بورسان را به صفحه home خود اضافه کنید.

در برنامه امروز زنگ بورس همراه با نگار نظری کارشناس بازار سرمایه، به بررسی ابزارهای نوین مالی بورس اوراق بهادار پرداخته شد. ابزارهای مشتقه، قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله ابزارهایی بودند که امروز مورد بررسی قرار گرفتند.

در این قسمت از برنامه انواع این ابزارها معرفی شدند و ریسک و بازده آن‌ها مورد مقایسه قرار گرفت.این ابزارها هرکدام ویژگی‌های مختص به خود را دارند و فعالین آن‌ها قبل از ورود به آن بایستی با شرایط و ریسک‌های آن‌ها آشنایی کامل داشته باشند.

© کلیه حقوق برای گروه کیان محفوظ است.

بورسان را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:

رایگان آموزش ببین

آیا تمایل به اطلاع از آموزش های رایگان دارید؟

ابزارهای نوین مالی چیست؟

بازار سهام ایران به دلیل یک طرفه بودن از نظر بسیاری از کارشناسان هنوز هم یک بازار پر ریسک محسوب میشود و عمدتا عقیده دارند باید ابزارهای مالی نوین مانند آپشن (اختیارمعامله)، بازار فیوچر، آتی و … در بازار پر رنگ تر شده و به آنها پرداخته شود تا در هر شرایطی بتوان در این بازار معامله کرد.

ابزار های نوین مالی به شما کمک خواهد کرد تا در شرایط خنثی و ریزشی هم سود کسب کنید ابزارهای مالی نوین در بورس و بازار مالی را از حالت یک طرفه خارج میسازد.

ابزارهای مالی قابل معامله در بورس‌ها را می‌توان در یک تقسیم بندی کلی به ابزار سرمایه‌ای مثل سهام، ابزار بدهی مانند اوراق قرضه و ابزار مشتقه دانست. ابزار مشتقه (Derivative Contract) در مباحث مالی ابزاری است که ساختار پرداخت و ارزش آن از ارزش دارایی پایه و شاخص‌های مربوطه نشات می‌گیرد. این ابزار به دارنده آن اختیار ، تعهد خرید یا فروش یک دارایی معین را می‌دهد و ارزش آن از ارزش دارایی مربوطه مشتق می‌شود. قراردادهای مشتقه به نوعی از قراردادهای مالی گفته می‌‌‌‌شود که ارزش خود را از کالای فیزیکی (دارایی پایه) می‌‌‌‌گیرند. دارایی پایه ابزارهای مالی نوین در بورس می‌‌‌‌تواند به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر که در دنیا روال دارد باشد.

اگر بخواهیم قراردادهای سلف و آتی را با بیانی ساده تعریف کنیم باید گفت که این دو طرف خریدار و فروشنده را متعهد می‌کند که دارایی مشخصی را در آینده‌ای معلوم با قیمتی که در هنگام بستن قرارداد تعیین می‌شود با یکدیگر مبادله کنند. اگر قراردادهای پیش‌فروش و پیش‌خرید در بازار سنتی و شبکه‌های غیررسمیOver The Counter (OTC) منعقد شوند به آنها سلف می‌گویند و اگر در بازارهای سازمان یافته منظمی‌ مانند بورس مورد دادوستد قرار بگیرند و دارای استانداردهای مشخص قراردادی و تضمین انجام معامله باشند، قرارداد آتی نامیده می‌شوند.

نوعی ابزار مشتقه است که قابلیت خرید و فروش در بازارهای مالی را دارد. در این قرارداد طبق عقد صلح یک طرف (فروشنده) توافق می‌کند در سر رسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را در عوض قیمتی که اکنون تعیین می‌کنند به طرف دیگر (خریدار) تحویل دهد. قراردادهای آتی برای نخستین بار بر پایه محصولات کشاورزی و بعدها بر پایه منابع طبیعی مانند نفت معامله می‌‌شدند. قرارداد‌های آتی مالی‌ در سال ۱۹۷۲ وارد بازار شدند. در سال‌های اخیر، قرارداد بر پایه‌های دیگر مانند ارز، نرخ بهره و شاخص‌های بازار سهام بسیار متداول شده‌اند و نقش مهمی ‌در کنترل ریسک بازی می‌‌کنند.

