سهام دولت و صندوقهای قابل معامله در راه بورس؛ آیا مردم با خرید ETF دارایی جدید خواهند داشت؟
از امروز نخستین دوره واگذاری سهام شرکت‌های دولتی از طریق صندوقهای سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) آغاز شده، ولی هنوز پرسش‌های زیادی در مورد این واگذاری برای مردم وجود دارد؛ از جمله این پرسش‌ها این که سهام دولت را بخریم یا نخریم؟!
در دو سال اخیر و با اعمال تحریم های ظالمانه آمریکا علیه کشورمان، صادرات نفت و به دنبال آن درآمدهای نفتی دولت با چالش های جدی رو به رو شد و این موضوع موجبات کسری بودجه را فراهم کرد.
به گزارش « تابناک اقتصادی »؛ دولت راهکارهای مختلفی برای جایگزینی درآمدهای نفتی در نظر گرفته؛ از جمله این راهکارها افزایش سطح درآمدهای مالیاتی با جلوگیری از فرارهای مالیاتی، کاهش معافیت های مالیاتی و تعریف پایه های مالیاتی جدید بود.
با شیوع ویروس کرونا از اواخر سال گذشته و نچرخیدن چرخ کسب و کارها، تحقق درآمدهای مالیاتی در سال جاری اندکی با ابهام رو به رو و سعی شد تا راهکارهای دیگر برای تامین درآمدهای دولت به شکل جدی تری دنبال شود.
شاید با توجه به اقبال عمومی که این روزها به بورس نشان داده می شود، یکی از بهترین راهکارها، فروش سهام دولت در برخی شرکت های دولتی به مردم از طریق صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) در بورس بود؛ راهکاری که علاوه بر افزایش درآمدهای دولت به مردمی شدن اقتصاد و خصوصی سازی نیز کمک می کرد.
فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد که در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری مورخه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ حاضر شده بوده در مورد محل مصارف درآمدهای حاصل از این واگذاری‌ها گفت: محل خرج آن جزو منابع بودجه است. گاهی بسیار فانتزی فکر می‌کنیم، در شرایطی که بودجه بدون نفت را تجربه می‌کنیم، کرونا مانع از فعالیت‌های تجاری شده و تحریم ما را تحت تاثیر قرار داده باید به دنبال تامین منابع مالی جدید باشیم لذا عرضه سهام دولتی کاری است که آثار تورمی و مالی منفی ندارد و اتفاقاً کوچک‌سازی دولت را نیز به همراه دارد و رابطه دولت و بازار را به نحو بهینه تنظیم می‌کند.
به هر صورت، شورای عالی بورس در جلسه یازدهم فروردین ماه سال جاری، بر اساس قانون بودجه سال ۹۹ و همچنین به استناد اصل ۴۴ قانون اساسی (خصوصی سازی)، سازوکار اجرایی واگذاری باقی مانده سهام دولتی شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه را تصویب کرد. بعد از آن در ۱۶ فروردین ماه، مصوبه‌ای به این منظور از سوی فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی به اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری ارائه و بلافاصله توسط هیات وزیران تایید شد و تصمیم به واگذاری سهام بسیاری از بنگاه‌های دولتی کلید خورد.
از امروز چهاردهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۹، نخستین دوره واگذاری سهام شرکت‌های دولتی از طریق صندوقهای سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) آغاز شده است؛ بنابراین، بورس اوراق بهادار تهران، امروز با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: صندوق سرمایه‌گذاری در سهام قابل معامله واسطه گری مالی یکم با نماد «دارا یکم» در فهرست نرخ صندوقهای سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس درج شد.
اما هنوز پرسش‌های زیادی در مورد این واگذاری برای مردم وجود دارد؛ برای نمونه برای بسیاری این پرسش مطرح است که صندوق سرمایه گذاری قابل معامله چیست؟ یا اینکه آیا برای خرید سهام دولت نیاز به کد بورسی است؟ تا چه میزان سهم می‌توان از دولت خرید؟ تا کی زمان برای خرید سهام دولت هست؟ به کجا باید مراجعه شود؟ چه سهم‌هایی قرار است فروخته شود؟ در این مطلب قصد داریم تا به برخی از این پرسش‌ها پاسخ دهیم.
صندوق سرمایه گذاری چیست؟
قبل از اینکه بدانیم صندوق سرمایه گذاری قابل معامله چیست، نیاز است تا با خود صندوق های سرمایه گذاری آشنا شویم.
صندوق های سرمایه گذاری یکی از روش های غیرمستقیم سرمایه گذاری در بورس است و برای کسانی طراحی شده که آگاهی و یا وقت کافی برای سرمایه گذاری در بورس ندارند. در واقع صندوق های سرمایه گذاری نهادهای مالی هستند که به منظور مدیریت حرفه ای وجوه سرمایه گذاران، با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار، تأسیس شده اند و تحت نظارت آن سازمان فعالیت می‌نمایند.
چند نوع صندوق سرمایه گذاری وجود دارد؟
در حال حاضر بیش از ۱۰۰ صندوق سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران فعال است؛ اما در یک تقسیم‌بندی کلی، صندوقهای سرمایه‌گذاری در قالب هشت گروه اصلی دسته بندی می‌شوند؛
- صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت
- صندوق سرمایه گذاری در سهام
- صندوق سرمایه گذاری مختلط
- صندوق سرمایه گذاری شاخصی
- صندوق قابل معامله (ETF)
- صندوق های نیکوکاری
- صندوق های تامین مالی
- صندوق های اختصاصی بازارگردان
صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) چیست؟
عملکرد اصلی صندوق ETF یا Exchange Traded Fund سرمایه گذاری در اوراق بهادار یا دارایی های فیزیکی است. می توان گفت مهم ترین ویژگی این صندوق ها، داد و ستدپذیری واحدهای سرمایه گذاری آنها در بازار سرمایه است. یعنی شما هر زمان که دوست داشته باشید، می‌توانید به شیوه معاملات سهام عادی، یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید.
صندوق ETF واگذاری های دولت شامل چه سهامی است؟
دولت سه صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) برای واگذاری های خود در نظر گرفته که عبارتند از:
صندوق سرمایه گذاری قابل معامله واسطه گری های مالی
این صندوق شامل سهام باقی مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت‌های بیمه البرز، بیمه اتکایی امین، بانک صادرات، بانک ملت و بانک تجارت است (از امروز واگذاری سهام این صندوق آغاز شده است). تخفیف در نظر گرفته شده برای این صندوق 20 درصد می باشد.
صندوق سرمایه گذاری قابل معامله خودروسازی و صنایع فلزی
این صندوق شامل سهام باقی مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در ایران خودرو، سایپا، شرکت ملی صنایع مس ایران و فولاد مبارکه. تخفیف در نظر گرفته شده برای این صندوق 25 درصد می باشد.
صندوق سرمایه گذاری قابل معامله صنایع پالایش و پتروشیمی
این صندوق شامل سهام باقی‌مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران. تخفیف در نظر گرفته شده برای این صندوق 20 درصد می باشد.
همان گونه که عنوان شد، از امروز چهاردهماردیبهشت ماه سال جاری، فروش سهام دولت در شرکت های بیمه البرز، بیمه اتکایی امین، بانک صادرات، بانک ملت و بانک تجارت در قالب صندوق ETF آغاز شده است. به گفته فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد ارزش این صندوق ۲۳ هزار میلیارد تومان است که با تخفیف 20 درصدی به ۱۶ هزار میلیارد تومان می‌رسد.
