تفاوت‌های فارکس با بورس تهران
فارکس (به انگلیسی: Forex) و بورس یا بازار سهام (به انگلیسی: Stock Market) دو تا از محبوب‌ترین بازارهای مالی دنیا را تشکیل می‌دهند. نقد شوندگی بالا، دسترسی آسان و وجود منابع عظیم آموزشی، از مهم‌ترین دلایل محبوبیت فارکس و بازار سهام است. بااینکه این دو بازار مالی شباهت‌هایی هم دارند، اما تفاوت‌هایشان بسیار کلیدی‌تر است. هر معامله‌گر تازه‌واردی که بخواهد وارد هرکدام این بازارها شود، باید به این تفاوت‌های کلیدی و اساسی توجه لازم را داشته باشد. در این بخش از آموزش‌های ویتارو، قصد داریم بدون وارد شدن به جزئیات و با زبانی ساده، به کلیدی‌ترین تفاوت‌های فارکس با بورس تهران بپردازیم تا تو به‌عنوان یک معامله‌گر حرفه‌ای آینده، بتوانی تصمیم بهتری در انتخاب بازار هدف موردنظرت بگیری.
فارکس چیست؟
تو اگر بخواهی به یک کشور خارجه سفر نمایی، باید ریال ایران را به ارز داخلی کشور مقصد تبدیل کنی. ازنظر فنی، این تبادل ارزی که انجام دادی، به معنای شرکت در معاملات فارکس است. فارکس یا بازار تبادل خارجی (به انگلیسی: Foreign Exchange Market) بزرگترین و نقدشونده‌ترین بازار مالی دنیاست که در آن ارزهای کشورهای مختلف، توسط معامله‌گرهای خرد و کلان مبادله می‌شود.
قبل از بیان تفاوت‌های فارکس با بورس تهران باید نحوه کارکرد فارکس را درک کنیم. فرض کن در حال حاضر نرخ دلار در ایران، 25 هزار تومان است. تو 250 هزار تومان پول نقد داری و آن را به 10 دلار تبدیل می‌کنی.
پس از مدتی، رئیس‌جمهور آمریکا کراوات کتش را تغییر می‌دهد و قیمت دلار به 30 هزار تومان افزایش می‌یابد. حال تو به‌سرعت 10 دلارت را با نرخ دلار 30 هزارتومانی، به ریال ایران تبدیل می‌کنی و 300 هزار تومان پول نقد در اختیارت قرار می‌گیرد. با این مبادلاتی که انجام گرفت، تو توانستی 50 هزار تومان سود کنی.
کارکرد فارکس نیز تقریباً به همین شکل است و در این بازار معاملات به‌صورت جفت ارزی صورت می‌گیرد. برای مثال پیش‌بینی می‌کنی که در آینده ارزش دلار نسبت به یورو افزایش پیدا خواهد کرد. تو مقداری جفت ارز دلار/یورو خریداری کرده و پس از افزایش ارزش دلار نسبت به یورو، آن را به فروش می‌رسانی و ما‌به‌تفاوت را به‌عنوان سود در جیب می‌گذاری.
بورس یا بازار سهام چیست؟
از اولین تفاوت‌های فارکس با بورس تهران می‌توان به نحوه کارکرد آنها اشاره کرد. فرض کن تو قصد باز کردن یک بوتیک را داری، اما سرمایه موردنیازش را در اختیار نداری. بنابراین به یکی از دوستان ثروتمندت پیشنهاد می‌دهی که برایت بوتیک را تهیه کند و درازای این کار، 40% از درآمد حاصل از فروش را به به حساب او واریز کنی. با این عمل برد-برد هم توانستی بوتیکت را احداث و هم برای شریک و دوستت درآمدی ایجاد کنی.
این نوع از شراکت، بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس بسیار شبیه به فعالیت در بورس است؛ وقتی شرکتی سرمایه موردنیاز را برای برطرف کردن نیازهای اقتصادی و اجتماعی در اختیار نداشته باشد، آن را از طریق سرمایه‌گذارهای خرد و کلان و با رابطی به نام بازار سهام، تأمین می‌کند. تاریخچه اولین بازار سهام دنیا نیز به اوایل قرن هفده میلادی بازمی‌گردد.
در آن زمان، کمپانی هند شرقی هلند (به انگلیسی: Dutch East India Company) صدها کشتی را به خدمت گرفت تا به تجارت محصولاتی مانند طلا، ظروف چینی، انواع ادویه و ابریشم در سرتاسر کره خاکی بپردازد. اما اجرای این عملیات عظیم چندان هم ارزان نبود.
کمپانی هند شرقی هلند، برای تأمین مالی این سفرها، به همه مردم پیشنهاد سرمایهگذاری در این عملیات را داد تا بتواند هزینه موردنیازش را تأمین کند. درازای این کار، کمپانی به میزان پولی که هر شخص سرمایهگذاری کرده بود، سهمی از سود آینده عملیات را اختصاص داد. این کمپانی بدون اینکه حتی بداند، اولین بازار سهام دنیا را تأسیس کرد.
البته بازار سهام مدرن نسبت به زمان‌های گذشته بسیار متحول شده و پیشرفته کرده است. ابزارهای متنوعی برای پیش‌بینی روند بازار ابداع‌شده و با اختراع اینترنت، تقریباً همه افراد و با هر سرمایه‌ای می‌توانند در این بازار مالی سرمایهگذاری نمایند و به کسب سود بپردازند.
حال که به‌صورت کلی با نحوه کارکرد فارکس و بازار سهام آشنا شدیم، می‌توانیم به موضوع اصلی – یعنی تفاوت‌های فارکس با بورس تهران – بپردازیم. اگر بخواهیم این تفاوت‌ها را در یک خط توضیح دهیم، می‌گوییم فارکس و بورس تهران ازنظر تکنیکالی مشابه و از منظر بنیادی متفاوت‌اند. در ادامه به بنیادی‌ترین تفاوت‌های فارکس با بورس تهران می‌پردازیم.
شرع و قانون
از اولین و مهم‌ترین تفاوت‌های فارکس با بورس تهران مسئله شرع و قانون است. بورس تهران نسبت به بازارهای جهانی شامل اصلاحاتی شده که فعالیت در آن را هم ازنظر شرعی و هم ازنظر قانونی مجاز نموده است.
اما فارکس در اوایل دهه 90 خورشیدی ازنظر قانونی ممنوع شد و ازنظر شرعی نیز شبهاتی در آن وارد است که البته مراجع تقلید دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به فعالیت در این بازار دارند. بنابراین حتماً این مورد را قبل از ورود به این بازار مدنظر داشته باش.
دامنه نوسان
یکی از بزرگترین ضعف‌های بورس تهران، وجود دامنه نوسان است. دامنه نوسان به معنای بیشترین تغییرات مجاز قیمت در طول یک روز است یا به‌عبارت‌دیگر، دامنه نوسان پایین‌ترین و بالاترین محدوده قیمت سهم را در طول یک روز تعیین می‌کند. برای مثال دامنه نوسان بورس ایران در حالت عادی، بین منفی پنج تا مثبت پنج درصد تعیین گردیده است. این بدان معناست که قیمت یک سهم می‌تواند از منفی 5 تا مثبت 5 درصد و بالعکس تغییر کند.
دومین مورد از تفاوت‌های فارکس با بورس تهران دامنه نوسان است. تشریح اینکه وجود دامنه نوسان چه اثرات منفی بر بازار سهام ایران دارد، از حوصله این یادداشت خارج است؛ اما ما باید بدانیم که در فارکس چنین محدودیتی وجود ندارد و این بازار بزرگ از اثرات زیان‌بار دامنه نوسان در امان است.
نوسان
نوسان (به انگلیسی: Volatility) مقیاسی است که احتمال تغییرات عمده، ناگهانی و پیش‌بینی‌نشده قیمت‌ها را در بازار به ما نشان می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، وقتی می‌گوییم یک بازار پر نوسان (به انگلیسی: Volatile) است، یعنی قیمت‌ها در آن بازار با سرعت و شدتی بالا و به‌صورت پیش‌بینی‌نشده‌ای حرکت می‌کنند. اما بازارهای کم نوسان ثبات بیشتری دارند و قیمت‌ها با سرعت کمتری درحرکت‌اند.
از سومین تفاوت‌های فارکس با بورس تهران می‌توان به میزان نوسان آن اشاره کرد. بورس تهران به‌مراتب کم نوسان‌تر و باثبات‌تر از فارکس است. بااینکه بازار سهام ایران در بعضی مواقع خاص ممکن است بسیار پر نوسان شود، اما در بیشتر مواقع کم نوسان و آرام حرکت می‌کند. همان‌قدر که نوسان بالاتر فرصت‌های بیشتری برای کسب سود ایجاد می‌کند، به همان نسبت نیز ریسک معامله‌گری نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
نقد شوندگی بازار
نقد شوندگی بازار (به انگلیسی: Market Liquidity) مقیاسی است که سهولت خریدوفروش یک دارایی را به ما نشان می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، وقتی می‌گوییم یک بازار بسیار نقد شونده است، یعنی دارایی‌های آن بازار همیشه خریدار دارند. میزان نوسان یک بازار با نقد شوندگی آن رابطه مستقیم دارد؛ یعنی هر چه بازار پر نوسان‌تر باشد، نقد شوندگی آن نیز بیشتر است.
