بازار بورس دستکاری شد!
چند وقتی است که بحث افزایش دامنه نوسان که ابزار کنترل بازار سرمایه محسوب می‌شود در سازمان بورس مطرح است اما هنوز هیچ تصمیمی در رابطه با این موضوع گرفته نشده است. اما افزایش دامنه نوسان چه تاثیری بر بازار سهام دارد؟
عباس‌علی حقانی‌نسب، کارشناس بازار سرمایه در رابطه با افزایش دامنه نوسان گفت: افزایش دامنه نوسان باید خیلی زودتر محقق می‌شد اما در شرایط توده‌واری جامعه و همچنین به دلیل عمق کم بازار سهام باید در صورت افزایش یا حذف دامنه نوسان حجم مبنا افزایش پیدا کند. سازمان بورس باید بازار سهام را از طریق حجم مبنا کنترل کند و دامنه نوسان را افزایش دهد زیرا بازارگردانی در شرایطی که دامنه نوسان محدود داریم یعنی دستکاری در بازار سهام.
این کارشناس در ادامه گفت: سازمان بورس به جای عوض کردن ابزار کنترلی خود با معاملات روزانه حجم مبنا را نیز تضعیف می‌کند و مثلا یک بازارگردان با پر کردن حجم مبنا در معاملات روزانه نرخ سهم را افزایش می‌دهد. به نوعی وقت سهم‌ها به تعادل نرسیده باشند بازارگردانی یعنی دستکاری در بازار سهام در صورتی که یکی از وظایف بازارگردان جلوگیری از دستکاری در بازار است.
این کارشناس در پایان گفت: ما باید تلاش کنیم ابزار سرمایه‌گذاری بلندمدت و حرفه‌ای در اختیار عموم قرار دهیم.
بورس سبز می ماند؟/ دامنه نوسان نامتقارن تصمیمی صف‌ساز یا رونق‌ساز؟
دامنه نوسان اثر افزایش دامنه ی نوسان بر بورس در بازار سرمایه از ۲۵ بهمن‌ماه از مثبت و منفی پنج به مثبت شش و منفی دو تغییر می‌کند؛ اتفاقی که تا اطلاع ثانوی اجرا خواهد شد و با هدف تعادل بخشی به این بازار گرفته شده است.
بورس سبز می ماند؟/ دامنه نوسان نامتقارن تصمیمی صف‌ساز یا رونق‌ساز؟ به گزارش راسخون؛ پس از ریزش‌های متوالی و سنگین شاخص کل بورس، شورای عالی بورس چند تصمیم برای متعادل‌سازی بازار سرمایه گرفت که یکی از آنها، دامنه نوسان نامتقارن است
چراغ قرمزهای پی در پی بازار سرمایه مسئولان را بر آن داشت تا دست به تغییر قوانین این بازار بزنند و بر این اساس قرار شد دامنه تغییرات تغییر کند. اتفاقی که به گفته فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصاد و دارایی چندی است بحث آن مطرح است و پیش از این نیز پیشنهاد منفی و مثبت دو برای دامنه نوسان مطرح شده بود اما رای نیاورده بود. در نهایت تغییر دامنه نوسان از متقارن به نامتقارن در یکی از جلسات شورای عالی بورس تصویب شد تا این تغییر از امروز اجرایی شود.
دامنه نوسان پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسه رسمی معاملاتی بورس، قیمت سهم می‌تواند نوسان داشته باشد و برای جلوگیری از آشفتگی در بازار محدودیت نوسان قیمت اوراق بهادار وجود دارد.
تغییر دامنه نوسان از متقارن به نامتقارن در بازار سرمایه کشور اتفاق بی سابقه ای است. تا پیش از این دامنه نوسان در بازار سرمایه ایران، مثبت و منفی پنج بود که طبق تصمیمات شورای عالی بورس از روز ۲۵ بهمن 99 دامنه نوسان خرید و فروش سهام منفی دو درصد و مثبت شش درصد می‌شود.
در واقع تا پیش از این دامنه نوسان متقارن بود که از امروز به حالت نامتقارن تغییر پیدا می‌کند که انتظار می رود این تصمیم در انگیزه فروش تاثیرگذار باشد و باعث کاهش سرعت افت بازار شود. زیرا به جای اینکه اثر افزایش دامنه ی نوسان بر بورس ارزش سهم ها روزی پنج درصد کاهش یابد، روزی دو درصد کاهش خواهند یافت و از طرف دیگر به جای رشد پنج درصدی در روز، شش درصد رشد خواهند کرد.