آیا برای خرید واحدهای صندوق ETF نیاز به کد بورسی است؟
پاسخ خیر است و داشتن کد بورسی جهت خرید سهام صندوق ETF الزامی نیست.
اشخاصی که کد بورسی دارند، می توانند پذیره نویسی واحدهای این صندوق را از طریق کارگزاری‌های بورس و سامانه‌های آنلاین معاملاتی انجام دهند.
اشخاصی که کد بورسی ندارند، می توانند برای خرید سهام صندوق ETF از طریق بانک‌های ملی، سپه، مسکن، کشاورزی، رفاه کارگران، ملت، تجارت، صادرات و قرض‌الحسنه مهر ایران اقدام به پذیره نویسی کنند. در واقع متقاضیان می‌توانند غیر حضوری و با مراجعه به درگاه بانک‌های مذکور نسبت به پذیره‌نویسی اقدام کنند و یا حضوری و با مراجعه به بانک های مذکور این کار را انجام دهند.
چقدر سهم می توان از دولت خرید؟
سقف خرید یا سرمایه گذاری توسط هر شخص حقیقی (هر کد ملی)، ۲۰ میلیون ریال (دو میلیون تومان) در نظر گرفته شده است. البته اشاره به این نکته ضروری است که وزیر امور اقتصادی و دارایی در مصاحبه اخیر خود گفت: اگر هشت و نیم میلیون نفر در این فراخوان شرکت کنند، سقف ۲ میلیون تومان در نظر گرفته می شود، اگر ۱۲ میلیون نفر شرکت کنند سقف در نظر گرفته شده یک میلیون تومان خواهد بود و اگر ۳۴ میلیون نفر شرکت کنند، سقف لحاظ شده ۵۰۰ هزار تومان می‌شود لذا میزان سهامی که به هر فرد تعلق می گیرد بستگی به میزان مشارکت مردم در فراخوان دارد. وی همچنین افزود: کسی که در یک صندوق یک میلیون تومان سهام دارد می تواند در دو صندوق دیگر هم ثبت نام کند.
ویژگی بارز این واگذاری، بهره‌‌مندی کلیه ایرانیان، از تخفیف ۲۰ درصدی است.
برای خرید چقدر زمان وجود دارد؟
مهلت در نظر گرفته شده برای خرید سهام صندوق سرمایه گذاری قابل معامله واسطه گری های مالی که شامل سهام بیمه البرز، بیمه اتکایی امین، بانک صادرات، بانک ملت و بانک تجارت می باشد از امروز چهاردهم اردیبهشت ماه لغایت 31 اردیبهشت ماه است.
برای خرید چرا ناگهان صندوق ETF مهم شد؟ محدودیت سنی وجود دارد؟
خرید برای تمام شهروندان ایرانی دارای کد ملی امکانپذیر است و هیچ گونه محدودیت سنی برای متقاضیان وجود ندارد.
آیا شرکت ها هم می توانند واحدهای صندوق های ETF را خریداری کنند؟
پذیره نویسی واحدهای سرمایه گذاری موضوع این دستورالعمل صرفاً شامل اشخاص حقیقی ایرانی بوده و اشخاص حقوقی نمی‌توانند در پذیره نویسی شرکت کنند.
از چه زمانی می توان این واحدها را معامله کرد؟
دو ماه بعد از تخصیص واحدها، معامله آنها امکان پذیر است و خریداران می توانند به تدریج طی ماه های آینده و در فرصت مناسب نسبت به دریافت کد بورسی جهت تسویه وجوه اقدام کنند.
سهام دولت را بخریم یا نخریم؟
پرسش آخر که پاسخ داده خواهد شد، این است که بالاخره این سهام را بخریم یا نخریم؟
این پرسش را با یک مثال پاسخ می دهیم. در ابتدا باید گفت که برای این واگذاری تخفیف ۲۰ درصدی در نظر گرفته شده است اما باید توجه کرد، فرمول قیمت‌گذاری بر اساس سی روز کاری اخیر است.
به عنوان مثال متوسط قیمت سهام بانک ملت در سی روز کاری اخیر، حدود ۱۰۱۱ تومان بوده است که با ۲۰ درصد تخفیف ۸۰۸ تومان باید واگذار شود. امروز چهاردهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ قیمت سهام بانک ملت ۱۶۴۵ بوده و خرید این سهم در حال حاضر برای فرد خریدار سود خوبی را دارد، اما باید در نظر داشت که این واحدهای خریداری شده دو ماه بعد قابل معامله هستند و تا آن زمان مشخص نیست وضعیت بورس چگونه خواهد بود؛ هر چند هم اکنون بورس اوضاع بسیار خوبی را تجربه می‌کند و قیمت سهام روز به روز در حال رشد است؛ بنابراین با قبول ریسکی که وجود دارد، به نظر می‌رسد فرد می‌تواند اقدام به خرید واحدهای صندوق ETF کند.
در پایان نباید از انتقاد برخی اقتصاددانان و کارشناسان اقتصادی نسبت به مدیریت دولتی صندوق چشم پوشی کرد. هرچند چرا ناگهان صندوق ETF مهم شد؟ پاسخ وزیر اقتصاد به این گروه این است که قانون بودجه امسال این اجازه را به ما داد تا برای یک دوره مدت داری، مدیریت صندوق توسط دستگاه تخصصی باشد و این گونه آزادسازی‌ها اولین تجربه دولت و کشور است.
چرا بازار سرمایه قرمزپوش شد؟
گروه اقتصادی: اصلاح بازار سرمایه وارد هفته سوم شده است. ریزش 700 هزار واحدی طی این مدت بسیاری از سهامداران مخصوصا افرادی که طی ماه های گذشته وارد بورس شده اند را با تردیدهای جدی مواجه کرده است.
بعضی کارشناسان معتقدند اصلاح سنگین طی روزهای گذشته از نظر تحلیل تکنیکال و بنیادی هیچ دلیلی ندارد. یعنی همه آنچه نمودارهای تحلیلی تا کنون نشان داده اند، نتوانسته است در مقابل ریزش بازار مقاومت کند. اگر بعضی دیگر از کارشناسان هم معتقدند این ریزش مشابه رشد ماه‌های اخیر بازار سرمایه بوده است و همانطور که رشد بازار بی‌مبنا بوده به همان شیوه بازار دچار ریزش سنگین بوده است.اما بررسی دلایل فعلی ریزش بازار را می توان از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار داد. البته با ارزیابی همه این دلایل می توان به یک نقطه واحد رسید: رفتار دولت.
دود اختلافات دو وزیر درباره «دارا دوم» در چشم بازار
20 مرداد را می توان روز آغازین اصلاح فعلی دانست. روزی که وزارتخانه های اقتصاد و نفت در یک لجبازی منحصر به فرد عرضه صندوق دوم ETF را منتفی اعلام کردند؛ سپس آن را تکذیب کردند دلیل لغو عرضه را به گردن یکدیگر انداختند و در چند ساعت بیانیه های سازمان خصوصی سازی، شرکت پخش فرآورده های نفتی نیز این جنگ را ادامه دار کرد.علنی شدن این اختلاف که با انتشار یک خبر از قول یک مقام غیرمسوول، مردم از آن آگاه شدند، بر روی اعتمادی که سال ها دولتمردان به دنبال آن بودند، آتش کشید. طی دو روز بازار با یک ریزش محسوس از این وضعیت به اختلافات وزرا با یکدیگر واکنش نشان داد.پس از بسته شدن بازار در 21 مرداد، ظاهرا وزیر نفت عقب‌نشینی کرد و وزیر اقتصاد نیز در یک مصاحبه روز 4 شهریور را زمان عرضه دارا دوم اعلام کرد. بسیاری از کارشناسان این خبر را دلیلی بر بازگشت بازار طی روزهای بعد می دانستند.