چهارمین مورد از تفاوت‌های فارکس با بورس تهران همین نقد شوندگی آن‌هاست. فارکس بزرگترین بازار مالی دنیاست که روزانه در آن تریلیون‌ها دلار پول جا‌به‌جا می‌گردد. حرکت روزانه این حجم از پول مشکل نقد شوندگی را تقریباً به صفر رسانده است. بااینکه بازار سهام نقدشونده‌ترین بازار مالی ایران است، اما در مقایسه با فارکس به دو علت وجود دامنه نوسان و کوچک‌تر بودن بازار، نقد شوندگی آن چندان چنگی به دل نمی‌زند.
بازار دوطرفه
در بورس تهران وقتی بازار نزولی شود، راه مستقیمی برای کسب سود در این زمان وجود ندارد. تنها راهی که در جلوی ما قرار دارد، خرید سهام به امید افزایش قیمت آن در آینده است. اگر قیمت سهم افزایش یابد، ما سود می‌کنیم؛ اما اگر قیمت سهم به هر دلیلی کاهش یابد، ما متحمل ضرر خواهیم شد. در حال حاضر، در بورس تهران هیچ راهی برای کسب سود در زمان‌های نزول بازار وجود ندارد.
اما برخلاف بورس تهران، در فارکس چیز به نام بازار خرسی یا همان بازار نزولی معنا ندارد. این پنجمین مورد از تفاوت‌های فارکس با بورس تهران است. در این بازار هم از نزول و هم از صعود قیمت‌ها می‌توان سود کرد. به کسب سود از نزول قیمت‌ها فروش استقراضی (Short Selling) می‌گویند. وقتی ما پیش‌بینی کنیم که ارزش جفت ارزی کاهش می‌یابد، با استفاده از ابزارفروش استقراضی می‌توانیم از این نزول قیمتی کسب درآمد کنیم.
معامله با کمک اهرم (به انگلیسی: Leverage) به اما اجازه می‌دهد که تا هزاران برابر سرمایه اصلی معامله کنیم. برای مثال فرض کن 10 دلار سرمایه داری. اگر کارگزاری برایت اهرم 1:100 (به معنای 100 برابر سرمایه اصلی) فراهم نماید، تو می‌توانی با همان 10 دلار، به‌اندازه 1000 دلار معامله کنی. البته یک سری پیش‌نیازها و ریسک‌هایی هم وجود دارد که در آینده بیشتر از آنها صحبت خواهیم کرد.
ششمین مورد از تفاوت‌های فارکس با بورس تهران امکان استفاده از اهرم است. در بازار اصلی بورس ایران، امکان استفاده از اهرم معاملاتی وجود ندارد و در دیگر بازارها مانند بازار آتی زعفران، مقدار اهرمی که توسط کارگزاری‌ها فراهم می‌گردد بسیار محدود است. اهرم نیز مانند دیگر ابزارهای معامله‌گری، مانند یک شمشیر دو لبه است و امکان بهره بردن از آن، کاملاً بستگی به مهارت معامله‌گر دارد.
متغیرهای مؤثر
هفتمین مورد از تفاوت‌های فارکس با بورس تهران متغیرهای مؤثر در حرکت قیمت دارایی‌هاست. عموماً هر دو بازار تحت تأثیر عامل عرضه و تقاضا هستند؛ اما عوامل دیگری نیز در حرکت قیمتی دارایی‌ها دخیل هستند. در بورس تهران، تنها باید بر چند عامل خاصی که به‌طور مستقیم بر شرکت ما اثرگذار است، تمرکز کنیم؛ عواملی مانند ترازنامه، میزان بدهی، نقدینگی، سود تقسیمی و سیاست‌های کلان مرتبط در حوزه مطالعه یک سرمایه‌گذار بورسی است.
اما از آن‌طرف، یک معامله‌گر فارکس باید بر فاکتورهای وسیع‌تر و پیچیده‌تری که بر قیمت اثر می‌گذارند، متمرکز شود؛ زیرا فارکس یک بازار جهانی است که در آن حداقل ارز دو کشور به‌طور مستقیم معامله می‌گردد. بنابراین در این بازار، یک معامله‌گر نه‌تنها باید بر اقتصاد خرد کشورها مطالعه داشته باشد، بلکه باید به اقتصاد کلان بسیاری از کشورها – چه در مقیاس درون‌مرزی و چه در مقیاس جهانی – توجه لازم را داشته باشد.
ساعات معاملاتی
ساعات کار بازار می‌تواند تأثیر بزرگی بر معاملات تو بگذارد. فارکس یک بازار جهانی است و معامله‌گرها می‌توانند به‌صورت بیست‌وچهارساعته و در پنج روز هفته به تجارت دارایی‌ها بپردازند. بااینکه این موضوع فرصت‌های زیادی برای معامله‌گری در اختیارت می‌گذارد، اما از آن‌طرف ریسک نوسانات شدید قیمتی را، در زمان‌هایی که ناظر بر بازار نیستی، بسیار بالاتر می‌برد. به همین دلیل باید از ابزارهای مختلف مدیریت ریسک مانند حد ضرر (به انگلیسی: Stop Loss) استفاده نمود.
هشتمین مورد از تفاوت‌های فارکس با بورس تهران تفاوت در ساعات معاملاتی است. بازار سرمایه ما بدون احتساب زمان پیش گشایش، تنها سه ساعت و سی دقیقه در روز فعال است. شاید این امر از انعطاف‌پذیری ساعات معاملاتی کاسته، اما ریسک نوسانات شدید قیمتی را هم در طول شبانه‌روز از بین برده است.
میانگین بازده سرمایهگذاری
میانگین بازده سرمایهگذاری (به انگلیسی: Average Return On Investment) متوسط سودی بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس است که عموم سرمایه‌گذارها و معامله‌گرها در یک بازه زمانی مشخص کسب کرده‌اند. برای مثال در بازار سرمایه ما، از سال 1388 تا 1398، به‌طور میانگین، سرمایه معامله‌گرها بیش از 40 برابر شد. با توجه به تورم بالای کشورمان، این عدد – که به آن سود حسابی می‌گویند – باید از تورم کم شود تا سود اقتصادی و واقعی به دست آید.
نهمین و آخرین مورد از تفاوت‌های فارکس با بورس تهران همین میانگین بازدهی و سود مورد انتظار است. برای فارکس نمی‌توان میانگین بازدهی تعیین کرد؛ زیرا بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس فارکس بازاری آزاد است که مهارت معامله‌گر اصلی‌ترین تعیین‌کننده بازدهی کلی اوست. ویژگی فارکس در ایران، سود دلاری است. یعنی با افزایش نرخ ارز در ایران، به‌صورت خودکار سرمایه ما نیز با قیمت دلار افزایش خواهد داشت. بااینکه سودهای حاصل از فعالیت در فارکس به‌صورت دلاری است، اما به‌طورکلی بورس تهران برای معامله‌گرهای کم‌تجربه‌تر، با احتساب تورم، بازدهی به‌مراتب بالاتری نسبت به فارکس دارد که این موضوع وزنه سنگینی را در کفه بازار سرمایه ما قرار می‌دهد.
امیدواریم از یادداشت تفاوت‌های فارکس با بورس تهران چیز جدیدی آموخته و از آن لذت برده باشی. اینترنت و تجارت الکترونیک، درب بازارهای مالی مختلف را برای معامله‌گرها و سرمایه‌گذارهای فعال گشود و توانست انتخاب‌های زیادی در اختیار آنها بگذارد. انتخاب میان فارکس یا بورس تهران به میزان ریسک‌پذیری، سرمایه اولیه، اهداف، استراتژی و شخصیت معامله‌گر بستگی دارد. بامطالعه تفاوت‌های فارکس با بورس تهران درمی‌یابیم که هیچ کدام از این دو بازار بر دیگری برتر ندارد و بهترین روش برای کسب بیشترین بازدهی، استفاده از هر دو بازار در زمان‌های مختلف است. برای مثال وقتی بورس تهران در رکود به سر می‌برد، یک معامله‌گر حرفه‌ای بازار هدف خود را به سمت بازارهای موازی مانند سکه، مسکن و فارکس تغییر می‌دهد و یا به‌صورت هم‌زمان و با توجه به شرایط مختلف، بین بازارهای متفاوت حرکت می‌کند.
حال ما علاقه داریم که نظر تو را در مورد تفاوت‌های فارکس با بورس تهران بدانیم. آیا فکر می‌کنی که فارکس از بورس تهران بهتر است؟ کدام یک بازدهی بیشتری در آینده خواهند داشت؟ دیدگاه خود را با ما در بخش نظرات همین پست یا در شبکه‌های اجتماعی ما به آدرس @Vitaroir در میان بگذار. نظرات، انتقادات و پیشنهادها تو نه‌تنها عامل اصلی پیشرفت ماست، بلکه انگیزه قدرتمندی برای ادامه کار در ما ایجاد می‌کند.