گفتنی است؛ بورس برخی کشورها تجربه این شرایط را داشته اند. برای مثال دامنه نوسان در بورس شنزن در سال های ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱ یک بار مثبت یک و منفی پنج و یک بار منفی دو و مثبت پنج نامتقارن شد. در کشورهای حوزه خلیج فارس هم در سال گذشته به دلیل شرایطی که کرونا ایجاد کرد؛ این اتفاق در کویت و ابوظبی افتاد.
البته صاحب نظران بر این باورند اعمال این تغییر در بازار سرمایه باعث بازگشت تعادل بلند مدت در این بازار نخواهد شد و شاید مسکنی کوتاه مدت برای کشیدن ترمز نزول های پی در پی این بازار باشد.
در واقع عواملی از جمله ابهام در قیمت دلار، وضعیت مذاکره بین ایران و آمریکا، قیمت گذاری دستوری برخی صنایع و. زیر سایه بی اعتمادی سهام داران به تالار شیشه ای باعث شده طی هفته های گذشته حتی سهم های بنیادی زیر ارزش ذاتی خود معامله شوند و به نظر میرسد تا ابهامات مذکور برطرف نشود و اعتماد سهام داران به بازار سرمایه برنگردد، نمی توان انتظار رشد شارپی در این بازار را داشت.
تصمیمی صف‌ساز یا رونق‌ساز؟
تصمیمات اخیر شورای عالی بورس اما و اگرهای بسیاری را پیرامون آینده قیمت‌ها در بازار سرمایه و تداوم یا عدم‌تداوم روند نزولی در بورس ایجاد کرده است. درحالی‌که بسیاری تصمیم اخیر شورای عالی بورس برای افزایش دامنه نوسان مثبت به محدوده ۶ درصد و کاهش امکان نوسان منفی قیمت به ۲ درصد را تصمیمی غیر‌کارشناسی دانسته‌اند، عضو شورای عالی بورس آن را موقتی دانسته و از چرایی تصمیم اخذ شده در آن شورا گفته است. به هر روی آنچه واضح است، دامنه نوسان خود عامل اصلی ابرنوسان سهام چه در محدوده منفی و چه مثبت است و محدود کردن اثر افزایش دامنه ی نوسان بر بورس بیشتر آن تفاوتی با تعطیلی کامل یک بازار یا توقف معاملات یک نماد از ترس متضرر شدن ندارد. فعالان بازار سهام که مدتی بود در ناامیدی از بهبود اوضاع معاملات در صف‌های فروش بست نشسته بودند با خبر اعمال دامنه نوسان نامتقارن از روز ۲۵ بهمن مواجه شدند. داستان از این قرار بود که آخرین جلسه شورای عالی بورس که برای اولین بار با حضور ریاست جدید سازمان بورس یعنی محمدعلی دهقان دهنوی برگزار شده بود، مقرر شد برای حمایت از بازار سرمایه در شرایط سخت فعلی دامنه نوسان معمول که بازه ۱۰ درصدی مثبت و منفی ۵ درصد را شامل می‌شد، به‌صورت موقت حذف شود و به جای آن دامنه نوسان نامتقارن منفی ۲ و مثبت ۶ درصدی بر معاملات سهام اعمال شود که همین امر سبب شده تا انتقادات متعددی پیرامون نحوه مداخله در‌سازوکار عادی بازار و آنچه که به اسم هدایت در بازار اثر می‌گذارد را شاهد باشیم.
شکست از واقعیت
مشکل از جایی شروع می‌شود که افت قیمت سهام که به هر ترتیبی نمایانگر انتظارات آتی سرمایه‌گذاران و تمایلات آنها در یکی از شفاف‌ترین بخش‌های اقتصاد ایران است، به جای آنکه به شیوه‌ای طبیعی و اصولی جای خود را به صعود قیمت‌ها بدهد به شیوه‌ای غیرمعمول مهار خواهد شد. اینطور که به نظر میرسد سیاستگذاران بازار سرمایه شنبه شب به این باور رسیدند که سد کردن راه قیمت‌ها در مسیر نزولی آن هم با تغییر در میزان دامنه نوسان و باز گذاشتن دست بازار برای رشد قیمت بیشتر می‌تواند بورس و فرابورس را مجددا به روند صعودی بازگرداند. این در حالی است که اگر قیمت‌ها در هر بازار قرار بود به جای تعدیل شدن با واقعیات بنیادی و انتظارات فعالان بازار با عتاب و خطاب تغییر کنند، مدیران در طول تاریخ تنها عامل رونق بازارها می‌شدند.