سهام عدالت، متهم یا شاکی؟
اما عرضه آبشاری و بی موقع سهام عدالت توسط بانک ها و کار گزاری ها در روز چهارشنبه 22 مرداد سبب شد، بازاری که با حالت عادی باز شده بود و طی یک ساعت اول بازگشایی، شاخص کل با 30 هزار رشد مواجه شده بود، به یکباره سقوطی 90 هزار واحدی را تجربه کند و در نهایت شاخص کل 60 هزار واحد کاهش یابد.اما آیا واقعا سهام عدالت باعث ریزش بورس شد؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت، با آزادسازی 30 درصد دوم سهام عدالت در روز 18 مرداد، سهامداران با آزادسازی بخش دوم سهام عدالت، از روز 19 مرداد شروع به ثبت درخواست خود برای فروش سهام عدالت کرده و طبق قانون شرکت های کارگزاری و بانک ها موظف هستند بعد از 48 ساعت این سهام را فروخته و در اسرع وقت مبلغ آن را به حساب سهامداران واریز کنند. با این حساب، اولین روز فروش سهام عدالت توسط کارگزاری ها و بانک ها روز چهارشنبه 22 مرداد بوده است.
هفته ای با تصمیمات خلق الساعه
اما با بازگشایی بازار در روز شنبه 25 مرداد، شاهد بودیم که سازمان بورس تصمیم‌هایی گرفت که نه تنها بهبود اوضاع بورس را سبب نشد، بلکه ریزش شاخص را تسریع کرد.کاهش سقف سرمایه‌گذاری صندوقهای درآمد ثابت در سهام از 10 درصد به ۵ درصد سبب شد این صندوق ها مجبور به عرضه سهام خود در بازار شوند. همین موضوع صف های فروش را به شدت تقویت می کرد. معامله‌گران کم تجربه هم که با بی اعتمادی به بازار نگاه می کردند، این رفتار شرکت های حقوقی را دلیلی بر ریزش بورس می دانستند و آنها هم وارد صف های فروش شده بودند.
مسوولین سازمان بورس نیز با فهم این موضوع که این تصمیم تبعات بسیار بدی بر بازار سرمایه دارد، نه تنها از تصمیم قبلی بازگشتند بلکه در جهت حمایت از شاخص، سقف سرمایه‌گذاری صندوقهای درآمد ثابت در سهام را به 15 درصد افزایش دادند.کاهش میزان اعتباردهی کارگزاران از 20 درصد به 10 نیز تصمیم دیگری بود که سازمان بورس در بدترین زمان ممکن اتخاذ کرد. این تصمیم نیز سبب شد تقاضای سهام در بورس با کاهش چشمگیری مواجه شود. این تصمیم نیز پس از اینکه دلیلی بر ریزش شاخص کل ارزیابی شد، فعلا منتفی اعلام شده است.
نکته بسیار مهم درباره تصمیمات حاکمیتی و رگولاتوری و تنظیم‌گری در بازارهای مختلف از جمله بازارهای پول و سرمایه آن است که حتی تصمیمات درست نیز باید در ظرف زمانی صحیح اتخاذ و اجرا شوند وگرنه به ضد خود بدل خواهند شد.
دو راندی شدن بورس؛ سومین تصمیمی که بازگردانده شد
هنگ کردن هسته معاملات یکی از ایراداتی است که ماه هاست سهامداران با آن دست و پنجه نرم می کنند. سازمان بورس در ادامه اقدامات خود ابتدا برخی سهام های دولتی را از ساعت بازار خارج کرده و این نمادها در ساعاتی غیر از ساعات بازار معامله می شدند.هفته گذشته ناگهان سازمان بورس تصمیم گرفت بازار را به دو بخش تقسیم کرده و اصطلاحا دو راند معاملاتی شکل بگیرد. هم افزایی این دو بخش معامله سبب شد پس از دو روز اجرا این تصمیم نیز کان لم یکن تلقی شود. یعنی با تغییر این تصمیم، مجموعه تصمیمات تاثیرگذار سازمان بورس ظرف یک هفته به عدد 3 رسید تا همه این تصمیمات سبب شود بازار سرمایه طی هفته گذشته وضعیت قرمزی داشته باشد.
مصاحبه‌های دولتمردان و تشدید فشار فروش
از معاون اول رئیس جمهور گرفته تا رئیس دفتر رئیس جمهور، از وزیر اقتصاد تا رئیس سازمان برنامه و بودجه، همه و همه طی هفته های گذشته بورس را موضوع اصلی مصاحبه های خود قرار داده و با هر تغییر و تصمیم دولت در رسانه ها حاضر شده و یا توئیت به دست می شوند تا خود را مرد اول میدان رونق بازار سرمایه معرفی کنند.
محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه هفته گذشته در گفت و گویی ورود 100 تا 150 هزار میلیارد دیگر به بازار سرمایه را تنها راه پیش روی کشور دانسته بود. این گفت و گو بیش از پیش سهامداران را با این مساله مواجه کرد که دولت به دنبال تامین مالی کسری بودجه از طریق بورس است.پس از این مصاحبه‌ها فشار فروش در بازار سرمایه شدت بیشتری گرفت و افراد بیشتری در صف قرار گرفتند.
عکس العمل بازار سرمایه به تحلیل تکنیکال رئیس دفتر رئیس جمهور!
اما اخرین اظهار نظر که سبب شد امروز نیز علی رغم همه امیدواری های کارشناسان بازار سرمایه برای بازگشت بازار، بورس با کاهش 65 هزار واحدی مواجه شود، گفت و گوی شنبه شب محمود واعظی و اعلام پایان اصلاح در کانال یک میلیون و ششصد هزار واحدی و وجود یک مقاومت در این فاز بسیاری از سهامداران را دوباره با یک شک و تردید مواجه کرد که این کانال هم به زودی شکسته خواهد شد و ریزش بورس به اعدادی پایین تر خواهد بود.همین مساله طی امروز نشان داد بازار به همه رفتارها و اظهارنظرهای دولتمردان واکنش جدی نشان می دهد. هر مسوولی که در این وضعیت به هر دلیلی اظهارنظر نسنجیده ای داشته باشد، می تواند آتش بیار رفتار غیرمنطقی بورس باشد.هنوز کسی به این پرسش پاسخ نداده است که ارائه تحلیل تکنیکال درباره بازار سرمایه در کدام بخش از وظایف رئیس دفتر رئیس‌جمهور تعریف شده است.بازار طی دو هفته گذشته شاهد تعداد زیادی مصاحبه و خبر بوده است که دولت و یا صندوق حمایت، به دنبال حمایت از بازار سرمایه است. اما در واقعیت هیچ یک از این اقدامات رخ نداده است و شرکت های حقوقی که اکثر آنها دولتی هستند، نیز در اقدامی قابل تامل تنها عرضه کننده بوده اند و کمتر وارد جمع کردن صف های فروش شده اند.البته باید به این نکته نیز توجه داشت که درمان وضعیت فعلی بورس تنها بازگشت اعتماد به بازار و دولت است. در حالی که دولت طی دو هفته گذشته با تصمیمات عجیب و علنی شدن اختلافات تنها بذر بی اعتمادی میان سهامداران را آبیاری کرده است.