آشنایی با اصطلاحات و تعاریف بورس
یکی از پیش‌نیازهای فعالیت در بورس و بازار سرمایه، آگاهی داشتن از اصطلاحات و تعاریفی است که در این بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد. خریداران و فروشندگان سهام بورس با کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانند معاملات موفق‌تری را تجربه نمایند.
در ادامه پرکاربردترین اصطلاحات و عبارت‌های مربوط به بورس و بازار سرمایه را مشاهده می‌کنید:
ارزشیاب کارشناس مالی است که دارایی‌ها و اوراق بهادار موضوع این قانون را مورد ارزشیابی قرار می‌دهد. اساسنامه اساس‌نامه‌ی نمونه‌ی شرکت‌های سهامی عام پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار مصوب هیئت مدیره‌ی سازمان. اطلاعات مهم اطلاعاتی درباره‌ی رویدادها و تصمیمات مربوط به ناشر که بر قیمت اوراق بهادار ناشر و تصمیم سرمایه‌گذاران تاثیر بااهمیت داشته باشد. اطلاعات نهانی هرگونه اطلاعات افشا نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط می‌شود، و در صورت انتشار، بر قیمت و یا تصمیم سرمایه‌گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تاثیر می‌گذارد. اعلام عمومی انتشار عمومی رای قطعی صادره توسط مرجع ذیصلاح. افشاء ارسال اطلاعات به سازمان و انتشار عمومی و به‌موقع اطلاعات مطابق ضوابط دستورالعمل افشا افشای فوری افشای اطلاعات به محض آگاهی ناشر، با رعایت شرایط دستورالعمل افشای فوری امیدنامه سندی که اهداف، نرخ بازده مورد انتظار، شرایط و نحوه تبدیل اوراق به سهام (در صورت لزوم) و سایر جزئیات مربوط به «طرح توسعه و نوسازی شرکت» را شرح می‌دهد و تصویری از آینده‌ی سرمایهگذاری برای تصمیم‌گیری در اختیار سرمایه‌گذاران (خریداران اوراق مشارکت) قرار می‌دهد. این سند قبل از انتشار عمومی باید به تایید «امین»، «حسابرس» و «بورس» برسد. انتشار انتشار عبارت است از صدور اوراق بهادار برای عرضه‌ی عمومی. انتقال قانونی انتقال اوراق بهاداری است که به موجب قوانین خاص و یا با حکم دادگاه صالحه به شخص دیگری صورت می‌گیرد. انتقال قهری انتقال اوراق بهاداری است که با فوت دارنده‌ی آن به وراث قانونی وی صورت می‌گیرد. انحصار وضعیتی در بازار که سهم یک یا چند بنگاه یا شرکت تولیدکننده، خریدار و فروشنده از عرضه و تقاضای بازار به میزانی باشد که قدرت تعیین قیمت و یا مقدار را در بازار داشته باشد، یا ورود بنگاه‌های جدید به بازار یا خروج از آن با محدودیت مواجه باشد. اوراق اجاره اوراق بهادار با نام قابل نقل و انتقالی است که نشان دهنده‌ی مالکیت مشاع دارنده‌ی آن در دارایی مبنای انتشار اوراق اجاره است. اوراق بهادار هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد. شورا، اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون، معادل هم در نظر گرفته شده است. اوراق مشارکت اوراق بهادار با نامی که با مجوز «بورس» به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های نوسازی و توسعه شرکت‌های پذیرفته شده در «بورس» منتشر می‌شود. این اوراق بدون تضمین دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتشار می‌یابند. اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام آن گروه از اوراق مشارکت ناشر است که در سررسید نهایی و یا قبل از آن قابل تبدیل به سهام همان شرکت (ناشر) باشد. ایستگاه معاملاتی پایانه‌ی معاملاتی کارگزار است که با سامانه‌ی معاملاتی بورس در ارتباط می‌باشد. هر “ایستگاه معاملاتی” با کدی مشخص می‌شود که به آن «کد ایستگاه معاملاتی» گویند. ایستگاه‌های معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف می‌شود. بازارگردان کارگزار/معامله‌گری است که با اخذ مجوز لازم و با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنه‌ی نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می‌پردازد. بازارگردانی فعالیتی است که با هدف کاهش دامنه‌ی نوسانات قیمت اوراق بهادار و تامین نقدشوندگی آن با مجوز سازمان توسط کارگزار انجام می‌شود. بازارهای خارج از بورس بازاری است در قالب شبکه‌ی ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک که معاملات اوراق بهادار در آن بر پایه‌ی مذاکره صورت می‌گیرد. بانی شخص حقوقی است که نهاد واسط برای تأمین مالی وی در قالب عقود اسلامی، اقدام به انتشار اوراق اجاره می‌نماید. بستن نماد توقف معاملات هر یک از انواع اوراق بهادار طی دوره‌ی معین طبق دستورالعمل مربوطه می‌باشد. بنگاه واحد اقتصادی که در تولید کالا یا خدمت فعالیت می‌کند، اعم از آن که دارای شخصیت حقوقی یا حقیقی باشد. پذیرش مضاعف پذیرش اوراق بهاداری است که علاوه‌بر «بورس» در بورس دیگری نیز پذیرفته شده باشد. پذیره‌نویسی فرایند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نماینده‌ی قانونی آن و تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد. تابلوی بورس تابلویی است که برای ارائه‌ی اطلاعات طبقه‌بندی‌شده‌ی اوراق بهادار به‌کار می‌رود از قبیل تابلوی اصلی و فرعی، تابلو اوراق مشارکت دولتی و تابلوی اوراق مشارکت شرکت‌ها. تخلف هرگونه فعل یا ترک فعل که منجر به نقض قانون و یا مقررات شود. تسویه و پایاپای مرحله‌ی پایانی انجام معامله است که طی آن مالکیت اوراق بهادار به خریدار و وجوه حاصل از معامله به فروشنده منتقل می‌شود. تعلیق پذیرش توقف موقت معاملات اوراق بهادار درج شده در فهرست نرخ‌های بورس ناشی از نقض مفاد این دستورالعمل. تقاضا عبارت است از اعلام آمادگی برای خرید اوراق بهادار از طرف کارگزار خریدار. جلسه رسمی معاملاتی ساعاتی پیوسته از یک نشست کاری است که معاملات اوراق بهادار در این ساعات انجام می‌پذیرد. «بورس» می‌تواند در یک شبانه‌روز بیش از یک نشست رسمی بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس معاملاتی داشته باشد. حجم مبنا تعداد اوراق بهادار از یک نوع است که هر روز باید مورد دادوستد قرار گیرد تا کل درصد تغییر آن روز ، در تعیین قیمت روز بعد ملاک باشد. حداقل سفارش انباشته حداقل مقدار سفارشی است که بازارگردان موظف است طبق قرارداد بازارگردانی همواره در سفارش خرید یا فروش خود در سامانه‌ی معاملاتی بورس در هر نماد معاملاتی به‌صورت فعال نگهدارد. حداقل معاملات روزانه حداقل میزان معاملات در هر نماد است که بازارگردان موظف به انجام آن در یک روز معاملاتی می‌باشد. حراج سازوکاری برای دادوستد اوراق بهادار بر پایه‌ی انطباق سفارش‌های خرید و فروش مشتریان با درنظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است. حساب تضمین بورس حساب ویژه ای است که به منظور ایفای تعهدات “کارگزاران” ناشی از فعالیت کارگزاری با هدف حمایت از سرمایه‌گذاران، افتتاح می‌شود. حسابرس موسسات حسابرسی عضو جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران که امکان سنجی فنی، اقتصادی و مالی «طرح نوسازی و توسعه شرکت» را تایید می‌کند و گزارش پیشرفت کار، نرخ بازده و دیگر اطلاعات مالی طرح سرمایهگذاری را به اطلاع دارندگان “اوراق مشارکت” می‌رساند. حسابرس می‌تواند در عین حال “حسابرس” شرکت “ناشر” هم باشد. حسابرس معتمد موسسه‌ی حسابرسی است که بر اساس ضوابط “دستوالعمل موسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار” به عنوان موسسه‌ی حسابرسی معتمد سازمان پذیرفته شده است. خرید گروهی خرید اوراق بهادار توسط کارگزار با کد معین، و تخصیص آن به مشتریان است. دارایی مال منقول یا غیرمنقول با مشخصات تعیین‌شده در این دستورالعمل است که می‌تواند مبنای انتشار اوراق اجاره واقع شود. دارایی‌های صندوق منظور کلیه حقوق مادی و معنوی صندوق است از جمله وجوه دریافتی از سرمایه‌گذاران بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس بابت پذیره‌نویسی اولیه‌ی واحدهای سرمایهگذاری و صدور واحدهای سرمایهگذاری، اوراق بهاداری که از محل این وجوه به نام صندوق خریداری می‌شود و کلیه حقوق، منافع و سود متعلق به آنها، مطالبات صندوق از اشخاص و کارمزدهایی که مطابق اساسنامه یا امیدنامه برای صندوق دریافت می‌شود. دامنه مظنه حداکثر اختلاف بین قیمت سفارش خرید و سفارش فروش در هر نماد معاملاتی به درصد است که بازارگردان آن نماد، در سامانه‌ی معاملاتی بورس وارد می‌نماید. این درصد نسبت به قیمت سفارش خرید محاسبه می‌شود. دامنه نوسان قیمت پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسه‌ی رسمی معاملاتی بورس، قیمت می‌تواند نوسان داشته باشد. دوره پذیره نویسی اولیه مهلتی