قراردادی است که به موجب آن دو طرف تعهد می‌کنند در یک تاریخ مشخص با یک قیمت مشخص یک کالای باکیفیت مشخص که کلا براساس توافق طرفین تعیین خواهد شد را مبادله کنند. در این قرارداد هم پیش شرط این است که تفاوت دیدگاه نسبت به قیمت آینده برای خریدار و فروشنده وجود داشته باشد. براساس قرارداد سلف تمامی‌مبلغ باید قبلا پرداخت گردد و کالا در سررسید تحویل شود. به این ترتیب، در این معاملات، غالبا یا پول نقد رد وبدل می‌شود یا اسنادی که معادل پول نقد به شمار می‌آیند. یکی از دارایی‌هایی که معامله سلف آنها بسیار متداول است، نفت خام (مثل نفت خام سبک عربستان، تحویل در ژانویه) است.

اختیار معامله قراردادی است بین خریدار و فروشنده، به‌ نحوی که خریدار از فروشنده اختیار معامله، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت معین خریداری می‌کند. در اینجا نیز همانند تمام قراردادها، هر طرف امتیازی را به طرف مقابل اعطا می‌کند، خریدار به فروشنده مبلغی تحت عنوان حق‌شرط پرداخت می‌کند که در واقع همان قیمت اختیار معامله است. فروشنده نیز حق خرید یا فروش دارایی مذکور را در یک قیمت معین به خریدار اعطا می‌کند. اختیاری که برای خرید یک دارایی داده می‌شود را اختیار خرید و اختیاری که برای فروش یک دارایی داده می‌شود را اختیار فروش گویند. قیمت تعیین شده‌ای که خریدار می‌تواند دارایی را خریداری کرده یا بفروشد، قیمت اعمال یا قیمت توافق نامیده می‌شود. به علاوه اختیار معامله مدت معینی دارد. حق خرید یا فروش دارایی در یک قیمت معین فقط تا تاریخ انقضایی که قبلا مشخص شده است امکان خواهد داشت. پس از اینکه تولیدکننده، برای یکی از مشتریان (یا سهامداران یا یکی از ذی‌نفعان) خود اختیار خرید یا فروش صادر کرد، این اختیار خرید یا فروش در بورس مورد خرید یا فروش قرار می‌گیرد، نرخ خرید یا فروش یک قرارداد اختیار بر اساس رقابت در بورس تعیین می‌شود. (نرخ پایه خرید یا فروش قرارداد اختیار توسط بورس تعیین می‌شود)

برای آشنایی با بازار اختیار معامله، می توانید مجموعه مقالات رایگان اختیار معامله را از ابتدا تماشا کنید.