پالایش یکم مثبت می‌شود؟+ فیلم
دولت زمانی پذیره نویسی صندوق پالایش یکم را شروع کرد که بازار در شرایط خوبی قرار نداشت و از طرف دیگر سازمان خصوصی سازی زمانی که نزدیک به پذیره نویسی بود با کد‌هایی که داشت شروع به عرضه کرد.
به گزارش نبض بورس، بختیار نصر آبادی مدیر صندوق دارایکم، در رابطه با اینکه آیا مردم از پذیره نویسی در امر دارا سوم استقبال می‌کنند یا خیر؟ تصریح کرد: یکی از تصمیماتی که دولت طی چند سال اخیر در رابطه با واگذاری دارایی هایش داشت امسال شاهد بودیم که آن را تحت عنوان صندوقهای ETF عملی کرد که این مسئله تا حدودی به دولت و سهامداران سود رساند.
او افزود: دولت می‌توانست این سهم‌ها را به جای آنکه در قالب صندوقهای دولتی عرضه کند بیاید آنها را به صورت سهم‌های خرد در بازار عرضه کند، یا آنکه روش بلوکی را انتخاب کند، اما از آن جایی که این دو اقدام می‌توانست معاملات را محدود کند یا اثر منفی بر بدنه بگذارد، به همین علت صندوقهای معاملاتی را برگزید.
مدیر صندوق دارایکم تصریح کرد: در دارایکم مسئولان بازار سرمایه و دولت توانستند به تجربه‌های خوبی دست پیدا کنند، به علت آنکه تعداد حداکثری مردم و سهامداران از بازدهی این صندوق حتی در زمان پذیره نویسی آگاهی چندانی نداشتند، اما وقتی که معاملات ثانویه صورت گرفت سهام‌های صندوق ناگهان با بازدهی صد و بیست درصدی مواجه شدند.
نصر آبادی گفت: عاملی که سبب شد استقبال مردم از صندوق پالایشی زیاد شود همین تجربه و دیدگاه مثبتی بود که مردم از صندوق دارایکم به دست آوردند، نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد اشتباهی است که عموم افراد در بازار سرمایه با آن مواجه شدند فکر می‌کردند که بازار صندوق دارایکم به خواست دولت صورت گرفت، اما واقعیت این نبود، بلکه بازدهی دارایکم به دلیل شرایط بازار و تاثیر متغیر‌های اقتصادی در چند ماه نخست سال بود.
او بیان کرد: از زمانی که خبر عرضه صندوقهای پالایشی‌ها صورت گرفت پالایشی‌ها شروع به اقداماتی کردند که سبب شد افراد فکر کنند این حرکت به علت آن است که دولت قراره سهام خود را در بورس عرضه کند در حالی که این گونه نبود، بلکه وقتی نزدیک به پذیره نویسی پالایش یکم شدیم، علارغم افزایش سمت خرید سازمان خصوصی سازی از طریق کد‌هایی که داشت شروع به عرضه سهام چند شرکتی کرد که سهمشان در صندوق پلایش یکم قرار داشت، پس در اصل این امر نشان از عدم کمک دولت به صندوق پالایش یکم بود.
مدیر صندوق دارایکم بیان کرد: عدم دانشی که در صندوق دارایکم سبب کاهش خرید صندوق دارایکم شد ، در بحث پالایش یکم همین امر مذکور بر زیانشان تمام شد شد، به علت آنکه صندوق پالایش یکم زمانی استارت پذیره نویسی را زد که بازار در شرایط خوبی قرار نداشت.
نصر آبادی گفت: اینکه افراد انتظار داشتند با خرید صندوقهای پالایش یکم می توانند مانند دارایکم به سود برسند باید گفت که توقع نابجایی بود ، به همین دلایل نمی‌توان دولت را مقصر دانست به خاطر آنکه او فقط یک ابزاری را به منظور سرمایه گذاری در اختیار مردم قرار داد آنها خودشان می‌توانستند تصمیم بگیرند که سهم را بخرند یا برعکس؟
او در رابطه با عرضه دارا دوم، گفت: وزارت اقتصاد قرار است به عنوان متولی سهام سه بانکی که از صندوق دارایکم باقی مانده است را در قالب دارا دوم عرضه کند اینکه آیا عرضه این صندوق‌ها درست یا خیر؟ خود دو بعد دارد در مرحله نخست می‌توان به این مسئله اشاره کرد که آیا اصلا عرضه کردن این صندوق‌ها در این شرایط کاردرستی است و دوم اینکه آیا این شرکت‌ها ارزنده هستند یا خیر؟
مدیرصندوق دارایکم بیان کرد: اکثریت کارشناسان در رابطه با سوال دوم (میزان ارزندگی) معتقد هستند که عرضه این صندوق تا حدودی در مرحله نخست همانند عرضه اولیه خواهد بود و افراد با سرمایه گذاری در آن سود نسبتا خوبی را بدست خواهند آورد در رابطه با زمان عرضه نیز نمی‌توان اظهار نظر خاصی را به عمل آورد به علت آنکه ممکن است با توجه به ریاست جمهوری آمریکا و احتمال کاهش تحریم‌ها اوضاع سهام‌های بانکی ارزندگیشان افزایش پیدا کند.
نصر آبادی بیان کرد: صندوقهای سرمایه گذاری جز دارایی‌های موجود در پرتفوی، یعنی اینکه نمی‌توان گفت که این صندوق باید فارغ از سهام‌های موجود خود یک قیمت فزاینده‌ای داشته باشد، به علت آنکه NAV صندوق‌ها مشخص است.
او افزود: صندوقهای سرمایه گذاری هیچ دارایی غیر بورسی ندارند البته ممکن است آن بخشی که برای بازار گردانی در نظر گرفته شده مربوط به اسناد خزانه یا سپرده بانکی باشد، نکته‌ای که حائز اهمیت است اگر کسی قصد دارد که در این صندوق سرمایه گذاری کند حتما باید به ارزش خالص آن توجه داشته باشد.
مدیر صندوق تصریح کرد: این صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه گذاری معمولا به دلیل ماهیت سرمایه گذاری که دارند یک NAV را محاسبه می‌کنند و بعد در بازار قیمت یونیت هایشان پایین‌تر از ارزش خالص دارایی محاسبه می‌شود.
نصر آبادی تاکید کرد: اگر قیمت یونیت‌ها در صندوق‌ها حدود ۲۰ درصد پایین‌تر از NAV باشد، یک امر طبیعی به حساب می‌آید.
او در رابطه با اینکه آیا حقوقی‌ها نقش موثری در کاهش قیمت پالایش یکم دارند یا خیر؟ تصریح کرد: ما نمی‌توانیم بگوییم که حقوقی‌ها در اُفت ارزش سهام این صندوق نقش چشمگیری داشتند یا برعکس آن بلکه مسئله حائز اهمیت حجم بالای شناوری این صندوق‌ها است، به علت آنکه عموم خرید‌هایی توسط حقوقی ها صورت گرفت را خود صندوق به عنوان بازار گردان آن را انجام دادند.