است که طبق ماده‌ی 8 برای فروش واحدهای سرمایهگذاری صندوق به قیمت مبنا و تامین حداقل سرمایه مورد نیاز برای تشکیل و شروع فعالیت صندوق تعیین شده است. سامانه معاملاتی سیستم رایانه‌ای است که دریافت سفارش‌های خرید و فروش، تطبیق سفارش‌ها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام می‌شود. سبد مجموعه دارایی‌های مالی است که از محل وجوه سرمایه‌گذاران خریداری می‌شود. سپرده‌گذاری عملیاتی است که طی آن اوراق بهاداری که در سامانه معاملات به ثبت رسیده است، قابلیت معامله پیدا می‌کند. سرمایه‌گذار خارجی شخص خارجی که مجوز معامله را از سازمان بورس دریافت نموده باشد. سرمایهگذاری خارجی راهبردی سرمایه‌گذار خارجی که قصد تملک بیش از 10درصد سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس را دارد، یا پس از تملک سهام یک شرکت پذیرفته‌شده در بورس یا بازار خارج از بورس یک کرسی هیئت مدیره‌ی آن شرکت را در اختیار بگیرد. سفارش درخواست خرید و یا فروش اوراق بهادار است که توسط «مشتری» به کارگزار ارائه می‌شود. سهام کنترلی حداقل میزان سهام مورد نیاز برای آنکه دارنده‌ی آن قادر به تعیین اکثریت اعضای هیات مدیره‌ی شرکت باشد. سهام مدیریتی میزانی از سهام یک شرکت که دارنده آن طبق اساسنامه اختیار تعیین حداقل یک عضو را در هیات مدیره شرکت دارد. سهامدار/سهامداران عمده سهامدار یا سهامدارانی که توانایی هدایت سیاست‌های مالی و عملیاتی ناشر به‌منظور کسب منافع از فعالیت‌های آن را دارا هستند. سهم شناور آزاد بخشی از سهام آن شرکت است که دارندگان آن همواره آماده‌ی عرضه و فروش آن سهام می‌باشند، و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت نمایند. شاخص نماگری است که تغییرات قیمت یا بازدهی یک یا مجموعه‌ای از اوراق بهادار را طی دوره‌ی زمانی مشخص نشان می‌دهد. شایعه اخباری حاکی از وجود اطلاعات مهمی است که به‌طور غیررسمی منتشر شده و توسط ناشر تایید یا تکذیب نشده است و احتمال می‌رود بر قیمت اوراق بهادار ناشر تاثیر بااهمیت داشته باشد. شخص تحت کنترل شخص حقوقی است که ناشر می‌تواند سیاست‌های مالی و عملیاتی آن را به‌منظور کسب منافع از فعالیت‌های آن شخص، هدایت نماید. شرکت شخص حقوقی که با رعایت قانون تجارت یا قانون خاص حسب مورد تشکیل شده باشد. شرکت مادر (هلدینگ) شرکتی که با سرمایهگذاری در شرکت سرمایه‌پذیر جهت کسب انتفاع، آن‌قدر حق رای کسب می‌کند که برای کنترل عملیات شرکت، هیئت مدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضای هیئت مدیره موثر باشد. صندوق سرمایهگذاری نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایهگذاری در اوراق بهادار می‌باشد و مالکان آن به نسبت سرمایهگذاری خود، در سود و زیان صندوق شریک هستند. ضامن شخص حقوقی است که پرداخت مبالغ اجاره‌بها و حسب مورد بهای خرید دارایی مورد اجاره و نیز سایر وجوهی که بانی ملزم به پرداخت آن به ناشر می‌باشد را تعهد و تضمین می‌نماید. عامل پرداخت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه‌ی وجوه است که نسبت به پرداخت‌های مرتبط با اوراق اجاره در سررسیدهای معین به سرمایه‌گذاران اقدام می‌نماید. عامل فروش شخص حقوقی است که نسبت به عرضه و فروش اوراق اجاره از طرف نهاد واسط اقدام می‌نماید. عرضه عبارت است از اعلام آمادگی برای فروش اوراق بهادار از طرف کارگزار فروشنده. عرضه اولیه منظور نخستین عرضه‌ی اوراق بهادار شرکت، پس از پذیرش آن در بورس است. عرضه خصوصی فروش مستقیم اوراق بهادار توسط “ناشر” به سرمایه‌گذاران نهادی است. عرضه عمومی عرضه‌ی اوراق بهادار منتشره به عموم جهت فروش. فروش گروهی فروش اوراق بهادار تجمیع شده‌ی تعدادی از مشتریان با کد معین کارگزار می‌باشد. فروشنده شخص حقوقی یا حقیقی معتبر است که اقدام به فروش دارایی به نهاد واسط می‌نماید. فعالیت نامتعارف بازار به‌هرگونه نوسان نامتعارف در قیمت یا حجم دادوستد اوراق بهادار ناشر اطلاق می‌شود. فهرست نرخ‌های بورس سندی رسمی است که به منظور مشخص نمودن اوراق بهادار قابل معامله، معاملات انجام شده‌ی اوراق بهادار و قیمت آنها به تفکیک بازارهای اول و دوم، توسط بورس تنظیم و به اطلاع عموم می‌رسد. قرارداد سلف قراردادی است که براساس آن عرضه‌کننده مقدار معینی از دارایی پایه را بر اساس مشخصات قرارداد سلف در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دوره‌ی تحویل به خریدار تسلیم کند، خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه‌ی خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل به اختصار قرارداد سلف نامیده می‌شود. قیمت آغازین قیمتی است که در شروع جلسه‌ی رسمی معاملاتی برای هر ورقه‌ی بهادار در تابلو بورس اعلام می‌شود. قیمت باز نرخی است که اختیار تعیین آن از طرف «مشتری» به کارگزار واگذار می‌شود. قیمت پایانی قیمت هر ورقه‌ی بهادار در پایان هر جلسه رسمی معاملاتی بورس است که محاسبه و توسط «بورس» اعلام می‌شود. قیمت پایه قیمت مشخص و بدون قید و شرطی است که توسط فروشنده برای عرضه‌ی سهام در معاملات عمده تعیین و از طریق کارگزار فروشنده به بورس اعلام می‌شود و مبنای رقابت در معاملات عمده می‌باشد. قیمت پیشنهادی نرخی است که برای هر واحد اوراق بهادار از طرف کارگزار وارد سامانه معاملات می‌شود. قیمت محدود نرخی است که حداکثر یا حداقل آن از طرف «مشتری» به کارگزار اعلام می‌شود. قیمت معین نرخ ثابتی است که توسط «مشتری» برای انجام معامله به کارگزار اعلام می‌شود. قیمت تعدیل‌شده‌ی پایانی قیمتی است که پس از اعمال اثر تغییرات سرمایه یا تقسیم سود نقدی در قیمت پایانی محاسبه می‌شود. قیمت مرجع قیمت پایانی سهم یا قیمت تعدیل شده پایانی در روز معاملاتی قبل، حسب مورد است که توسط بورس محاسبه می‌شود. کارگزار موسسه‌ای (شرکتی) است که با مجوز “سازمان” به نمایندگی از طرف اشخاص و یا به حساب خود حسب مورد، و براساس قوانین و مقررات مربوط، به دادوستد اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس و سایر خدمات کارگزاری می‌پردازد. کارگزار متعهد پذیره نویسی کارگزاری است که در عرضه‌ی اولیه‌ی اوراق بهادار به بورس، هماهنگی برای تامین مالی خرید بخشی از اوراق را که به فروش نمی‌رسد، به عمل آورده باشد. کارگزار معرف کارگزاری که در پذیرش اوراق بهادار نقش مشاور و کارشناس را برای عرضه‌ی اولیه برعهده داشته باشد. کد معاملاتی شناسه‌ی «مشتری» جهت انجام معامله‌ی اوراق بهادار در سامانه‌ی معاملات است. این شناسه به صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو می‌باشد. کد معاملاتی گروهی شناسه‌ای است که برای ورود سفارش‌های خرید و یا فروش گروهی برای هر شرکت کارگزاری در سامانه‌ی معاملات تعریف شده است. این شناسه به‌صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو می‌باشد. کنترل توانایی راهبری سیاست‌های مالی و عملیاتی یک واحد تجاری به‌منظور کسب منافع از فعالیت‌های آن. گواهی سرمایه گذاری سندی است که مطابق اساسنامه از طرف صندوق به نام یک سرمایه‌گذار صادر می‌شود و معرف تعداد واحدهای سرمایهگذاری در تملک آن سرمایه‌گذار است. گواهی نامه حق تقدم (حق خرید) گواهی‌نامه‌ای است که در آن میزان حق‌تقدم در خرید سهم، وجوه قابل واریز و مطالبات سهامدار در صورتی که وجود داشته باشد، قید شده است. گواهی نامه نقل و انتقال و سپرده سهام گواهی‌نامه‌ای است که دارایی سهام و میزان سهام سپرده شده‌ی سهامدار را نشان می‌دهد. مبارزه با پولشویی به منظور هماهنگ کردن دستگاه‌های ذی‌ربط در امر جمع‌آوری، پردازش و تحلیل اخبار، اسناد و مدارک، اطلاعات و گزارش‌های واصله، تهیه‌ی سیستم‌های اطلاعاتی هوشمند، شناسایی معاملات مشکوک و به منظور مقابله با جرم پولشویی شورای عالی مبارزه با پولشویی به ریاست و مسئولیت وزیر اقتصادی و دارایی و با عضویت وزرای بازرگانی، اطلاعات، کشور و رئیس بانک مرکزی با وظایف ذیل تشکیل می‌گردد:
فروش تعهدی در بورس آغاز شد/ تازه واردها سراغ فروش تعهدی نروند
یک فعال بورس درباره اینکه اجرای فروش تعهدی چه تأثیری در بورس دارد، می‌گوید: «نهاد ناظر بر بورس با بررسی شرایط متوجه شده که در حال حاضر نقدینگی موجود در بازار زیاد است و همین موضوع می‌تواند برای سهام برخی شرکت‌ها حباب ایجاد کند. بنابراین فروش تعهدی به‌عنوان یک ابزار مالی می‌تواند برای سهامداران تنوع ایجاد کرده تا اگر برخی سهام‌ها ریزش حباب داشتند، بقیه سهام‌ها برای سرمایه‌گذار جذاب باشند و به خرید آنها اقدام کنند.»
