کاربرد تکنیکهای داده کاوی در بازار سهام
بازار سهام (Stock market) یا بورس اوراق بهادار شامل مجموعهای از خریداران و فروشندگان است که به مبادله سهام شرکتها و دیگر اوراق بهادار میپردازند. ما در طول سالها دیدهایم، بسیاری از افرادی که در این بازارها فعالیت دارند، متحمل خسارات زیادی شدهاند و حتی در برخی موارد، منجر به ویرانی زندگی آنها نیز شده است. از این رو نیاز به یک سیستم پیش بینی قابل اعتماد و پایدار احساس میشود. پیش بینی دقیق قیمت سهام برای کسب سود خوب، بسیار ضروری است.
با این حال نوسانات بازار سهام باعث میشود که این نوع پیش بینیها بسیار دشوار باشد. بازار سهام را میتوان به عنوان یک مسئله داده کاوی و هوش مصنوعی در نظر گرفت و از تکنیک های داده کاوی جهت پیش بینی قیمتها و هدایت تصمیمهای سرمایه گذاران استفاده کرد. در ادامه قصد داریم به بررسی تکنیک های داده کاوی در بازار سهام و اوراق بهادار بپردازیم.
نقش تکنیک های داده کاوی در پیش بینی قیمت سهام
نوسانات بازار بورس به صورت مستقیم به سود و زیان سرمایه وابسته است، با اینکه بسیاری از مردم آن را بینظم و غیرقابل پیش بینی میدانند. اما الگوهایی میتوان یافت که برخی از نوسانات را پیش بینی کند. در روشهای مختلف تجزیه و تحلیل بازار سهام به بررسی این الگوها میپردازند و از تکنیکها و از استراتژیهای مختلف علم داده در بورس استفاده میکنند تا بتوانند عمدتا به صورت خودکار و با توجه به الگوریتمهای مختلف تصمیم گیری، سیگنالهای خرید و فروش تولید کنند.
بورس اوراق بهادار یک سیستم پیچیده، ناپایدار، بی نظم، غیر خطی و پویا است. پیش بینی بازار سهام شامل تشخیص روند بازار، تعیین استراتژی سرمایه گذاری و شناسایی بهترین زمان برای خرید و فروش سهام است. این کار میتواند از طریق بررسی هوشمندانه داده های مالی گذشته و کنونی به منظور پیش بینی رفتار آینده بازار سهام انجام شود که جزو داده کاوی در بازارهای مالی میباشد.
بنابراین میتوان آن را به عنوان یک مسئله هوش مصنوعی در زمینه داده کاوی در نظر گرفت. داده کاوی، دانش و فناوری کاوش دادهها به منظور کشف الگوهای ناشناخته است و بخشی از فرایند کلی کشف دانش در پایگاههای داده (KDD) محسوب میشود. در ادامه قصد داریم کاربرد برخی از مهمترین تکنیک های داده کاوی مانند درخت تصمیم، شبکههای عصبی، قوانین انجمنی در بازار سهام را بررسی کنیم.
کاربرد درخت تصمیم در بازار سهام
درختان تصمیم یا تصمیم گیری (Decision Tree) ابزاری عالی برای تصمیمگیریهای مالی و مبتنی بر اعداد هستند که در آنها اطلاعات پیچیده زیادی باید در نظر گرفته شود. درختان تصمیم ساختار موثری ارائه میدهند که در آن میتوان تصمیمات جایگزین و پیامدهای ناشی از آن را تعیین و ارزیابی کرد.
آنها همچنین به شما کمک میکنند تا تصویری متعادل و دقیق از ریسکها و مزایای ناشی از یک انتخاب خاص ایجاد کنید. در این بخش، ما برخی از کاربردهای درختان تصمیم در بازارهای سهام را معرفی میکنیم.
در بازار سهام، یافتن سهام مناسب و زمان مناسب برای خرید از اهمیت زیادی برای سرمایه گذاران برخوردار است. یکی از مهمترین کاربردهای درختان تصمیم، ارائه پیشنهاد در این موارد است. پیش بینی بحرانهای مالی شرکتها برای سرمایه گذاران بسیار مهم است.