نصر آبادی در رابطه با تامین کسری بودجه دولت از طریق فروش صندوقهای دولتی در بازار سرمایه، گفت: دولت توانست از طریق دارایکم ۶ هزار میلیارد و از جانب پالایش یکم ۱۳ هزار میلیارد سرمایه بدست آورد.
او بیان کرد: خیلی از افراد می‌گویند که چرا دولت نمی‌آید از صندوق پالایش یکم حمایت در جوابشان باید گفت، اگر دولت بودجه داشت که این صندوق‌ها را عرضه نمی‌کرد، پس می‌توان گفت که نباید انتظار بیش از اندازه داشت.
مدیر صندوق دارا یکم در رابطه با عرضه باقی مانده سهام صندوق پالایش یکم به سه بانک تجارت، صادرات و ملت، اظهار کرد: ارزش این سهم‌ها حدود ۴۴ هزار میلیارد تومان است، که از این میزان ۲۳ هزار میلیاردش مربوط به بدهی دولت به بانک‌ها است نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد در حال حاضر وقتی دولت توان پرداخت بدهی اش را به بانک‌ها ندارد چه بهتر که امر مذکور را این از طریق واگذاری سهام انجام دهد.
نصر آبادی تاکید کرد: اکنون باید دید که این سهم‌ها قرار است با چه قیمتی عرضه شود به علت آنکه در حال حاضر قیمت‌ها منصفانه نیست و تا زمانی که این مسئله به درستی صورت نگیرد نباید عرضه‌ای رخ دهد.
او بیان کرد: دولت دارد با این کار بانک‌ها را موظف می‌کند که نرخ سود سپرده ها و تسهیلاتی که به مشتریان خود می دهند را کنترل کنند.
مدیر صندوق دارایکم در رابطه با زمان بازگشایی نماد سه بانک مذکور، گفت: اگر شرایط بازار بهبود پیدا کند و ابهامی که در رابطه با عرضه این صندوق‌ها وجود دارد رفع شود قطع به یقین هرچه سریع‌تر این نمادها باز خواهند شد.
نصر آبادی در رابطه با امر بازار گردانی، گفت: مبلغی که اکنون برای امر بازارگردانی صندوقهای پالایش یکم و دارایکم در نظر گرفته شده بسیار ناچیز، به علت آنکه تعلق دادن پنج درصد از ارزش سهامی که ۱۰۰ صدرصد قابلیت شناوری دارد نمی‌تواند کاری از پیش ببرد.
او بیان کرد: دولت باید طی یک طرحی مبلغ بازارگردانی را از ۵ به ۱۵ درصد ارتقاء دهد و یا یک رکن خاص برای بازارگردانی جاگزین کند.
صندوق ETF چیست؟
صندوق ETF یا همان صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله از سرواژه‌های عبارت انگلیسی آن یعنی Exchange Traded Fund گرفته شده است. حالا اگر بخواهیم تخصصی توضیح بدهیم، ابتدا باید از انواع صندوقهای سرمایه‌گذاری بنویسیم، ریسک هر یک را مفصل توضیح بدهیم و بسیاری از نکته‌های دیگر که یا می‌دانید و در «رده» در صفحه مخصوص صندوقهای سرمایه‌گذاری خوانده‌اید یا الان حوصله بازخوانی‌اش نیست و طولانی شدن متن هم کمکی به اطلاعات ما نمی‌کند. پس با کمترین حاشیه‌گویی، فقط درباره صندوق ETF و جزئیات سرمایه‌گذاری در این عرضه جدید می‌گوییم.
به‌روزرسانی ۱۸ شهریور | ثبت‌نام صندوق ETF پالایشی تمدید شد
سازمان بورس و اوراق بهادار مهلت پذیره‌نویسی صندوق سرمایه‌گذاری پالایشی یکم را تا ۳۰ شهریورماه جاری تمدید کرده است. این صندوق که همان دارا دوم هم خوانده می‌شود، از ۵ شهریور عرضه شده و تا حالا ۳ بار مُهر تمدید خورده است!
لازم است بدانید اگر کد بورسی دارید می‌توانید از طریق کارگزاری نماد «پالایشی یکم» را بخرید. ولی باید بعد از پایان زمان معاملات (یعنی ۱۲:۳۰ تا ۱۴) اقدام به خرید کنید که سیستم هنگ نکند و هسته معاملات کم نیاورد!
اگر کد بورسی ندارید با استفاده از شماره ملی و درگاه‌های بانک‌های ملی، سپه، مسکن، کشاورزی، رفاه کارگران، ملت، تجارت، صادرات ایران و قرض‌الحسنه مهر ایران واحدهای صندوق پالایشی یکم (همان دارا دوم خودمان!) را با ضریب ۱۰ بخرید.
یادتان نرود که شرایط خرید این صندوق، ۵ میلیون تومان منهای مبلغی است که در دارا یکم خرید کرده بودید.
چرا صندوق ETF دولتی دارا دوم پالایشی یکم شد؟
در همین متن هم مشاهده می‌کنید که نمی‌دانستیم بالاخره روی کدام کلمه بیشتر توضیح دهیم؛ صندوق ETF دولتی دوم؟ دارا دوم؟ با توجه به اینکه قل دیگرش با نام دارا یکم مطرح شده بود، این نام‌ها قابل پیش‌بینی بود ولی پالایشی یکم از کجا آمد؟
باید بدانید که در همه مخفف‌سازی‌های بورسی، به متولی، عرضه‌کننده و صنعتی که آن صنعت به آن تعلق دارد توجه می‌کنند. بر همین اساس، صندوق دارایکم را وزارت امور اقتصاد و دارایی عرضه کرد و در نتیجه نام دارا یکم را به خود گرفت. اما چون متولی صندوق ETF دولتی دوم، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی (به نوعی وزارت نفت) است به اسم «پالایشی یکم» یا نماد «پالایش» نامگذاری شد.
به‌روزرسانی ۴ شهریور | «دارا دوم» ۵ شهریور می‌آید
بنابر اعلام سازمان خصوصی‌سازی، پذیره‌نویسی دومین صندوق ETF دولتی با نام دارا دوم از بامداد ۵ شهریور تا پایان ۱۹ شهریور انجام می‌شود.
سقف سرمایه‌گذاری هر شخص حقیقی (هر شماره ملی ایرانی) در مجموع دو صندوق ETF اول و دوم ۵ میلیون تومان است و هر فرد دارای شماره ملی بدون محدودیت سنی می‌تواند واحدهای این صندوق را خریداری کند. به این ترتیب درصورتی‌که در دارا یکم ۲ میلیون تومان خرید کرده باشید، در دارا دوم امکان خرید ۳ میلیون تومان سهم خواهید داشت.
افرادی که کد بورسی دارند، فقط از راه کارگزاری‌های بورس و سامانه‌های آنلاین معاملاتی امکان خرید دارند. افرادی که کد بورسی ندارد با استفاده از درگاه‌های حضوری و غیرحضوری بانک‌های منتخب امکان خرید واحدهای این صندوق را دارند.
دارا دوم شامل نمادهای پالایشگاهی، شتران (پالایش نفت تهران)، شبریز (پالایش نفت تبریز)، شپنا (پالایش نفت اصفهان) و شبندر (پالایش نفت بندرعباس) است.