به گزارش جی پلاس، استقبال تازه‌واردها از بورس باعث شده است که فعالان این بازار نسبت به جهش بی‌رویه قیمت سهام شرکت‌های بورسی نگران شوند. این موضوع موجب شده است که بازار سرمایه به فکر راهکاری برای جلوگیری از رشد بی‌رویه ارزش سهام شرکت‌های بورسی بیفتد و طرح فروش تعهدی را در بورس آغاز کند. امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس، با اعلام این خبر گفته است که فروش تعهدی فعلا برای ۵ نماد مورد معامله در بورس تهران و ۳ نماد سهام در فرابورس اجرایی شده ولی قابلیت عملیاتی‌شدن را در تمامی اوراق دارد. کارشناسان بازار سرمایه اما معتقدند که این روش فقط برای حرفه‌ای‌ها مناسب بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس است و سهامداران مبتدی به هیچ عنوان و بدون آموزش کافی به فکر فروش تعهدی نیفتند.
تازه‌واردها سراغ فروش تعهدی نروند
امیر هامونی با اعلام اجرای فروش تعهدی در بورس به مهر توضیح داده است: «این ابزار جدید بازار را دوطرفه کرده و یکی از ویژگی‌های بازار حرفه‌ای قلمداد می‌شود. بسیاری از اهالی بازار سوال داشتند که در بازار سرمایه کشور چگونه می‌توان ابزار فروش استقراضی یا همان Short Selling را راه‌اندازی کرد، اما این مهم با ابتکار کمیته فقهی سازمان بورس در قالب «عقد وکالت» امکان‌پذیر شد.»
او همچنین گفته است: «سهامداران باید با احتیاط به معاملات ۸ نمادی که تحت سازوکار فروش تعهدی قرار گرفته‌اند، ورود و از مبالغ کم سرمایهگذاری را آغاز کنند.» محمد علیزاده آرانی، کارشناس بورس، درباره آغاز طرح فروش تعهدی در بورس می‌گوید: «فروش تعهدی در بورس نوعی ابزار مالی است که افراد حرفه‌ای می‌توانند از آن استفاده کنند. درواقع فروش تعهدی برای سهامدارانی که به دنبال عرضه اولیه و خرید و فروش سهام خرد هستند، مطلوب نیست؛ چون ممکن است از آن سر درنیاورند و کارایی خاصی برایشان ندارد و درواقع فروش تعهدی برای مشتریانی مناسب است که با رقم‌های قابل توجه معامله می‌کنند.»
او ادامه می‌دهد: «در فروش تعهدی قراردادهایی منعقد می‌شود که امکان دارد پولی بین افراد رد و بدل نشود و صرفا همه چیز براساس تعهد است که البته مبلغی به‌عنوان وجه تضمین در این ابزار مالی در نظر گرفته می‌شود.» علیرضا باغانی، دیگر کارشناس بازار سرمایه، هم در این‌باره توضیح می‌دهد: «فروش تعهدی، فروش دوطرفه سهام است. در شرایط عادی سهامداران بورس فقط می‌توانند از محل افزایش سود درآمد داشته باشند اما در فروش تعهدی سهام، بازار دوطرفه می‌شود؛ یعنی اگر قیمت سهام کاهش پیدا کند ، باز هم طرف سود می‌برد.»
او ادامه می‌دهد: «به‌عنوان مثال اگر سهامی هزار تومان قیمت داشته باشد و شما پیش‌بینی کنید که این سهام ٩٠٠ تومان می‌شود، اگر قیمت آن همین اندازه کاهش پیدا کند، سهامدار سود می‌برد. درواقع فروش تعهدی یکی از ابزارهای مالی در دنیاست که همواره استفاده می‌شود و کاربرد زیادی هم دارد.» این فعال بورس درباره اینکه اجرای فروش تعهدی چه تأثیری در بورس دارد، می‌گوید: «نهاد ناظر بر بورس با بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس بررسی شرایط متوجه شده که در حال حاضر نقدینگی موجود در بازار زیاد است و همین موضوع می‌تواند برای سهام برخی شرکت‌ها حباب ایجاد کند. بنابراین فروش تعهدی به‌عنوان یک ابزار مالی می‌تواند برای سهامداران تنوع ایجاد کرده تا اگر برخی سهام‌ها ریزش حباب داشتند، بقیه سهام‌ها برای سرمایه‌گذار جذاب باشند و به خرید آنها اقدام کنند.»
صعود بي اثر
بازارهاي بورس توسعه‌يافته از منظر علمي مي‌توانند در اقتصاد كشورها موثر باشند. بيشتر مطالعات در اين زمينه نشان مي‌دهد، رابطه‌اي دوطرفه ميان موفقيت بازار سرمايه و رشد اقتصادي در كشورها وجود داشته.
بازارهاي بورس توسعه‌يافته از منظر علمي مي‌توانند در اقتصاد كشورها موثر باشند. بيشتر مطالعات در اين زمينه نشان مي‌دهد، رابطه‌اي دوطرفه ميان موفقيت بازار سرمايه و رشد اقتصادي در كشورها وجود داشته باشد. در واقع ارتباطي مثبت ميان رشد شاخص بورس و رشد اقتصادي وجود دارد كه متاسفانه در كشور ما به دليل عدم توسعه‌يافتگي بورس اين شاخص نمي‌تواند تاثير كامل خود را بر مقوله رشد اقتصادي اعمال كند. شاخص بورس عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد یافته این بازار است. با تحليل و بررسي شاخص‌ها مي‌توان وضعيت گذشته و حال اين بازار را از جنبه‌هاي مختلفي بررسي كرد به همين دليل شاخص‌ها به طور كلي در اين خصوص معيارهاي مهمي به شمار مي‌روند. از جمله عواملي كه بر نوسانات شاخص بورس موثرند، مي‌توان به عایدی هر سهم، نسبت قیمت بر درآمد، سیر تاریخی قیمت سهام، میزان دارایی‌ها و میزان بازدهی دارایی‌ها اشاره كرد. به اين ترتيب افزایش ارزش سهام و انجام معاملات مي تواند بر رشد شاخص بورس بیشترین اثر مثبت یا منفی را اعمال كند. اين يعني سود‌آوري واقعي كه در واقع تحقق پيدا كرده و از سوي ديگر پیش‌بینی سود حاصل از درآمد شرکت‌ها از مهم‌ترين دلايلي است كه تاثير مثبت خود را بر شاخص بورس و همچنين بازار مي‌گذارد.
بورس تهران روز گذشته با رشد بسيار زيادي همراه بوده و ركورد 50 ساله خود را شكست. روز گذشته از لحظه باز شدن معاملات بورس اوراق بهادار تهران، شاخص کل روند صعودی را در پیش گرفت و توانست بیش از۴۰۰۰ واحد رشد کند و قله تاریخی ۱۵۹ واحدی را پشت سر بگذارد. افزایش قیمت دلار در ماه‌های گذشته، علت ریشه‌ای افزایش قیمت سهم‌ها در بورس اوراق بهادار در این روزهاست.