هر استراتژی در اختیار معامله دارای شرایط و نکاتی است که باید حتما به آن توجه کنید تا بتوانید در هر زمانی بهترین استراتژی را انتخاب کنید .برای مثال برخی از استراتژِی ها زمانی ابزارهای مالی نوین در بورس به شما کمک خواهند کرد که شما آینده سهم را صعودی در نظر داشته باشید و برخی از استراتژِی ها زمانی سود آور خواهند بود که آینده سهم نزولی پیش بینی شود و برخی دیگر نیز زمانی سود آور است که روند سهم داخل یک کانال و محدوده پیش بینی شود . پس فهمیدن و تحلیل آینده هر نمادی که معامله میکنید بسیار مهم است . از دیگر نکاتی که در انتخاب استراتژی باید به آن توجه کرد میزان ریسک پذیری شما در معامله است چرا که برخی از استراتژی ها سود محدود و زیان محدودی دارند و برخی دیگر سود محدود و زیان نامحدود دارند و عده ای هم سود نامحدود و زیان محدود را به معامله گران میرسانند از اینرو باید میزان رسیک پذیری خود را قبل از آغاز معامله مشخص کنید .یکی دیگر از نکاتی که یک معامله گر بازار آپشن باید به آن توجه کند این است که میخواهد از اختیار خرید استفاده کند یا از اختیار فروش یا از هردو چرا که هر استراتژی در نحوه انتخاب پوزیشن های خرید یا فروش متفاوت است و امکان دارد که اختیار خرید محوریت یک استراتژی باشد و یا اختیار فروش زیربنای یک استراتژی را تشکیل بدهد . با توجه به تعدد بالای استراتژی ها و تفاوت نکات هر یک از آنها ، پیشنهاد میکنم برای انتخاب صحیح یک نماد برای معامله در بازار اختیار معامله حتما به سایت بی نظیرچارت مراجعه کنید و از قسمت خدمات اختیار معامله یا دیده بان اختیار معامله استفاده کنید؛ چرا که با زدن تنها یک دکمه، اطلاعات مورد نیاز شما به راحتی در اختیار شما قرار میگیرد.

فیلتر اختیار معامله و استراتژی اختیار معامله چیست؟

قراردادی است که طرفین به موجب آن تعهد می‌کنند که برای مدت معین (توافق شده) دو دارایی یا منافع حاصله از دو دارایی را با کیفیت مشخص (توافق شده) به نسبت تعیین شده معاوضه کنند. پس از سررسید، هریک از طرفین متعهد است عین دارایی را به صاحب آن مسترد دارد. این دارایی ممکن است فیزیکی یا مالی باشد، این قراردادها به صورت غیررسمی(OVER THE – COUNTER MARKET) انجام می‌گیرند. نمونه متداول و شناخته شده معاوضه، معامله دو روش پرداخت سود برای یک مبلغ اصل یگانه است. معاوضه نرخ بهره، معمولا به سه صورت (نرخ ثابت در برابر نرخ شناور، نرخ شناور در برابر نرخ ثابت و نرخ شناور در برابر نرخ شناور) انجام می‌شود. در واقع معنای حقیقی مشتقات توافق میان دو گروه مشروط بر خروجی آتی دارایی پایه است. تصور رایج آن است که ابزارهای مشتقه خود دارایی می‌باشند، در صورتی که این تصور نادرست است، زیرا که یک ابزار مشتقه خود به تنهایی نمی‌تواند ارزشی داشته و ایجاد کند، اما بسیاری از ابزارهای معمول مانند سوآپ‌ها، معاملات آتی و اختیار معامله که دارای ارزش ذاتی نظری هستند می‌توانند از طریق فرمول‌هایی همچون بلک شولز محاسبه شده و به صورت مکرر در بازارهای آزاد قبل از تاریخ سررسید مورد معامله قرار گیرند. درحالی‌که بازار سهام ما در سالیان اخیر در بحث معاملات سهام و اوراق بدهی از رشد چشمگیری برخوردار بوده متاسفانه استفاده از ابزار مشتقه چندان جدی دنبال نشده است.

عقیده داریم به دلیل نوپا بودن این بازار ها در ایران بزودی این بازارها هم مورد اقبال شدید عمومی قرار گیرند و قطعا لازم است افرادی که در این ابزارهای مالی نوین در بورس بازار فعالیت میکنند حتما آموزش های پوشش ریسک این بازار را ببینند تا از سرمایه های خود عاقلانه در این بازار پویا استفاده کنند.

پیشنهاد ما پلتفرم معاملاتی گروه بی نظیر است که در صفحه خدمات اختیار معامله فراهم شده و دارای امکانات جذاب و جامعی است که شما را شگفت زده می کند.