به‌روزرسانی ۲۱ مرداد | دارا دوم یا ETF دولتی پتروشیمی‌ها شهریور می‌آید
فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد بعد از کش و قوس‌های فراوان و ایجاد حاشیه در بازار بورس، از حل مشکلات پیش روی تاسیس صندوق دارا دوم خبر داد و در شبکه خبر گفت: «در اولین چهارشنبه شهریور (یعنی در هفته دولت) نسبت به عرضه صندوق دارادوم اقدام خواهد شد.» حالا باید منتظر ماند و دید که واکنش بازار به این خبر قطعی و رسمی چه خواهد بود. آیا ریزش‌ها و کنش‌های منفی با اعلام این خبر و موافقت صبح امروز وزیر نفت جبران می‌شود؟
به‌روزرسانی ۲۰ مرداد | ارائه دارا دوم در هاله‌‌ای از ابهام
همه می‌دانیم که قرار بود پذیره‌نویسی دومین صندوق ETF دولتی، به نام دارا دوم با سقف خرید بلوکی ۵ میلیون تومان، از اوایل شهریور آغاز شود. ولی همه چیز در آستانه یکی از پرسودترین معامله‌ها به‌هم ریخت. آن هم بر سر اختلاف دو وزارتخانه اقتصاد و نفت برای چگونگی ارائه این صندوق‌ها و مدیریت عرضه آن.
سرتان را درد نیاوریم؛ وزارت اقتصاد (که قانوناً متولی عرضه دولتی در بورس است) خبر لغو این عرضه را اعلام کرد و دلیل آن را به ترتیب، همراهی نکردن وزارت نفت و شرکت‌های زیرمجموعه آن، آمادگی نداشتن شرکت‌های پتروشیمی و فراهن نبودن زیرساخت‌ها برای این عرضه (آن هم درست در دقیقه ۹۰) دانست.
در پاسخ، روابط‌عمومی شرکت ملی پالایش اطلاعیه داد که «طبق آخرین نظر جناب آقای دژپسند وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی، قرار شد سهام پالایشگاه‌ها به صورت بلوکی فروخته شود و لذا با انتخاب این روش عرضه، دیگر لزومی به تشکیل صندوق ETF نبوده است. در هر حال در صورت تغییر این نظر و تصمیم برای تشکیل صندوق ETF، این شرکت و وزارت نفت آماده‌اند که تمامی اختیارات خود را در این خصوص به وزیر محترم اقتصاد تفویض نمایند.»
معاون وزیر نفت هم گفت: «به همه مردم و مسئولان از طریق این تریبون اعلام می‌کنم، که ما تابع نظر وزارت اقتصاد هستیم و هیچ‌گونه مخالفتی با روش کار نداریم، چه از طریق بلوکی و چه از طریق دارا دوم».
خلاصه همه این دلیل‌ها و بهانه‌ها و پاسخ‌ها یعنی خبری از دارا دوم به این زودی‌ها و تا رفع اختلافات نیست و این به ناامنی بازار سرمایه و بی‌اعتمادی دامن می‌زند!
صندوق ETF یا قابل معامله در بورس یعنی چه؟
ETFها یا صندوقهای سرمایه‌گذاری قابل معامله، از نظر ساختاری مانند صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک است (یعنی صندوق‌هایی که راه ورود غیرحرفه‌ای‌ها به بورس است؛ سرمایه از نابلدها و کار و معامله از کاربلدها!)، اما نقدشوندگی ETFها بالاتر از صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک است؛ یعنی راحت‌تر معامله می‌شوند، سریع‌تر به پول تبدیل می‌شوند. ارزش خالص دارایی‌ها و قیمت صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک در پایان روز محاسبه می‌شود و بعد از این محاسبات، قابل خرید و فروش هستند، اما EFTها این محدودیت را ندارند و مانند سایر سهم‌ها در طول روز قابل معامله هستند.
نکته: در صندوق ای تی اف همه چیز به نقدشوندگی و پول نزدیک‌تر است؛ خیلی نزدیک‌تر.
چرا ناگهان صندوق ETF مهم شد؟
چون دولت تصمیم گرفت با توجه به سیاست‌های اقتصادی خود (کسب درآمد در بودجه ۹۹ یا سیاست‌های اصل ۴۴؛ چه فرقی می‌کند؟) بخش بزرگی از سهام خود در شرکت‌های دولتی را به مردم عرضه کند تا برای «عدالت اجتماعی» مالکیت را در سطح عموم مردم گسترش دهد. ارزش این عرضه سهام، ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده و در این مرحله از واگذاری شامل سهام دولت در بانک‌های صادرات، تجارت و ملت و همچنین شرکت‌های بیمه البرز و بیمه اتکایی امین است. [بقیه صندوق‌ها را در انتهای همین مطلب بخوانید]
مزایا و معایب صندوق ETF در مقایسه با بقیه صندوق ها
بنابر اعلام مسئولان سازمان خصوصی‌سازی و برای توزیع عادلانه سهام، هر ایرانی می‌تواند تا سقف ۲ میلیون تومان از واحدهای این صندوق ETF خریداری کند. بد نیست بدانید هر واحد این صندوق، ۱۰ هزار تومان است و دولت تخفیف ۲۰ درصدی هم برای خرید آن در نظر گرفته است. یعنی هر واحد ۸۵۰۰ تومان قیمت دارد. با سهام عدالت هم فرق دارد چون سهام به مردم داده نمی‌شود بلکه واحدهای این صندوق فروخته می‌شود و ارزش مدیریتی دارد. خب چی بهتر از این؟
نکته: ترکیب سبد این صندوق از بین بانک‌ها و شرکت‌های بیمه‌ای است که قبلاً در بورس پذیرفته شده‌اند و دولت سهم خود از این شرکت‌ها را عرضه می‌کند. در نتیجه با توجه به قیمت هر واحد این صندوق در روز عرضه سهام، عدد ۱۰ هزار تومانی هم قابل تغییر است.
عرضه سهام در صندوق ETF چگونه انجام می‌شود؟
همانطور که می‌دانید، برای سرمایه‌گذاری در بورس، لازم است در سامانه سجام (مخفف «سامانه جامع اطلاعات مشتریانِ» بورس و اوراق بهادار) ثبت‌نام کنید، با کد رهگیری که از سامانه دریافت می‌کنید، برای احراز هویت به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنید. سپس در یکی از صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک عضو شوید و کد بورسی دریافت کنید تا بتوان به نام و سرمایه شما معاملات سهام انجام داد. آیا در این فرصت کم، می‌شود این همه کار را انجام داد؟ جواب معلوم است.
نکته: برای اینکه این عرضه عادلانه انجام شود و همه مردم بتوانند از این سهام بهره ببرند، رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفته افراد بدون داشتن کد بورسی و صرفاً با شماره ملی می‌توانند ثبت سفارش انجام دهند و در این عرضه اولیه شرکت کنند. سپس کلی فرصت دارید تا به سجام مراجعه کنید و کد بورسی هم بگیرید.
به‌روزرسانی ۹ اردیبهشت | مراحل سرمایه گذاری در صندوق ETF
از ۱۴ اردیبهشت تا ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹ زمان ثبت‌نام و عرضه سهام در صندوق ETF تعیین شده است. با توضیح بالا -یعنی ثبت سفارش تنها با شماره ملی- راه سرمایه‌گذاری خیلی آسان شده؛ برای آسایش مردم، این عرضه فقط و فقط به اشخاص حقیقی فروخته خواهد شد و فروش به اشخاص حقوقی ممنوع شده.