یکی دیگر از کاربردهای این تکنیک داده کاوی، پردازش دادههای اقتصادی شرکتها و ساخت درخت تصمیم برای پیش بینی وضعیت مالی آنها در آینده است. پیش بینی دقیق قیمت سهام اهمیت زیادی دارد و بسیاری از پژوهشگران مطالعات زیادی در این زمینه انجام دادهاند. یکی از راهکارهای ارائه شده استفاده از درختان تصمیم گیری است که قوانینی برای خرید یا عدم خرید در بازار سهام ارائه میدهند.
بررسیها نشان داده است که استفاده از این روش در مقایسه با خریدهای تصادفی، دارای دقت بیشتری بوده است و علاوه بر دقت بالا در پیش بینی قیمتها، بازده سرمایه گذاری را به طور قابل توجهی افزایش داده است. این روش بسیار انعطاف پذیر بوده و قابلیت یادگیری سریع و پایدار دارد.
همچنین، از تکنیک های داده کاوی مبتنی بر درخت تصمیم جهت کشف دانش پنهان حاصل از افشای اطلاعات شرکتها استفاده میشود.
کاربرد شبکه عصبی در بازار سهام
در این بخش به بررسی برخی از کاربردهای شبکه عصبی (Neural network) در بازار سهام میپردازیم. امروزه حجم زیادی از سرمایه از طریق بازارهای سهام در سراسر جهان مورد معامله قرار میگیرد. اقتصاد ملی کشورها به شدت تحت تاثیر عملکرد بازارهای سهام خود هستند.
علاوه بر این، اخیرا این بازارها نه تنها برای سرمایه گذاران استراتژیک بلکه برای افراد عادی نیز به یک ابزار سرمایه گذاری در دسترس تبدیل شدهاند، در نتیجه نه تنها به پارامترهای اقتصاد کلان مرتبط هستند، بلکه به طور مستقیم زندگی روزمره مردم را تحت تاثیر قرار میدهند و بنابراین سازوکاری ایجاد کردهاند که دارای تاثیرات مهم و مستقیم اجتماعی است.
ویژگی مشترک همه بازارهای سهام عدم قطعیت است که مربوط به وضعیت آینده آنها در کوتاه مدت و بلند مدت میباشد. با اینکه این ویژگی برای سرمایه گذاران نامطلوب است اما هر زمان بازار سهام به عنوان ابزار سرمایه گذاری انتخاب شود، گریز از آن نیز اجتناب ناپذیر است. بهترین کاری که در این خصوص میتوانید انجام دهد تلاش برای کاهش این عدم اطمینان است. پیش بینی بازار سهام یکی از ابزارهای مقابله با عدم اطمینان است.
یکی از کاربردهای شبکه عصبی، پیش بینی موثر مقادیر آینده بازار سهام میباشد. نتایج نشان داده است که استراتژیهای معاملاتی مبتنی بر شبکههای عصبی، سودهای تعدیل شده در برابر ریسک بیشتری (Risk-adjusted) نسبت به استراتژیهایی مانند خرید و نگهداری (buy-and-hold) ارائه میدهند.
یک مدل پیش بینی مبتنی بر شبکه عصبی و یک سیستم استخراج هوشمند توسط تعدادی از کارشناسان داده کاوی توسعه یافته است که میتواند با توجه به پیش بینی روند آینده بازار سهام، سیگنال خرید و فروش تولید کند. نتیجه شبیهسازی آن بر روی دادههای شاخص بازار سهام بورس شانگهای نشان میدهد که بازده حاصل از این سیستم استخراج حدود سه برابر بیشتر از سود حاصل از استراتژی خرید و نگهداری است.
پیش بینی دقیق نوسانات بازار بورس، وظیفه اصلی مدیریت ریسک است. یکی دیگر از کاربردهای شبکههای عصبی پیش بینی نوسانات شاخص قیمت سهام از دو جنبه نوع انحراف و جهت است.