تاثير فزاينده نمادهاي پتروشيمي
بر مبناي اخبار رسيده، روز گذشته با باز شدن سقف رقابت در محصولات پتروشیمی در بورس کالا نمادهای پتروشیمی بیشترین تاثیر فزاینده را روی شاخص‌های بازار سرمایه داشتند، به طوری که صنایع پتروشیمی خلیج فارس ۵۳۳ واحد، پتروشیمی پارس ۲۸۵ واحد و گسترش نفت و گاز پارسیان ۲۲۷ واحد روی نماگرهای بورس تاثیر مثبت داشتند.
شاخص کل بازده نقدی و قیمتی نیز بیش از ۴۰۰۰ واحد رشد کرد و تراز ۱۵۹ هزار واحدی را برای اولین بار در تاریخ بورس پشت سرگذاشت. در عین حال شاخص کل هم وزن با ۶۸۰ واحد رشد تا رقم ۲۶ هزار و ۲۲ واحدی بالا رفت. در گروه محصولات شیمیایی در برخی نمادهای پتروشیمی شاهد صف خرید بوديم و نمادهایی همچون پتروشیمی پارس، پتروشیمی شازند، گسترش نفت و گاز پارسیان، صنایع شیمیایی ایران، گروه پتروشیمی سرمایهگذاری ایرانیان، صنایع پتروشیمی خلیج فارس، پتروشیمی مارون و تعداد دیگری از سهم‌ها توانستند پنج درصد رشد قیمت داشته باشند. البته علت ریشه‌ای تمامی این رشدها افزایش قیمت دلار در ماه‌های گذشته بوده است. گروه‌های فلزات اساسی و محصولات شیمیایی از جمله پتروشیمی‌ها ،صادرات‌محور هستند و با افزایش قیمت دلار قیمت سهام‌شان به صورت طبیعی افزایش پیدا می‌کند. روز گذشته ارزش معاملات بورس تهران به رقم ۶۲۲ میلیارد تومان رسید و حجم معاملات بیش از دو میلیارد سهم و اوراق مالی را ثبت کرد. همچنین شاخص کل فرابورس در رشد کم‌سابقه نزدیک به ۴۶ واحد رشد کرده و شاخص کل این بازار به رقم ۱۸۱۷ رسید.
عدم تطبيق بورس با شرايط تورمي بازار
در خصوص تحليل وضعيت فعلي بازار بورس و همچنين پيش‌بيني آينده اين بازار عليرضا باغاني، كارشناس بورس به «قانون» مي‌گويد: به هر حال بورس بازاري است كه تقريبا در 6 و هفت ماه گذشته كه كشور درگير تورم شد، نتوانست به دلايل مختلفي كه مهم‌ترين اين دلايل قيمت‌گذاري دستوري كالاها بود و همچنين نگه داشتن فنر ارز نتوانسته بود خودش را با شرايط تورمي كه بر كشور حاكم شد، تطبيق دهد. در حال حاضر نيز كه در دو ،سه هفته گذشته نرخ‌گذاري دستوري فلزات از جمله مس، آلومينيوم و فولاد لغو شده و صرف رقابت محصولات اين شركت‌ها در بورس كالا آزاد شده و همين طور محصولات پتروشيمي كه ديروز دستور آن صادر شد، اكنون در بازار داخلي شركت‌هاي بورسي در حال تطبيق شرايط خود با تورم هستند. در يك ماه گذشته نيز بسته جديد ارزي توسط دولت ارائه شد كه در اين بسته عملا دلار 4200 توماني به خاطره‌ها پيوست و صادرات شركت‌هاي بزرگ پتروشيمي و فولاد براساس ارزي كه در بازار ثانويه معامله مي‌شود قرار شد كه انجام شود. اين دو رخداد كه در يك ماه گذشته اتفاق افتاده سبب شد بورس به عنوان بازاري كه حبابي نداشت از اين اتفاقات تاثير بپذيرد. اگر سكه چهارميليون و500هزار توماني را با دلار حتي 14 هزار توماني مبنا قرار دهيم، باز هم قيمت سكه حباب دارد. اين موضوع در مورد طلا يا ارز نيز صدق مي‌كند.
رشد شاخص منطقي است
اين كارشناس بازار سرمايه ادامه مي‌دهد: هنگامي كه نقدينگي در جامعه وجود دارد افراد تصميم به سرمايه‌گذاري مي‌گيرند؛ در حال حاضر نيز اين سرمايه‌ها در حال ورود به بورس به عنوان بازاري است كه وضعيت آن هنوز با واژه حباب فاصله زيادي دارد و در اين بازار تلاش مي‌شود كه قيمت‌ها با شرايط تورمي كه در كشور وجود دارد، تطبيق داده شود؛ يعني رشد شاخص بورس در شرايط فعلي چيز عجيبي نيست و من اين شرايط را واجد منطق بنيادي مي‌دانم.
پيش‌بيني وضعيت بازار سرمايه
باغاني همچنين تصريح مي‌كند: از آنجاكه بخش عمده‌اي از رشدهايي كه در بورس در حال حاضر اتفاق مي‌افتد در خصوص پايان قيمت‌گذاري دولتي است يا اينكه بناست مربوط به افزايش نرخ ارز در صادرات لحاظ شود، شركت‌هاي بورسي كه از ماه‌هاي گذشته رشدهايي آهسته و پيوسته داشتند به اصطلاح ما بازاريان پيش‌خور كرده بودند؛ يعني شرايط آينده را در قيمت سهام ديده بودند. اكنون ديگر از اينجا به بعد بايد كمي ملاحظه كرد و محافظه‌كاري به خرج داد و شرايطي را در نظر گرفت كه به هر حال مطابق با واقعيت‌هاي اقتصادي جامعه باشد چراكه در حال حاضر كه موسم تحريم‌ها فرا رسيده شركت‌ها در صادرات مشكل دارند. بخش عمده‌اي از شركت‌هايي كه در بازار سرمايه ما فعاليت دارند، شركت هاي صادراتي هستند . فكر مي‌كنم از اينجا به بعد سرمايه‌گذاران بايد احتياط كنند و شايد رشدهاي بازار سرمايه كماكان ادامه پيدا كند ولي به طور قطع با آهنگي آهسته و پيوسته پيش خواهد رفت.
اين كارشناس اقتصادي با بيان اينكه تعدادي از صنايعي كه ارتباط زيادي با تحريم ندارند، رشد مي‌كنند، بيان مي‌كند: شركت‌هايي كه فروش داخلي دارند مثل صنايع غذايي و صنايع دامپروري شركت‌هايي هستند كه از شرايط تحريم اثر زيادي نمي‌پذيرند. به نظرم از اينجا به بعد بايد در بورس احتياط بيشتري كرد. سرمايه‌گذاران غيرحرفه‌اي بايد به صورت غيرمستقيم از طريق صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري كه پيش‌بيني شده و شركت‌هاي سبدگردان كه توسط اشخاص حرفه‌اي مديريت مي‌شود، وارد بازار سرمايه شوند ولي در مجموع بورس را حداقل تا يكي، ماه دو آينده همچنان صعودي مي‌بينم زيرا در حال حاضر دلار نزديك 300 درصد رشد كرده و وضعيت طلا و سكه نيز به همين شكل است، ولي بازار سرمايه و شاخص بورس از اول سال تا به حال حدود 70 درصد رشد كرده پس حالا حالا ها ما با رشدهاي بورس مواجه هستيم اما بايد آهنگ اين رشد كمي آهسته و پيوسته باشد كه سرمايه‌گذاران نيز زيان نكنند.
ركوردي كه خوشحال‌كننده نيست
باغاني در پايان مي‌گويد: ركوردي كه در حال حاضر در بورس اتفاق افتاده يك ركورد واقعي است. اين ركورد در 50 سال گذشته سابقه نداشته و بر واقعيت‌هاي اقتصادي كشور ما منطبق است چراكه در حال حاضر اقتصاد كشور ما تورم دارد. وقتي قيمت همه چيز سه برابر شده پس بايد قيمت سهام شركتي كه مثلا آهن،فولاد ، سيمان يا مواد پتروشيمي توليد مي‌كند نيز افزايش پيدا كند؛ يعني رشدي كه اتفاق افتاده در شرايط فعلي زياد خوشحال كننده نيست. به هر حال اقتصاد ما اقتصاد تورمي است ما اگر تورم داشته باشيم، بورس‌مان نيز رشد مي‌كند. در صورتي كه اگر يك فضاي رونق عمومي و اميدواري از آينده اقتصاد وجود داشت، اين رشد بسيار خوشحال كننده بود، ولي اينكه در شرايط فعلي بورس درست رشد كرده يا غلط، از نظر من درست رشد كرده چراكه خود را با واقعيت‌هايي كه در اقتصاد كشور وجود دارد، تطبيق مي‌دهد.
چگونه در بورس سرمایه گذاری کنم؟
راه ورود به سهام چطور است؟ به عبارتی تخصصی تر چگونه در بورس سرمایه گذاری کنیم؟ راهنمایی بدیهی اما ضروری برای آن‌هایی که تازه واردند و دغدغه سهامداری دارند.
در این گزارش نحوه ورود به بازار سهام به زبان ساده تشریح شده است.