پس کافی است در یکی از شرکت‌های کارگزاری بورس، چرا ناگهان صندوق ETF مهم شد؟ سامانه‌های آنلاین معاملات بورسی یا بانک‌های ملی، سپه، مسکن، کشاورزی، رفاه کارگران، ملت، تجارت، صادرات و قرض‌الحسنه مهر ایران ، ثبت‌نام کنید (پیشنهاد: به دلیل رعایت مبارزه با کرونا غیرحضوری ثبت‌نام کنید).
به ازای هر شماره ملی (بدون محدودیت سنی) می‌توان تا سقف ۲ میلیون تومان از این صندوق ETF خرید انجام داد. پس در حسابتان به مقدار کافی پول داشته باشید.
نکته: بعد از خرید این سهام، تا دو ماه امکان فروش ندارید. البته توصیه همه کارشناسان اقتصادی این است که به این زودی‌ها به فروش و کسب درآمد و سود فکر نکنید. شما وارد بازاری شده‌اید که با طمأنینه بیشتر به سوددهی می‌رسد.
| نام بانک | درگاه‌های غیر حضوری | درگاه حضوری | ||||
| تجارت | سایت بانک | اینترنت‌بانک | همراه‌بانک | شعب بانک‌های منتخب در سراسر کشور [با توجه به شرایط ویروس کرونا و احتمال انتقال آن در صف‌های بانک، اصلا توصیه نمی‌شود] | ||
| رفاه کارگران | سایت بانک | اینترنت‌بانک | ||||
| سپه | سایت بانک | اینترنت‌بانک | همراه‌بانک | |||
| صادرات | سایت بانک | همراه‌بانک صاپ | ||||
| قرض‌الحسنه مهرایران | سایت بانک | همراه‌بانک | ||||
| کشاورزی | سایت بانک | اینترنت‌بانک | ||||
| مسکن | سایت بانک | اینترنت‌بانک | همراه‌بانک | کیوسک بانک | ||
| ملت | سایت بانک | اینترنت‌بانک | همراه‌بانک | همراه پلاس | سامانه سکه | |
| ملی | سایت بانک | سامانه بام | پیام‌رسان بله | اپلیکیشن ایوا | نشان بانک از اپلیکیشن آپ | |
به‌روزرسانی ۲۹ اردیبهشت | محدودیت فروش صندوق ETF یک‌ماهه می‌شود
آنطور که خبرنگاران اقتصادی شنیده‌اند و البته هنوز هیچ مسئولی آن را تایید نکرده، دولت بنا دارد با هدف افزایش سرعت نقدشوندگی واحدهای سرمایه گذاری صندوق مالی یکم (همان صندوق ETF خودمان!) زمان ممنوعیت فروش و واگذاری واحدهای این صندوق را که دوماه تعیین شده بود، نصف کند و به یک ماه کاهش دهد. این خبر درگوشی ولی تایید شده را باید یک تصمیم تازه برای رونق بخشی بیشتر به معامله واحدهای این صندوق قلمداد کرد.
انواع صندوق های قابل معامله ETF
آنطور که از رویکرد کنونی دولت برمی‌آید، این عرضه اولیه سهام بانک‌های صادرات، تجارت و ملت و شرکت‌های بیمه البرز و بیمه اتکایی امین در قالب صندوق ETF فقط یکی از انواع صندوقهای واگذاری دولتی است. دولت این نوع صندوق‌ها را نیز در ادامه این روند، ارائه می‌دهد:
صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله واسطه‌گری‌های مالی
این صندوق شامل سهام باقی‌مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت‌های بیمه البرز، بیمه اتکایی امین، بانک صادرات، بانک ملت و بانک تجارت است. با تخفیف ۲۰ درصد
صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله خودروسازی و صنایع فلزی
این صندوق شامل سهام باقی‌مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در ایران خودرو، سایپا، شرکت ملی صنایع مس ایران و فولاد مبارکه با تخفیف ۲۵ درصد
صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله صنایع پالایش و پتروشیمی
این صندوق شامل سهام باقی‌مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران با ۲۰ درصد تخفیف
ارزش این چند صندوق ای تی اف حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و هنوز زمانی قطعی برای عرضه آن مشخص نشده است.
نماد بورس چیست؟
در حاشیه صندوق ETF شاید برایتان سوال شده باشد که تصویر این مطلب و نوشتن این مدلی کلمات چه معنایی می‌دهد. این‌ها «نماد بورس» هستند یعنی به جای نام شرکت‌ها که اغلب طولانی هستند، از حروف اختصاری ویژه بورس استفاده می‌شود؛ حرف اول هر کلمه، نشان‌‌دهنده صنعتی است که شرکت در آن فعالیت می‌کند و بخش دوم، خلاصه‌ای از نام اصلی شرکت. یعنی وقتی می‌گویند «وتجارت» یعنی گروه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و نام شرکت هم تجارت است و نیازی به کوتاه کردن ندارد. حرف ش در ابتدای نمادها، یعنی آن شرکت متعلق به گروه فرآورده‌های نفتی می‌شود. نماد گروه‌های خودروسازی با خ شروع می‌شود. شرکت‌هایی که در صنعت فلزات اساسی فعالیت می‌کنند، نمادشان با ف مشخص می‌شود. البته در این بین همیشه استثنائاتی هم هست که توضیح آن خیلی تخصصی و طولانی می‌شود.
چرا بازار سرمایه قرمزپوش شد؟
گروه اقتصادی: اصلاح بازار سرمایه وارد هفته سوم شده است. ریزش 700 هزار واحدی طی این مدت بسیاری از سهامداران مخصوصا افرادی که طی ماه های گذشته وارد بورس شده اند را با تردیدهای جدی مواجه کرده است.
بعضی کارشناسان معتقدند اصلاح سنگین طی روزهای گذشته از نظر تحلیل تکنیکال و بنیادی هیچ دلیلی ندارد. یعنی همه آنچه نمودارهای تحلیلی تا کنون نشان داده اند، نتوانسته است در مقابل ریزش بازار مقاومت کند. اگر بعضی دیگر از کارشناسان هم معتقدند این ریزش مشابه رشد ماه‌های اخیر بازار سرمایه بوده است و همانطور که رشد بازار بی‌مبنا بوده به همان شیوه بازار دچار ریزش سنگین بوده است.اما بررسی دلایل فعلی ریزش بازار را می توان از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار داد. البته با ارزیابی همه این دلایل می توان به یک نقطه واحد رسید: رفتار دولت.
دود اختلافات دو وزیر درباره «دارا دوم» در چشم بازار
20 مرداد را می توان روز آغازین اصلاح فعلی دانست. روزی که وزارتخانه های اقتصاد و نفت در یک لجبازی منحصر به فرد عرضه صندوق دوم ETF را منتفی اعلام کردند؛ سپس آن را تکذیب کردند دلیل لغو عرضه را به گردن یکدیگر انداختند و در چند ساعت بیانیه های سازمان خصوصی سازی، شرکت پخش فرآورده های نفتی نیز این جنگ را ادامه دار کرد.علنی شدن این اختلاف که با انتشار یک خبر از قول یک مقام غیرمسوول، مردم از آن آگاه شدند، بر روی اعتمادی که سال ها دولتمردان به دنبال آن بودند، آتش کشید. طی دو روز بازار با یک ریزش محسوس از این وضعیت به اختلافات وزرا با یکدیگر واکنش نشان داد.پس از بسته شدن بازار در 21 مرداد، ظاهرا وزیر نفت عقب‌نشینی کرد و وزیر اقتصاد نیز در یک مصاحبه روز 4 شهریور را زمان عرضه دارا دوم اعلام کرد. بسیاری از کارشناسان این خبر را دلیلی بر بازگشت بازار طی روزهای بعد می دانستند.