تجربه تاریخی در تمامی بازارها به‌خصوص بازار سهام حکایت از آن دارد که سرکوب قیمت‌ها در این بازار هیچ‌گاه جواب نداده است. سابقه دامنه نوسان در بازار سرمایه به خوبی نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین عوامل در ناکارآمدی دامنه نوسان منفی ۲ درصدی تجربه تاریخی بورس تهران در بازه زمانی سال‌های۸۴ تا ۸۷ است. در آن زمان دامنه نوسان متقارن مثبت و منفی ۲ درصدی در بازار اعمال می‌شد که سرانجام جای خود را به نوسان متوازن ۳ درصدی داد و که آن هم رفته‌رفته در طول سال‌های گذشته تا ۵ درصد رشد کرد. چنین مساله‌ای سبب شده تا بازگشت به آنچه بیش از یک دهه قبل در جریان بوده با قرار گرفتن دامنه نوسان مثبت در محدوده ۶ درصدی به نوعی جهت‌دهی به بازار سهام و تنظیم آن با منویات دولت تعبیر شود.
پس‌لرزه‌های یک تصمیم
بررسی نظرات ارائه شده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که فعالان و تحلیلگران بازار سرمایه نیز چندان دل خوشی از این واقعه ندارند، هر کدام از نظر خود به انتقاد از دستپخت فعلی شورای عالی بورس پرداخته‌اند. برای مثال حمید مرتضی کوشکی دقایقی پس از داغ شدن خبر یاد شده واکنش خود را به تصمیم شورای عالی بورس این گونه بیان کرد: «مخالف هستم، تصمیمی بی‌پایه و اساس و غیر‌کارشناسی است. کسی که موافق این گونه تصمیمات قیمتی باشد نمی‌تواند مدعی آزاد‌سازی قیمت‌ها در اقتصاد هم باشد.» دیگر کارشناسی که به این مساله پرداخت نیما آزادی بود. بر اساس آنچه آزادی در کانال تلگرامی خود از دوره تصدی‌گری عبده تبریزی مطرح کرده است: «تصمیمی گرفته شد مبنی بر تغییر دامنه نوسان از مثبت منفی ۵ درصد به منفی ۲ درصد تا مثبت ۶ درصد، خب این تصمیم عملا می‌تواند جریان سوداگرانه تقاضا را در بازار تقویت کند ولی بگذارید سابقه‌ای از این مدل تصمیم برایتان بگویم. وقتی آقای عبده [حسین عبده‌تبریزی] رئیس سازمان بورس بودند، پس از انتخابات سال ۸۴ و بحران شدیدی که در طرف تقاضای بورس در آن سال ایجاد شد تصمیم گرفتند برای تقویت طرف تقاضا برای ۱۰ سهم انتخاب شده، محدوده نوسان را از ۵درصد مثبت و منفی بکنند ۵/ ۲ درصد منفی تا ۵/ ۱۲ درصد مثبت یعنی یک شرایط ویژه برای هیجان در بازار. در آن ۱۰ سهم در سه روز صف خرید سنگین درست شد و روز سوم با یک بازدهی حدود ۴۰درصد سهام را خالی کردند و ماه‌ها آن ۱۰ گزینه صف فروشی شد که جمع نمی‌کردند. پس از آن تصمیم گرفتند چیزی اختراع کنند به اسم قانون گره معاملاتی! این مدل تصمیمات برای کوتاه‌مدت قطعا شوک ایجاد می‌کند اما این بازار نیازمند تصمیمات اصولی و منطقی برای میان‌مدت خودش است.» اینکه چرا مسوولان سازمان در نظر دارند تا بار دیگر تجربیات گذشته را تکرار کنند امری است که حداقل در بستر اقتصادی ایران تازگی چندانی ندارد. مساله‌ای که مهم است مخاطراتی خواهد بود که احتمالا از روزهای آتی بازار سهام را تهدید خواهد کرد.