کاربرد خوشه بندی در بازار سهام
به طور کلی، یافتن شرکتهایی که در طول زمان دارای رفتاری مشابه در بازار سهام هستند برای تحلیلگران بسیار مفید است. استفاده از تکنیک خوشه بندی (Clustering) یک استراتژی مناسب برای این منظور است.
دادهها بخشی از سیستم تحلیل و پیش بینی بازار سهام شامل سیستمهای خبره و خوشه بندی قیمت سهام هستند. محققان از یک رویکرد خوشه بندی هوشمندانه برای تجزیه و تحلیل شرکتهای شاخص داو جونز استفاده کردهاند تا الگوهای رفتاری یکسان قیمتهای سهام را شناسایی کنند. در این روش شرکتهایی که دارای ویژگیهای مشابهی بودند در یک گروه قرار گرفتند.
علاوه بر این، از خوشه بندی شرکتهای حاضر در بازار بورس که رفتار مشابهی دارند میتوان در بهینه سازی سبد سهام بهره برد.
کاربرد قوانین انجمنی در بازار سهام
کشف قوانین انجمنی (Association rule) یکی از مهمترین مسائل داده کاوی است و تحقیقات زیادی نیز در این زمینه انجام شده است. از قوانین انجمنی بیشتر برای تعیین روابط بین موارد یا ویژگیهایی که به طور هم زمان در پایگاه داده رخ میدهد، استفاده میشود.
به عنوان مثال، اگر افرادی که کالای X را خریداری میکنند از کالای Y نیز استفاده کنند، احتمالا بین کالای X و Y رابطه وجود دارد و این نوع اطلاعات برای تصمیم گیرندگان مفید است. بنابراین، هدف اصلی از اجرای الگوریتمهای قوانین انجمنی یافتن روابط هم زمان از طریق تجزیه و تحلیل دادههای تصادفی و استفاده از آنها به عنوان مرجعی برای تصمیمگیری است.
یکی از مهمترین مشکلات در امور مالی امروزی یافتن روشهای کارآمد برای خلاصه سازی و تجسم داده های بازار سهام است که به افراد یا موسسههای مالی اطلاعات مفیدی در مورد رفتار بازار به منظور استفاده در تصمیمات سرمایه گذاری ارائه میدهد.
حجم عظیم دادههای ارزشمند تولید شده توسط بورس سهام و اوراق بهادار، محققان را واداشته است تا با استفاده از روشهای مختلف، راهی برای یافتن قوانین موجود در بازار سهام پیدا کنند. یکی از این روشها استفاده از یک الگوریتم داده کاوی دو مرحلهای با استفاده از قوانین انجمنی است.
در این روش، در مرحله اول از قوانین انجمنی برای استخراج دانش و نمایش الگوها و قوانین موجود در بازار سهام به منظور تعیین دسته سهامهای مرتبط جهت سرمایه گذاری احتمالی استفاده میشود، سپس از الگوریتمهای خوشه بندی برای تجزیه و تحلیل دستههای مختلف و انتخاب بهترین سهام بهره میبرند.
معاملات الگوریتمی چیست؟
معاملات الگوریتمی (Algorithmic trading) به معنی استفاده از برنامه یا الگوریتمهای کامپیوتری (مجموعهای از دستورالعملهای تعریف شده) برای ثبت سفارشات خرید و فروش در بازارهای مالی الکترونیکی است و معمولا بدون دخالت انسان انجام میشود. به این روش، معاملات خودکار، معاملات جعبه سیاه (Black-box) یا معاملات الگو (Algo-trading) نیز گفته میشود. در الگوریتمهای مربوط به این روش معاملاتی به صورت فراوان از تکنیک های داده کاوی و یادگیری ماشین استفاده میشود.
از نظر تئوری حجم سود کسب شده و سرعت دستیابی به آن در این روش معامله گری به اندازهای است که برای عامل انسانی غیرممکن است. الگوریتمهای تعیین شده بر اساس زمانبندی، قیمت، حجم و مدلهای ریاضی تصمیم میگیرند. معاملات الگوریتمی به غیر از خلق فرصتهای سودآوری برای معامله گران، با حذف تاثیر عواطف انسانی بر فعالیتهای تجاری، میزان نقدینگی را در بازارها افزایش داده و معاملات را به روشی سازمان یافته انجام میدهند.