سهام عدالت، متهم یا شاکی؟
اما عرضه آبشاری و بی موقع سهام عدالت توسط بانک ها و کار گزاری ها در روز چهارشنبه 22 مرداد سبب شد، بازاری که با حالت عادی باز شده بود و طی یک ساعت اول بازگشایی، شاخص کل با 30 هزار رشد مواجه شده بود، به یکباره سقوطی 90 هزار واحدی را تجربه کند و در نهایت شاخص کل 60 هزار واحد کاهش یابد.اما آیا واقعا سهام عدالت باعث ریزش بورس شد؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت، با آزادسازی 30 درصد دوم سهام عدالت در روز 18 مرداد، سهامداران با آزادسازی بخش دوم سهام عدالت، از روز 19 مرداد شروع به ثبت درخواست خود برای فروش سهام عدالت کرده و طبق قانون شرکت های کارگزاری و بانک ها موظف هستند بعد از 48 ساعت این سهام را فروخته و در اسرع وقت مبلغ آن را به حساب سهامداران واریز کنند. با این حساب، اولین روز فروش سهام عدالت توسط کارگزاری ها و بانک ها روز چهارشنبه 22 مرداد بوده است.
هفته ای با تصمیمات خلق الساعه
اما با بازگشایی بازار در روز شنبه 25 مرداد، شاهد بودیم که سازمان بورس تصمیم‌هایی گرفت که نه تنها بهبود اوضاع بورس را سبب نشد، بلکه ریزش شاخص را تسریع کرد.کاهش سقف سرمایه‌گذاری صندوقهای درآمد ثابت در سهام از 10 درصد به ۵ درصد سبب شد این صندوق ها مجبور به عرضه سهام خود در بازار شوند. همین موضوع صف های فروش را به شدت تقویت می کرد. معامله‌گران کم تجربه هم که با بی اعتمادی به بازار نگاه می کردند، این رفتار شرکت های حقوقی را دلیلی بر ریزش بورس می دانستند و آنها هم وارد صف های فروش شده بودند.
مسوولین سازمان بورس نیز با فهم این موضوع که این تصمیم تبعات بسیار بدی بر بازار سرمایه دارد، نه تنها از تصمیم قبلی بازگشتند بلکه در جهت حمایت از شاخص، سقف سرمایه‌گذاری صندوقهای درآمد ثابت در سهام را به 15 درصد افزایش دادند.کاهش میزان اعتباردهی کارگزاران از 20 درصد به 10 نیز تصمیم دیگری بود که سازمان بورس در بدترین زمان ممکن اتخاذ کرد. این تصمیم نیز سبب شد تقاضای سهام در بورس با کاهش چشمگیری مواجه شود. این تصمیم نیز پس از اینکه دلیلی بر ریزش شاخص کل ارزیابی شد، فعلا منتفی اعلام شده است.
نکته بسیار مهم درباره تصمیمات حاکمیتی و رگولاتوری و تنظیم‌گری در بازارهای مختلف از جمله بازارهای پول و سرمایه آن است که حتی تصمیمات درست نیز باید در ظرف زمانی صحیح اتخاذ و اجرا شوند وگرنه به ضد خود بدل خواهند شد.
دو راندی شدن بورس؛ سومین تصمیمی که بازگردانده شد
هنگ کردن هسته معاملات یکی از ایراداتی است که ماه هاست سهامداران با آن دست و پنجه نرم می کنند. سازمان بورس در ادامه اقدامات خود ابتدا برخی سهام های دولتی را از ساعت بازار خارج کرده و این نمادها در ساعاتی غیر از ساعات بازار معامله می شدند.هفته گذشته ناگهان سازمان بورس تصمیم گرفت بازار را به دو بخش تقسیم کرده و اصطلاحا دو راند معاملاتی شکل بگیرد. هم افزایی این دو بخش معامله سبب شد پس از دو روز اجرا این تصمیم نیز کان لم یکن تلقی شود. یعنی با تغییر این تصمیم، مجموعه تصمیمات تاثیرگذار سازمان بورس ظرف یک هفته به عدد 3 رسید تا همه این تصمیمات سبب شود بازار سرمایه طی هفته گذشته وضعیت قرمزی داشته باشد.
مصاحبه‌های دولتمردان و تشدید فشار فروش
از معاون اول رئیس جمهور گرفته تا رئیس دفتر رئیس جمهور، از وزیر اقتصاد تا رئیس سازمان برنامه و بودجه، همه و همه طی هفته های گذشته بورس را موضوع اصلی مصاحبه های خود قرار داده و با هر تغییر و تصمیم دولت در رسانه ها حاضر شده و یا توئیت به دست می شوند تا خود را مرد اول میدان رونق بازار سرمایه معرفی کنند.
محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه هفته گذشته در گفت و گویی ورود 100 تا 150 هزار میلیارد دیگر به بازار سرمایه را تنها راه پیش روی کشور دانسته بود. این گفت و گو بیش از پیش سهامداران را با این مساله مواجه کرد که دولت به دنبال تامین مالی کسری بودجه از طریق بورس است.پس از این مصاحبه‌ها فشار فروش در بازار سرمایه شدت بیشتری گرفت و افراد بیشتری در صف قرار گرفتند.
عکس العمل بازار سرمایه به تحلیل تکنیکال رئیس دفتر رئیس جمهور!
اما اخرین اظهار نظر که سبب شد امروز نیز علی رغم همه امیدواری های کارشناسان بازار سرمایه برای بازگشت بازار، بورس با کاهش 65 هزار واحدی مواجه شود، گفت و گوی شنبه شب محمود واعظی و اعلام پایان اصلاح در کانال یک میلیون و ششصد هزار واحدی و وجود یک مقاومت در این فاز بسیاری از سهامداران را دوباره با یک شک و تردید مواجه کرد که این کانال هم به زودی شکسته خواهد شد و ریزش بورس به اعدادی پایین تر خواهد بود.همین مساله طی امروز نشان داد بازار به همه رفتارها و اظهارنظرهای دولتمردان واکنش جدی نشان می دهد. هر مسوولی که در این وضعیت به هر دلیلی اظهارنظر نسنجیده ای داشته باشد، می تواند آتش بیار رفتار غیرمنطقی بورس باشد.هنوز کسی به این پرسش پاسخ نداده است که ارائه تحلیل تکنیکال درباره بازار سرمایه در کدام بخش از وظایف رئیس دفتر رئیس‌جمهور تعریف شده است.بازار طی دو هفته گذشته شاهد تعداد زیادی مصاحبه و خبر بوده است که دولت و یا صندوق حمایت، به دنبال حمایت از بازار سرمایه است. اما در واقعیت هیچ یک از این اقدامات رخ نداده است و شرکت های حقوقی که اکثر آنها دولتی هستند، نیز در اقدامی قابل تامل تنها عرضه کننده بوده اند و کمتر وارد جمع کردن صف های فروش شده اند.البته باید به این نکته نیز توجه داشت که درمان وضعیت فعلی بورس تنها بازگشت اعتماد به بازار و دولت است. در حالی که دولت طی دو هفته گذشته با تصمیمات عجیب و علنی شدن اختلافات تنها بذر بی اعتمادی میان سهامداران را آبیاری کرده است.
دیدگاه شما