حبس شدن در بورس
اعمال قانون دامنه نوسان نامتوازنی سبب شده تا محدود شدن دامنه نوسان منفی قیمت سهام از سوی بسیاری از کارشناسان بازار سهام با انتقاد روبه‌رو شود. به گفته این بخش از فعالان بازار آنچه باعث می‌شد تا این سیاست ناکارآمد بماند جلوگیری از ایجاد تعادل طبیعی در قیمت‌هاست که در نهایت آینده قیمت‌گذاری سهام را بر اساس عرضه و تقاضا در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد. آنچه که این بخش از فعالان بازار سرمایه نگران آن هستند قفل شدن صفوف فروش به دلیل کم شدن دامنه نوسان است. به گفته برخی از فعالان بازار سهام رونقی که در روز یکشنبه در بورس و فرابورس به ثبت رسیده ممکن است در طول روزهای بعدی نیز کمابیش تکرار شود با این حال نباید از خاطر برد که صعود چند روزه می‌تواند در اثر خوش‌بینی سرمایه‌گذاران خرد رخ بدهد که آن هم در نهایت با واقعیات حاکم بر بازار تعدیل خواهد شد.
تجربه تاریخی بازار سهام نشان داده که دامنه نوسان به خودی خود بر اشباع خرید یا فروش تاثیر مثبت دارد و می‌تواند جو هیجان در هر دو سوی تغییرات قیمت را تقویت کنند. همانطور که در گزارش‌های پیشین نیز به آن اشاره شد یکی از مواردی که سبب شده در روزهای گذشته نیز صف‌های فروش امتدادی بیش از حد داشته باشند، وجود دامنه نوسان بوده که در هر روز عرضه روز جاری را هم به‌روز آینده موکول می‌کند. همین مساله سبب می‌شود تا تداوم وضعیت یاد شده در عمل به کاهش جدی ارزش معاملات که خود ناشی از نبود تقاضای موثر برای پر شدن حجم مبناست، منتهی شود.
دامنه نامتقارن، کوتاه‌مدت خواهد بود
با این حال در پاسخ به تمامی شبهات و انتقادهای مطرح شده سعید اسلامی عضو شورای عالی بورس به نکاتی درخصوص تصمیمات اخیر این شورا اشاره کرده است. اسلامی در تشریح تصمیم اتخاذ شده در جلسه‌شنبه این شورا به «دنیای‌اقتصاد» گفت: هر چند من و بسیاری از اعضای شورای عالی بورس اعتقاد به باز شدن دامنه نوسان داریم اما این تصمیم بر اساس شرایط فعلی بازار اتخاذ شده و قرار نیست برای مدت زمان طولانی پابرجا باشد. وی تاکید کرد: تصمیماتی که از جلسات شورای عالی بورس خارج می‌شود این گونه نیست که تمام اعضا با تمام جزئیات آن موافق باشند اما هر تصمیمی به اجماع برسد ما از آن حمایت می‌کنیم تا به بهترین نحو انجام شود. اسلامی در ادامه با تاکید بر اینکه رئیس جدید سازمان بورس نیز معتقد به باز شدن دامنه نوسان در افزایش کارآیی بازار است، توصیح داد: به خاطر جو روانی که در بازار ایجاد شده پیشنهاد کاهش دامنه نوسان مطرح بود و پس از اثر افزایش دامنه ی نوسان بر بورس چهار ساعت بحث و گفت‌وگو به این نتیجه رسیدیم که در این شرایط کاهش و نامتقارن کردن دامنه نوسان البته برای کوتاه‌مدت می‌تواند کارگشا باشد.
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری با اشاره به اینکه در همین تصمیمات نیز احتمال بازشدن دامنه در نظر گرفته شده است، تصریح کرد: شاید این سوال برای فعالان بازار پیش آمده باشد که چرا سقف ۵ درصدی دامنه نوسان به ۶ درصد افزایش یافته است. نیت شورای عالی بورس برای سقف ۶ درصدی، سیگنال افزایش دامنه نوسان در بلندمدت به بازار بود. البته می‌دانیم که ممکن است سیگنال‌های برعکسی را نیز به بازار و سهامداران مخابره کند. یعنی ممکن است ترس بیشتری ایجاد کند یا صف‌های فروش سنگینی را شاهد باشیم.