جمع بندی و نتیجه گیری
با افزایش جهانی سازی اقتصاد و تکامل فناوری اطلاعات، دادههای مالی با سرعت بیسابقهای تولید و انباشته میشوند. در نتیجه، نیاز جدی به رویکردهای خودکار برای استفاده موثر و کارآمد از انبوه دادههای مالی برای حمایت از افراد و موسسههای مالی در برنامه ریزی استراتژیک و تصمیم گیری جهت سرمایه گذاری احساس میشود.
برای این منظور از تکنیک های داده کاوی برای کشف الگوهای پنهان و پیش بینی روندها و رفتارهای آینده در بازارهای مالی استفاده میشود. مزایای رقابتی حاصل از داده کاوی شامل افزایش درآمد، کاهش هزینهها، پاسخگویی و آگاهی بیشتر در بازارهای مالی مانند بورس است.
در سالهای اخیر مطالعات و مشارکتهای زیادی در خصوص تکنیک های داده کاوی به منظور رفع مسائل مربوط به بازار سهام و دیگر بازارهای مالی انجام شده است. مطالعه و بررسی روش پیاده سازی رویکردهای داده کاوی و ادغام آنها در تحقیقات بازار سهام در بورس اوراق بهادار تهران نمونهای از این مشارکتها است.
برای موفقیت در بازار سهام با استفاده از تکنیک های داده کاوی، علاوه بر الگوریتم انتخابی، کیفیت دادهها و روش آماده سازی دادهها به ویژه در پایگاههای داده مالی اهمیت زیادی دارد.
در برخی مواقع، دانش حاصل از داده کاوی بسیار پیچیده است و درک روابط به دست آمده به سادگی امکان پذیر نیست. برای ارائه مناسب دادهها به گونهای که به راحتی برای همگان قابل درک باشد، از روش مصور سازی دادهها (Data visualization) استفاده میشود. مصور سازی دادهها بخشی از آمار توصیفی است که به بررسی روش های نمایش دادهها و انتقال اطلاعات به مخاطبان عام میپردازد.
یکی از مهمترین اهداف مصور سازی دادهها، انتقال بهینه اطلاعات حاصل از الگوریتمها و تکنیک های داده کاوی به مخاطب با استفاده از روشهای داده نمایی است. بهره گیری از راهکارهای بهینه مصور سازی، افراد را قادر به تحلیل دادهها و استدلال مناسب در مورد آنها میکند.
نقش بورس در اقتصاد یک کشور چیست؟
مهمترین هدفی که همه کشورها و جوامع در تلاش برای رسیدن به آن هستند، رشد و توسعه اقتصادی است. تأمین یک زندگی مناسب برای همه افراد جامعه، همواره در سرلوحه اهداف و برنامهریزیهای گوناگون کشورها قرار دارد و اصلیترین عامل توسعه جوامع، رشد اقتصاد آنها است. سرمایه گذاری در بورس دارای اهمیت بسیار زیادی در سامانههای اقتصادی است و به عبارتی بهعنوان دماسنج اقتصادی کشورها عمل میکند.نقش بورس در اقتصاد یک کشور نقشی است که آن را نمیتوان نادیده گرفت.