آنچه در این گزارش می‌خوانید:
- بورس چیست؟
- سهام عادی چیست؟
- برای سرمایهگذاری در بورس چقدر پول لازم داریم؟
- کد بورسی چیست؟ چگونه کد بورسی بگیریم؟
- کارگزاری چیست؟
- سامانه سجام چیست؟
- کد آنلاین یا معاملات برخط چیست؟
- از چه زمانی می توان خرید و فروش سهام انجام داد؟
- اخبار بورس را چگونه دنبال کنیم؟
- شایعات بورس چقدر اهمیت دارند؟
- اهمیت تحلیل برای سرمایهگذاری در بورس چقدر است؟
- چه تفاوتی بین تحلیل تکنیکال و بنیادی وجود دارد؟
دنیای بورس | بورس تهران از ابتدای سال 98 در روزهای متوالی رشدهای پیاپی داشته است، به طوری که بازارهای موازی بازدهی منفی رقم زدند. عده‌ای برای جانماندن از رالی پرشتاب بورس، وسوسه شدند تا سرمایهگذاری در بورس را تجربه کنند و به همین دلیل در پی کسب اطلاع از نحوه ورود به بازار سهام هستند. از آن‌جا که بورس، بازاری شفاف، قانونی و این روزها بسیار پررونق است، تبدیل به فضایی جذاب برای سرمایهگذاری شده است، به طوری که میزان ورود افراد تازه کار به این بازار از پیش بیشتر شده است.
اما قبل از پرداختن به نحوه سرمایهگذاری در بورس، ابتدا باید تعریف درستی از بازار سهام یا بورس داشته باشیم.
بورس چیست؟
اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر بورس را تعریف کنیم، باید گفت بورس در اصل بازاریست که در آن اوراق بهادار معامله می‌شود.
این اوراق انواع مختلفی دارد؛ اوراق حقوق صاحبان سهام، اوراق بدهی و ابزارهای مشتقه.
در اصل هر کدام از این اوراق بهادار یک ابزار مالی محسوب می‌شوند که بیانگر این است که یا شما در ازای پرداخت پول بخشی از سهام شرکتی را خریداری کردید، به طوریکه بسته به پول و میزان سهامتان در آن شرکت مالکیت دارید (حقوق صاحبان سهام) یا پولتان را قرض دادید تا در سررسید مشخص مبلغی مازاد از پولتان دریافت کنید (اوراق قرضه) و یا قراردادی محسوب می‌شود که بابت خرید چیزی در روزهای آینده با یک قیمت مشخص شده، منعقد شده است (ابزارهای مشتقه) که البته در این گزارش بیشتر به سهام عادی که نوعی از اوراق حقوق صاحبان سهام بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس است پرداخته می‌شود.
سهام عادی چیست؟
شما با پرداخت مبلغی بخشی از سهام یک شرکت را خریداری می‌کنید. در اصل در آن شرکت به نوعی بسته به میزان سهامتان مالکیت دارید. این نوع از اوراق دارای دو ارزش اسمی و ارزش بازاریست که ارزش اسمی در ایران 100 تومان و ارزش بازاری همان قیمتی است که سهام معامله می‌شود. شما از طریق خرید سهام عادی و افزایش قیمت سهام میتوانید سود کنید. شما میتوانید روزانه خرید و فروش کنید و قیمت بازاری سهام بر اساس خرید و فروش یا بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس همان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
برای سرمایهگذاری در بورس چقدر پول لازم داریم؟
برای سرمایهگذاری در بورس نیاز به سرمایه کلان نیست و شما میتوانید حتی با 100 هزار تومان هم وارد این بازار شوید.
باید توجه داشت بهتر است برای ورود از سرمایه‌های راکد و بیکار خود استفاده کنید، مانند سپرده‌‌های بانکی یا پس اندازهایی که در کوتاه مدت مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.
به عبارتی هرگز پولی که بنای اصلی زندگیتان وابسته به آن است مانند پولی که از فروش ملک، خودرو و. کسب می‌کنید برای سرمایهگذاری در بورس، وارد بازار سهام نکنید. در اصل سرمایه‌ای باشد که دید بلند مدت به آن داشته باشید و هرگز سودای کسب سود در زمان کوتاه را در سر نپرورانید.
کد بورسی چیست؟
همانطور که هر انسانی پس از تولد برای استفاده از خدمات فردی نیاز به شناسنامه و کارت ملی دارد و برای هر فرد یک کد ملی صادر می‌شود که هویت وی را مشخص می‌کند، برای سرمایهگذاری در بورس هم باید یک کد بورسی برایتان صادر شود که حکم همان شناسنامه را دارد منتهی در بازار سرمایه.
همانطور که هر انسانی پس از تولد برای استفاده از خدمات فردی نیاز به شناسنامه و کارت ملی دارد و برای هر فرد یک کد ملی صادر می‌شود که هویت وی را مشخص می‌کند، برای سرمایهگذاری در بورس هم باید یک کد بورسی برایتان صادر شود که حکم همان شناسنامه را دارد منتهی در بازار سرمایه.
شما بدون دریافت کد بورسی نمی‌توانید سرمایهگذاری در بورس را آغاز کنید. برای هر فرد تنها یک کد صادر می‌شود. این کد یا شناسه ترکیبی از حروف و اعداد است. برای آنکه بدانیم کد بورسی را چطور باید تهیه کنیم باید در ابتدا بدانیم کارگزاری چیست؟
کارگزاری چیست؟
در زمان گذشته افراد برای سرمایهگذاری در بورس و در نهایت خرید و فروش سهام خودشان در محلی حاضر می‌شدند و خریدار و فروشنده بعد از اینکه همدیگر را پیدا می‌کردند، معامله صورت می‌گرفت. پس از شکل‌گیری هسته معاملات که یک بستر نرم‌افزاریست و مرکز انجام معاملات است، کلیه اطلاعات خرید و فروش سهامداران به این مرکز ارسال می‌شود و خریدار و فروشنده به هم متصل و معامله صورت می‌گیرد. در ابتدا تنها کارگزاری‌ها به این هسته متصلند و می‌توانند اطلاعات خرید و فروش سهام را به این مرکز ارسال کنند. پس برای اتصال به این هسته با مرکز باید حتما از طریق کارگزاری اقدام شود.
به همین منظور کارگزاری‌ها که در حقیقت واسط بین خریداران و فروشندگان سهام هستند، اطلاعات خرید سهم و فروش آن را به هسته معاملات ارسال و به نوعی شما را متصل به آن می‌کنند و پس از مچ شدن خریدار و فروشنده و انجام معامله دستمزدی به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند. در این بین با توجه به فضای رقابتی میان کارگزاران هر کدام خدماتی را برای جذب مشتری ارائه می‌دهند اما در نهایت همگی واسط شما با بازار سهام هستند و بسته به میزان خدمات و در نتیجه جذب مشتری و افزایش معامله ماهانه رتبه بندی می‌شوند.
چگونه کد بورسی بگیریم؟
همانطور که در ابتدا گفته شد، برای سرمایهگذاری در بورس حتما باید کد بورسی داشته باشیم. کد بورسی توسط کارگزاری صادر می‌شود. علاوه بر آن هر کارگزاری با دفاتر منتخبی از خدمات پیشخوان همکاری دارند. پس میتوانید یا از طریق خود کارگزاری که انتخاب کردید برای دریافت کد بورسی اقدام کنید یا از طریق دفاتر خدمات پیشخوانی که با کارگزاری مربوطه همکاری دارند کد بورسی بگیرید.
البته قبلا شما حضوری یا اینترنتی به کارگزاری مراجعه می‌کردید و پس از ثبت نام، برای اهراز هویت کارت ملی و شناسنامه خود را به کارگزاری ارائه و پس از پر کردن فرم ثبت نام بعد از دو روز کاری کد بورسی برایتان صادر می‌شد. اما بر اساس مصوبه‌ای که سازمان بورس اوراق بهادار اعلام کرده است، تمامی سرمایه‌گذاران فعلی که پیش از شهریور ۱۳۹۷ کد بورسی دریافت کرده‌اند و همچنین افرادی که پس از تاریخ اعلام شده نسبت به اخذ آن اقدام می‌کنند باید در ابتدا در سامانه سجام ثبت نام و احراز هویت کنند.
سامانه سجام چیست؟
این سامانه مخفف سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان است که توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (زیر نظر سازمان بورس) برای ارائه خدمات بهتر و سریع‌تر به سرمایه‌گذاران ایجاد شده است. به این صورت که مشتریان اطلاعات و مشخصات خود را یک بار برای همیشه در این سامانه ثبت کرده و از آن پس می‌توانند از کلیه خدمات بازار سرمایه استفاده کنند.
مزایای ثبت نام درسامانه سجام
پس شما که قصد سرمایهگذاری در بورس را دارید قبل از هر اقدامی یا خودتان از طریق سایت یا همان سامانه سجام ثبت نام انجام دهید و پس دریافت کد پیگیری به همراه کارت ملی و شناسنامه برای احراز هویت یا به یکی از دفاتر خدمات پیشخوان دولت یا به یکی از شعب کارگزاری‌ها مراجعه کرده و پس از ارائه مدارک و تکمیل فرایند ثبت نام در این سامانه کد ده رقمی دریافت کنید.