یکی دیگر از تصمیمات شورای عالی بورس، دادن اختیار به سازمان بورس و اوراق بهادار برای الزام ناشران و سهامداران عمده جهت انتشار اوراق اختیار فروش تبعی بود. اسلامی در این خصوص عنوان کرد: بنگاه‌هایی که لازم است اوراق تبعی منتشر کند با تشخیص کارشناسان و البته گفت‌وگو با مدیران شرکت‌ها انتخاب می‌شود تا جنبه حمایتی از بازار نیز در نظر گرفته شود. این عضو شورای عالی بورس در پاسخ به اینکه چرا بورس را به محلی برای آزمون و خطای سیاست‌هایی که پیش‌تر درس پس داده‌اند تبدیل کرده‌اید، گفت: کلا تجربه کاهش دامنه نوسان در بازار زیاد نبوده اما تاکید می‌کنم این مصوبه برای کوتاه‌مدت است و قرار نیست زمان زیادی باقی بماند. باید از برخی تصمیمات حمایت شود چرا که یکی از دلایلی که دوستان تصمیم‌گیر در کل کشور را می‌ترساند، جواب دادن به چرایی اتخاذ تصمیمات است. اسلامی در توضیح این موضوع که چرا یک بار هم شده باز شدن دامنه نوسان آزمون نمی‌شود، عنوان کرد: در شرایط فعلی ممکن است این تصمیم جو بدی ایجاد کند و تبعات خوبی به دنبال ندارد. دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری در پایان خاطرنشان کرد: درست است که ثبات قوانین و مقررات به‌ویژه درخصوص ریزساختارها از اهمیت زیادی برخوردار است و جابه‌جایی آن به نفع بورس نیست اما عکس‌العمل بازار پیچیده است و دائم نیاز به پایش دارد. وی درخصوص دامنه نوسان شرکت‌های موجود در بازار پایه نیز گفت منتظر پیشنهاد سازمان بورس در این خصوص هستیم.
دامنه نوسان سهام چیست؟
امروزه سرمایه‌گذاران می‌توانند جهت تزریق سرمایه خود از بین بازارهای سرمایه‌گذاری مختلف، یکی از آنها را انتخاب کرده و در آن سرمایه گذاری کنند. یکی از این بازارهای سرمایه‌گذاری، بازار بورس است که به دلیل رقابتی بودن آن و خاصیت ریسک پذیری و حجم بالای معاملات، باید دارای چارچوب و قوانین مشخص بوده و توسط نهادهای نظارتی بازار سرمایه کنترل شود. در واقع کنترل نوسان‌ها و موج‌های پر تلاطم بازار از وظایف نهادهای نظارتی بازار میباشد این کنترل باید با استفاده از ابزارهای مشخصی صورت گیرد که یکی از مهم ترین این ابزارها در بورس اوراق بهادار دامنه نوسان می باشد، ما در این مقاله قصد داریم شما را با دامنه نوسان سهام ، مزایا و معایب آن و حجم مبنا بیشتر آشنا کنیم، با ما همراه باشید.
دامنه نوسان سهام چیست؟
دامنه نوسان سهام، بیشترین تغییرات مجاز قیمت برای معاملات سهام در طول یک روز کاری است که تنها قیمت می تواند در این محدوده حرکت کند. از جمله قوانین مهمی در بازار بورس برای جلوگیری از آشفتگی و تقابل عرضه و تقاضا وضع شده که یکی از این قوانین دامنه مجاز نوسان میباشد که وظیفه آن کنترل نوسان قیمت سهم جهت کنترل تلاطم بازار و جلوگیری از تصمیمات هیجانی سهامداران در بازار بورس است.
در حال حاضر، دامنه نوسان قيمت سهام در بورس تهران ۴ درصد و دامنه نوسان قيمت سهام در فرابورس، ۵ درصد است به طور مثال اگر قيمت سهم x در بورس، در ابتداي روز 500 تومان باشد، قيمت اين سهم در پايان ساعت معاملات حداکثر مي تواند 20 تومان افزايش و يا 20 تومان کاهش داشته باشد.
حجم مبنا چیست؟
حداقل تعداد سهام یک شرکت که باید در طول روز معامله شود حجم مبنا نامیده می شود، تا قیمت پایانی آن سهم بتواند بر اساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. طبق قانون، در یک سال باید حداقل ۲۰ درصد از کل سهام یک شرکت معامله شود و حداکثر مبلغ حجم معاملات حجم مبنا یک میلیارد تومان است به طور کل حجم مبنا برای هر سهم متفاوت می باشد و به نسبت تعداد کل سهام شرکت محاسبه می شود ولی معمولا این مبنا برای شرکت های بورسی 0.0008 تعداد سهام شرکت در نظر گرفته می شود و حجم مبنا برای شرکت های فرابورس 1 میباشد.