نقش بورس در اقتصاد یک کشور چیست؟
رشد و توسعه اقتصادی، نیازمند سرمایه گذاری های کلان است و این سرمایهگذاریها هیچگاه نمیتوانند بر اساس بازار منابع کوتاهمدت تأمین مالی شوند. ایجاد یک بازار سرمایه قوی و کارآمد زیرساخت اساسی تأمین مالی بلندمدت هر کشور را تشکیل میدهد. شاید بتوان رسمی بودن، شفافیت و برخورداری از پشتوانه محکم قانونی را مهمترین تفاوتهای بازار بورس با بازارهای سنتی دانست. یک عقیده متداول این است که رونق بازار بورس، بازتاب اقتصاد در حال پیشرفت است که در بلندمدت ارتباط مثبت و دوطرفهای میان رشد اقتصادی و شاخصهای توسعه بازار بورس به وجود میآورد. در ادامه به تاثیر بورس در اقتصاد کشور میپردازیم:
تأمین سرمایه
از طریق بازارهای مالی میتوان فرآیند تشکیل سرمایه را سرعت بخشید. بازارهای مالی به دلیل نقشی که در گردآوری منابع مالی از طریق پساندازهای کوچک و بزرگ دارند و همچنین نقشی که در هدایت منابع مالی بهسوی مصارف و نیازهای سرمایهگذاری در بخشهای مولد اقتصادی دارند، مورد توجهاند. بهطورکلی هدف از تشکیل بورس، جمعآوری سرمایهها و هدایت آن به سمت فعالیتهای اقتصادی است. بازار بورس به کسبوکارها و کارآفرینان کشور بهمنظور ارائه سرمایه به شرکتهایی که به آن نیاز دارند، میتواند کمک کند. در یک اقتصاد سالم و پویا، با این روش میتوان از حرکت سرمایهها بهسوی فعالیتهای سفته بازانه جلوگیری نمود.
فرض کنید شرکتی پس از انجام مطالعات کارشناسی، به این نتیجه رسیده است که با افزایش تعداد خطوط تولید خود، میتواند محصول جدیدی را به بازار عرضه کند. طبیعت موفقیت شرکت در راهاندازی خط تولید جدید، منجر به افزایش میزان تولید، فروش و سودآوری شرکت، ایجاد فرصتهای شغلی بیشتر و درنهایت، رشد و رونق اقتصادی خواهد شد؛ اما شرکت برای راهاندازی این خط تولید، نیاز به پـول دارد. یک راه متداول، مراجعه مسئولان شرکت به بانک و دریافت تسهیلات بانکی است. این روش ازنظر زمانی، معمولاً فرایندی زمانبر و طولانی است. همچنین هزینه بالایی را به شرکت تحمیل میکند؛ اما در کنار این، روش دیگـری هم وجود دارد که تأمین مالـی از طریق بورس اوراق بهـادار است. در این روش، شرکت میتواند در صورت پذیرش اهمیت کاربردهای بازار سرمایه در بورس، طرح توجیهی خود برای راهاندازی خط تولید جدید را به بورس ارائه کند. درصورتیکه کارشناسان بورس تشخیص دهند که طرح ارائه شده، ازنظر میزان سودآوری و سایر شرایط، طرح قابل قبولی است، به شرکت اجازه میدهند تا با عرضه و فروش سهام جدید به سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار، منابع مالی موردنیاز خود را برای راهاندازی خط تولید جدید تأمین کند.
حفظ سرمایه
ارزش پول بهمرورزمان کاهش پیدا میکند و با توجه به تورم موجود در جامعه درصورتیکه پساندازها در جای مناسبی سرمایه گذاری نشوند، ارزش آن کاسته خواهد شد؛ بنابراین جذب پساندازهای راکد و بهکارگیری آن در تولیدات، ایجاد امکانات و تسهیلات برای مشارکت عموم مردم باعث شده که بورس بهعنوان یک اهرم مهم در کنترل نرخ تورم و افزایش نرخ رشد پسانداز، نقش مهمی را در جامعه ایفا کند. لازمه ورود به بازار بورس، دریافت کد بورسی است. درنتیجه سرمایهگذارانی که اقدام به خرید سهام شرکتها میکنند از سرمایه خود در مقابل تورم محافظت میکنند.
قابلیت نقد شوندگی بالا
قابلیت نقد شوندگی بالای بازار بورس، سرمایه گذاران را در معاملات عمومی به آرامش میرساند و میتوانند سهام خود را در هر زمانی که خواستند از سرمایهگذاری خارج کنند و به فروش برسانند. همین ویژگی از مهمترین مزیتهایی است که بورس را از بازارهای دیگر بخصوص مسکن جدا میکند و افراد زیادی را به سمت خود میکشاند. نوسان گیران از این قابلیت بازار بورس بیشترین استفاده را میکنند.