لازم به ذکر است که افرادی که اطلاعات لازم و کافی از نحوه ثبت نام اینترنتی ندارند (افراد مسن، کودکان و . ) به یکی از دفاتر خدمات پیشخوان دولت و یا کارگزاری مراجعه کنند و ثبت نام در سامانه را با کمک آنها انجام دهند.
کد آنلاین یا معاملات برخط چیست؟
همانطور که گفته شد قبل از رواج فضای اینترنت درمیان مردم، افراد برای سرمایهگذاری در بورس باید حضورا نسبت به خرید و فروش سهام اقدام می‌کردند. پس از آن با شیوع فضای مجازی و خدمات اینترنتی در میان مردم، معامله‌گران ترجیح دادند تا به صورت آنلاین و اینترنتی معاملات بورسی انجام دهند.
اما برای انجام معاملات به صورت آنلاین حتما باید کد آنلاین یا معاملات برخط برایتان صادر شود که این کد نیز توسط کارگزار بعد از ثبت درخواست و پر کردن فرم مربوط و البته دریافت کد بورسی برایتان صادر می‌شود.
از چه زمانی می توان خرید و فروش سهام انجام داد؟
پس از تکمیل مدارک و ثبت نام در سامانه سجام و دریافت کد بورسی و کد آنلاین از آن پس هم از طریق پنل یا سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها (اطلاعات و آدرس سامانه و رمز عبور به شما داده خواهد شد) به صورت آنلاین و اینترنتی و یا تلفنی میتوانید خرید و فروش سهام را انجام دهید و هم با مراجعه حضوری به کارگزاری و تالار بورس که البته دیگر مرسوم نیست، فرم خرید و فروش سهام را پر کرده و درخواست خرید یا فروش سهام را ثبت کنید. ضمنا به جز سهام، خرید و فروش انواع دیگر اوراق هم از طریق کارگزاری انجام می‌شود که اطلاعات دقیق‌تر از نحوه معاملات را باید از طریق خود کارگزاری جویا شوید.
سرمایهگذاری در بورس نیاز به آموزش دارد
بر خلاف برخی بازارها که آموزشی ابتدایی دارند، آموزش بورس یکی از پیش‌نیازهای سرمایهگذاری در بورس است. در حقیقت یکی از وظایف مهم فعالان بازار سهام، آموزش کامل معامله‌گری در بورس تهران است. تنوع ابزارها و اثرپذیری همه‌جانبه از عوامل اقتصادی-سیاسی باعث می‌شود تا سرمایهگذاری در بورس بدون آموزش امکان‌پذیر نباشد. چرا که اگر انجام معاملات بدون شناخت لازم از بازار سهام انجام شود، نه تنها موجبات زیان و از دست رفتن سرمایه را فراهم می‌کند، می‌تواند منجر به رفتارهای هیجانی و در نهایت آسیب به بستر بازار سهام شود.
بسیاری از موسسات و کارگزاری‌ها به صورت حضوری و مجازی دوره‌های آموزش صفر تا صد سرمایهگذاری در بورس را برای تازه‌واردهای بورسی برگزار می‌کنند. همچنین استفاده از کتب آموزشی، مقالات و مطالب برخی سایت‌های مجاز بورسی همچون « دنیای بورس »، اطلاعات لازم و مفیدی را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد که منجر به افزایش دانش و شناخت بورسی می‌شود.
اخبار بورس را چگونه دنبال کنیم؟
یکی از ویژگی‌های بازار سهام واکنش سریع به تحولات آینده است. بنابراین، فعالان به اخبار بورس توجه ویژه‌ای نشان می‌دهند زیرا هر خبری که به نوعی مرتبط با وضعیت سهام یک شرکت یا صنعت یا کل بازار باشد می‌تواند در آینده بر روند سودآوری آنها اثرگذار باشد. این موضوع باعث می‌شود دروازه‌بانی اخبار بورس اهمیت ویژه‌ای پیدا کند. به همین منظور توصیه می‌شود اخبار مرتبط با بورس را از طریق منابع معتبری همچون سایت و کانال‌های تلگرامی رسمی و شناخته شده پیگیری کنید.
شایعات بورس چقدر اهمیت دارند؟
اهمیت بالای اخبار بورس برای سهامداران باعث می‌شود تا بازار شایعات بورس داغ باشد. از آنجایی که شنیده‌ها می‌توانند جامه عمل بپوشانند، در بسیاری از مواقع شاهد واکنش هیجانی سهامداران به شایعات بورس هستیم. به طوری که قیمت سهام دستخوش نوسانات ایجاد شده بر اساس شایعات می‌شود. با این حال در بسیاری از شرایط شایعات صحت ندارند و در نتیجه پیروان شایعات با ضرر یا عدم نفع مواجه می‌شوند.
اهمیت تحلیل برای سرمایهگذاری در بورس چقدر است؟
اما فراتر از اخبار و شایعات بورس، یک سرمایه‌گذار برای تصمیم‌گیری بهینه نیازمند تحلیل بورس است؛ اینکه اخبار و اطلاعات مختلف بر قیمت سهام چه اثری دارند هدف نهایی است که سهامداران دنبال می‌کنند. فارغ از آنکه فرد خود تحلیل‌گر است یا خیر، نیاز به استفاده از تحلیل سایر فعالان امری ضروری است، زیرا تعداد بالای شرکت‌ها و عدم توانایی یک فرد برای بررسی همه آنها باعث می‌شود همواره تقاضای تحلیل در بورس بالا باشد.
بر این اساس، طی سال‌های اخیر منابعی تحت عناوین مختلف مانند تحلیل رایگان بورس ، کانال تحلیل سهم، کانال سیگنال بورس تلگرام، کانال تلگرامی بورس و گروه بورس تلگرام رواج پیدا کرده‌اند. هرچند این گروه‌ها سعی دارند قدرت تحلیل را بالا ببرند، عموما در شناسایی جریان‌های قدرتمند تحلیل بورس ناکام می‌مانند.
انواع تحلیل سهام برای سرمایهگذاری در بورس کدامند؟
در بازار سهام قشر وسیعی از سرمایه‌گذاران به لحاظ شغل، تحصیلات و تجربه وجود دارند که هر کدام شیوه‌ای برای ارزیابی سهام شرکت‌ها دارند. اگر قصد سرمایهگذاری در بورس را دارید باید بدانید، تجزیه و تحلیل سهام شرکت‌ها در بورس بر اساس دو شیوه تحلیلی انجام می‌شود؛ تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی.
تحلیل تکنیکال چیست؟
اگر به زبان ساده‌تر بخواهیم این شیوه تحلیلی را تشریح کنیم، باید گفت در این شیوه روند قیمتی سهام در آینده را براساس الگوهای گذشته مشخص می‌کنند.
نمودارها ابزار تکنیکالیست‌ها هستند. این نمودارها روند حرکتی قیمت سهام و شاخص‌ها را در بازه زمانی مختلف نشان می‌دهند. به عبارتی بر اساس روند قیمتی سهام از گذشته تاکنون، قیمت سهم در آینده پیش‌بینی می‌شود.
تحلیل بنیادی (فاندامنتال) چیست؟
تحلیلگران بنیادی معتقدند هر سهمی ارزش ذاتی دارد که متغیرهای زیادی از جمله عوامل کلان و خرد بر آن اثرگذار است. در تحلیل بنیادی هر عاملی را که بر ارزش سهم تأثیر می‌گذارد بررسی می‌شود.
انواع تحلیل ها در بورس
پس از بررسی سهام از نگاه بنیادی، اگر قیمت سهم بالاتر از ارزش ذاتی آن باشد حباب مثبت ایجاد شده و انتظار می‌رود قیمت سهم کاهش یابد و اگر قیمت پایین‌تر از ارزش ذاتی باشد سهم دارای حباب منفی است و امکان رشد سهم وجود دارد.
آنچه برای سرمایهگذاری در بورس لازم است بدانید
در پایان اگر شما هم جزو افراد ناآشنا یا کم‌آشنا به بازار سهام هستید برای جلوگیری از زیان، برای شروع سرمایهگذاری در بورس حتما از طریق صندوق‌های سرمایهگذاری که انواع مختلف (درآمد ثابت، مختلط و . ) دارند اقدام کنید و یا قبل از شروع معاملات از طریق دوره‌های آموزشی که اغلب کارگزاری‌ها و موسسات برگزار می‌کنند یا منابع آموزشی دیگر، آموزش لازم را ببینید و در نهایت از مشاوره افراد خبره و آگاه و البته معتبر استفاده کنید.
اینطور هم خودتان متضرر نخواهید شد و چه بسا میتوانید از جذابیت های بازار سهام حداکثر نفع لازم را ببرید و هم به بازار سرمایه آسیب کمتری وارد می‌شود و بورس تهران همواره برای سرمایهگذاری مکانی امن و جذاب خواهد بود.
دیدگاه شما