مزایای دامنه نوسان:
- کشف واقعی سهام و جلوگیری از تصمیمات هیجانی سرمایه گذاران در خرید و فروش
- کاهش دستکاری قیمت‌ها جلوگیری کرده و اجازه ندادن تغییر قیمت در زمان‌های دلخواه به سهامداران بزرگ
- کاهش تلاطم در بازار و ایجاد ثبات و حفظ بازار
- محافظت از سرمایه گذاران
- جلوگیری از بحران های مالی
معایب دامنه نوسان:
چه زمانی سهم دامنه نوسان ندارد ؟
زمان هایی وجود دارد که بر اساس مقررات بازار سرمایه سهم دامنه نوسان ندارد و سهم از این دامنه تبعیت نمیکند:
بعد از تشکیل مجمع عادی سالانه سهم برای تقسیم سود دامنه نوسان ندارد.
بعد از برگزاری مجمع فوق العاده برای کاهش یا افزایش سرمایه
بعد از اعلام افزایش یا کاهش سود هر سهم یا EPS به شرط آنکه بیش از 20 درصد تعدیل مثبت یا منفی دهد.
همانطور گفتیم بازار بورس برای جلوگیری از تلاطم بازار و و نوسان های شدید و افت شدید قیمت سهام اقدام به وضع قوانینی از جمله ایجاد دامنه ی نوسان کرده است، معمولاً سرمایه‌گذاران تحت تأثیر جو روانی بازار قرار می‌گیرند و با تصمیمات هیجانی سبب ایجاد نوسان‌های غیرمنطقی می‌شوند وجود این قوانین باعث ثبات بازار و جلوگیری از بحران های مالی و آشفتگی های بازار است.
اثر تصمیم جدید سازمان بورس بر بازار سرمایه/ التیام جو منفی بورس پس از روزهای سخت؟
طبق مصوبه شورای‌عالی بورس، بورس یک مسیری را پیش می‌برد که هر ماه نیم‌درصد به دامنه نوسان اضافه شود و در نهایت به مرحله‌ای برسیم که انگار دامنه نوسان وجود ندارد.
به نقل از دنیای اقتصاد، پیش از این نیز سیاستگذاران بورسی از برداشته‌شدن دامنه نوسان سخن گفته بودند اما آنچه در عمل اجرا شده بود افزایش محدود آن یا اجرای دامنه نوسان نامتقارن بود که مخالفان زیادی داشت و نتیجه آن‌هم آن‌طور که انتظار می‌رفت، نشد.
دهقان‌دهنوی همچنین گفت به دنبال انجام طرحی پژوهشی هستند تا به یک مدل خوب برای تعریف دامنه نوسان در ایران برسند. حالا سعید اسلامی‌بیدگلی، عضو شورای‌عالی بورس درخصوص چگونگی فرآیند اجرایی و زمان دقیق افزایش پله‌ای دامنه نوسان می‌گوید؛ «تصمیم‌گیری درخصوص دامنه نوسان به‌طور کلی با سازمانبورس و اوراق بهادار است. شورای‌عالی بورس با شرط افزایش دامنه نوسان، سازوکار را در اختیار سازمان بورس و اوراق بهادار قرار داده است و از جزئیات آن بی‌اطلاع است.» موضوعی که اواخر سال گذشته مطرح شد و بر اساس آن شورای‌عالی بورس در راستای تغییر دامنه نوسان، سه سیاست کلی را تبیین و تصویب کرد.
نخست افزایش دامنه نوسان مورد تاکید شورا قرار گرفت؛ دوم این افزایش به شکل تدریجی همراه با اطلاع‌رسانی کامل و آمادگی بازار انجام می‌شود و همچنین مقرر شد که همراه با سیاست افزایش دامنه نوسان فرهنگ‌سازی و ترویج روش‌های سهامداری غیرمستقیم نیز انجام شود. با این حال هنوز جزئیات بیشتری از چگونگی افزایش دامنه نوسان مطرح نشده و معلوم نیست نیم درصد مطرح شده از سوی رئیس سازمان به صورت اثر افزایش دامنه ی نوسان بر بورس متقارن و به هر دو طرف مثبت و منفی (هر سمت نیم‌درصد) اضافه خواهد شد یا مجموع حد نوسان از ۱۰ درصد کنونی به ۵/ ۱۰درصد افزایش خواهد یافت. درخصوص آغاز این پروسه نیز هنوز اطلاعاتی در دسترس نیست. کارشناسان و فعالان بازار سرمایه منتقدان جدی تغییرات مکرر دامنه نوسان هستند و به دو گروه موافقان و مخالفان برداشته‌شدن دامنه نوسان تقسیم می‌شوند. گرچه تعداد مخالفان کمتر از موافقان است اما این گروه معتقدند بازار سرمایه ایران بازاری یک‌طرفه و غیرقابل‌مقایسه با بازارهای جهانی است که دامنه نوسان نداشته باشد. در مقابل موافقان برداشته‌شدن دامنه نوسان تاکید دارند با از بین رفتن این محدودیت بازار روند تعادلی به خود می‌گیرد و صف‌های خرید و فروش که اکنون آفت بازار شده است، برچیده می‌شود.
افزایش دامنه نوسان مقطعی نباشد
حمیدرضا فاروقی جزو آن دسته اثر افزایش دامنه ی نوسان بر بورس از کارشناسانی است که موافق بازشدن دامنه نوسان است اما تاکید دارد «اگر این تصمیم نهایی شده باید تا انتها اجرا شود و در میان کار سیاستگذاران پشیمان نشوند و شرایط قبلی را به بازار برنگردانند.» او درباره تصمیم جدید شورای‌عالی بورس مبنی بر بازشدن نیم درصدی دامنه نوسان در هر ماه می‌گوید: «این حق قانونی نهاد ناظر است که درباره زیرساخت‌های بازار تصمیم‌گیری کند؛ مانند قوانین و مقررات و تدوین آیین‌نامه. اما اولین سوالی که در این مقطع ممکن است به ذهن سرمایه‌گذار خطور کند این است که چندوقت پیش دامنه نوسان کاهش پیدا کرد و نکند این تصمیم هم مقطعی باشد!» او در دفاع از این تصمیم تاکید می‌کند: وقتی دامنه نوسان بازتر شود سهم‌ها زودتر به تعادل می‌رسند و دامنه نوسان باز کمک می‌کند که سهم‌ها سریع‌تر و راحـت‌تر به ارزش ذاتی خود رسیده و معامله شوند.
فاروقی بعد از بیان این نکته یادآور می‌شود: اما نکته مهم این است که سرمایه‌گذاران در مقطع اخیر بارها شاهد تغییر مکرر محدوده دامنه نوسان بودند و ممکن است این‌گونه تصور کنند که اگر شرایط بازار رو به پایین برود دوباره نهاد ناظر دامنه نوسان را تغییر می‌دهد. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه «تغییر مکرر دامنه نوسان به اعتماد سرمایه‌گذاران لطمه می‌زند» می‌افزاید: اگر سیاستگذار بورسی با انجام کار کارشناسی برای برداشتن دامنه نوسان به یک جمع‌بندی رسیده باید همان را اجرا کند و تا آخر هم پیش برود؛ یعنی اینطور نباشد که این تصمیم برای این مقطع بازار درنظر گرفته شده باشد که الان که شرایط بازار رو به بالاست چنین مقرراتی را اجرا کنیم و مواقعی که رو به پایین است، قوانین را تغییر دهیم! بنابراین چیزی که برای سرمایه‌گذار اهمیت دارد ثبات است. از این‌رو اگر سازمان بورس به این جمع‌بندی رسیده که باید دامنه نوسان را تغییر دهد و آن را بالا ببرد پای آن بایستد، نه اینکه با تغییر شرایط بازار تصمیمش را عوض کند.
رویکرد تحلیلی جایگزین رویکرد هیجانی
فاروقی با یادآوری این نکته که «شرایط بازار یا رو به بالاست یارو به پایین، اما قوانین و مقررات باید فرای شرایط بازار تدوین و اجرا شوند» در توضیح اثرات مثبت بازشدن دامنه نوسان اثر افزایش دامنه ی نوسان بر بورس می‌گوید: بازشدن دامنه نوسان برای بازار سرمایه خوب است چون سهم‌ها راحت‌تر به تعادل می‌رسند. الان یکی از آفت‌های بازار سهام صف خرید و فروش است که سهم‌ها قفل می‌شوند و دیر به قیمت ذاتی و تعادلی می‌رسند. افزایش دامنه نوسان به حل این معضل کمک می‌کند. علاوه بر این بازشدن دامنه نوسان فضا را برای تحلیل بازمی‌کند چون وقتی دامنه نوسان باشد سرمایه‌گذار به صرف اینکه سهمی صف است آن را معامله نمیکند و رویکرد تحلیلی جای رویکرد هیجانی را می‌گیرد. البته ممکن است برداشته شدن دامنه نوسان در مراحل اولیه فضایی هیجانی بر بازار و سرمایه‌گذاران حاکم کند چراکه به صف خرید و فروش عادت کرده‌اند اما این اتفاق کوتاه‌مدت است و برداشته شدن دامنه نوسان در میان‌مدت و بلندمدت هیجان را دور می‌کند و بازار را به تعادل می‌رساند.
او در همین حال منتقد زمان اجرا شدن این تصمیم است و در توضیح نیز می‌گوید: شاید اکنون بازار بیشتر به ثبات نیاز دارد تا تغییر مکرر قوانین و مقررات. بازار از تغییر مکرر قوانین در مقطع اخیر ضربه‌های بزرگی خورده است. بهتر بود سازمان اجازه می‌داد ثبات بازار برقرار شود و سپس دامنه نوسان را باز کند. الان وضعیتی در بازار حاکم است که اعتماد سرمایه‌گذاران کم شده و این نگرانی وجود دارد که افزایش دامنه نوسان مقطعی باشد و دوباره به حالت قبلی بازگردد، بنابراین بهتر بود به بازار فرصت می‌دادیم که با این شرایط خودش را وقف دهد و سپس با کار کارشناسی شده این تصمیم را اجرایی کنیم.
ابهامات برداشته‌شدن نیم‌درصدی دامنه نوسان در هر ماه
این کارشناس بازار سرمایه همچنین معتقد است خبری که رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر برداشته شدن نیم‌درصدی دامنه نوسان در هر ماه داده، ابهام دارد. فاروقی در توضیح این ابهام می‌گوید: «آقای دهقان توضیح نداده‌اند که این نیم درصد در هر ماه تا کی ادامه دارد و انتهای آن کجاست؟ یعنی معلوم نیست دامنه نوسان تا کجا باز شود و کی متوقف می‌شود. مساله دیگری که وجود دارد این است که نیم درصدی که از آن صحبت می‌شود مبنا و معیارش چیست؟ سازمان باید در این‌باره توضیح قانع‌کننده بدهد، یا باید به این سوال پاسخ دهند که چرا دامنه نوسان را به یکباره برنمی‌دارند و قرار است هر ماه نیم‌درصد برداشته شود؟ این سوال‌ها وجود دارد و این مساله تصمیم را مبهم می‌کند و این نگرانی را ایجاد می‌کند که شاید برای این تصمیم کار کارشناسی لازم انجام نشده است، بنابراین بهتر است سازمان بورس توضیحات کامل‌تری ارائه کند.
رشد ۲۴۱۱ هزار واحدی شاخص بورس امروز ۱۱ مرداد۱۴۰۱
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با رشد 2411 واحد همراه شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری برنا، امروز هم مانند گذشته روند رو به رشد به خود گرفت، به گونه‌ای که شاخص کل در پایان معاملات با افزایش 2411 واحد نسبت به روز گذشته به رقم یک‌میلیون و 430 هزار و 17 واحد رسید.
شاخص کل با معیار هم‌وزن نیز امروز رو به رشد نهاد به گونه‌ای که در پایان معاملات با افزایش 224 واحد به رقم 380 هزار و 587 واحد رسید.
ارزش بازار در بورس تهران که ناشی از ارزش شرکت‌های بورسی است، به 5 میلیون و 451 هزار میلیارد تومان رسید.
معامله‌گران امروز بیش از 3.5 میلیارد سهام، حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب 220 هزار فقره معامله و به ارزش 2140 میلیارد تومان داد و ستد کردند.
امروز همه شاخص‌های بورس سبز شدند به گونه‌ای که شاخص کل و شاخص قیمت با معیار وزنی - ارزشی 17صدم درصد رشد کردند. اما این دو شاخص با معیار هم‌وزن فقط 6 صدم درصد رشد کردند.
شاخص آزاد شناور 12 صدم درصد افزایش یافت و شاخص بازار دوم بورس 16 صدم درصد رشد کرد. شاخص بازار دوم بورس 18 صدم درصد افزایش یافت.
امروز نمادهای پتروشیمی خلیج اثر افزایش دامنه ی نوسان بر بورس فارس، توسعه معادن، هلدینگ نفت و گاز و پتروشیمی تأمین، گسترش نفت و گاز پارسیان، پتروشیمی نوری و پتروشیمی پردیس بیشترین اثر افزایشی در شاخص بورس را داشته‌اند و نماد بانک پارسیان بعد از بازگشایی بیشترین اثر کاهشی در شاخص بورس را داشته است.
دیدگاه شما