شفافیت و امنیت در سرمایه گذاری
یکی از مهمترین مزایای سرمایه گذاری در بورس، امنیت در سرمایهگذاری است. علت اهمیت بالای بورس در اقتصاد کشورها، تصویب و اجرای قوانین و مقررات متعدد درزمینهٔ بورس و حمایت از سرمایه گذاران این بازار در همه جای دنیا است. همچنین شرکتها موظف هستند همه اطلاعات مهم خود مانند اطلاعات مالی، برنامهها و… را به بورس اعلام نمایند.
بنابراین بازار سهام شرایطی را فراهم کرده که اطلاعات موردنیاز بهراحتی در اختیار سرمایه گذار قرار گیرد تا سرمایهگذار با اطمینان بیشتری سرمایهگذاری کند. از طرفی به دلیل اینکه بازار سرمایه، شرکتها را بهتر و قویتر کنترل میکند، میتواند منافع مشترکی بین مالکان شرکتهای سرمایه پذیر و سهامداران ایجاد کند. تمام این موارد کمک میکند که افراد به فکر استفاده و کسب سود از پساندازهای خود باشند و آنها را درجایی مناسب سرمایهگذاری کنند. درنتیجه بورس نیز با جمعآوری سرمایههای خرد سبب رشد اقتصادی میشود.
کسب درآمد
یکی از مهمترین اهداف هر فرد در سرمایه گذاری، کسب درآمد و سود است. سرمایه گذاری در بورس اگر بهصورت صحیح و آگاهانه باشد، میتواند از طریق دریافت سود نقدی یا DPS و افزایش قیمت سهام کسب درآمد کند. سرمایه گذاران در بورس با بررسی و تحلیل بنیادی اطلاعات منتشرشده شرکت ها، سهام شرکت ها را انتخاب میکنند و پس از تحلیل تکنیکال شرکت وارد سهم میشوند. ازاینرو بورس درواقع فضای رقابتی میان شرکتها ایجاد کرده تا شرکتهای موفق و سودآور به کار خود ادامه دهند.
شاخص سلامت
سرمایه گذاری در بورس بهعنوان یکی از پارامترهای سنجش سلامت و یا بیماری اقتصادی کشورها در نظر گرفته میشود. در حقیقت بدون وجود منابع مالی، شرکت های اقتصادی نمیتوانند بسیاری از فعالیتهای خود را بهدرستی اجرا کنند و همین امر موجب صدمه به اقتصاد خواهد شد. روند تغییرات بورس داخلی (افزایش و کاهش) موجب تغییرات اقتصادی داخلی میشود. ارتباط بین جامعه و بورس آنچنان عمیق است که تحلیل گران میتوانند بر اقتصاد داخلی و یا بازار سهام تأثیر بگذارند.
کنترل ریسک
ریسک سرمایه گذاری باوجود بازار بورس کاهش پیدا میکند. اگر بازارهای سرمایهگذاری مانند بورس وجود نداشته باشند، داراییهای سرمایه گذاری از پروژههای بلندمدت خارج میشوند و باعث کاهش رشد اقتصادی خواهند شد. بازار سرمایه با جمعآوری حداقل مبلغ خرید در بورس برای سرمایهگذاران امکان سرمایهگذاری بلندمدت را ایجاد میکند. افراد میتوانند با حداقل مبلغ خرید در بورس در تعداد زیادی از شرکتها، سرمایه گذاری کنند و اقتصاد را در جهت سرمایه گذاری در پروژههایی با ریسک بالا سوق دهند و موجب تحریک رشد اقتصادی شوند.
بهطورکلی رابطه بین بازار بورس و رشد اقتصادی در دهههای اخیر بهعنوان یکی از محورهای اصلی در ادبیات توسعه مالی مطرح شده است. بر اساس این ادبیات، بازار بورس نقش اساسی در رشد اقتصادی دارد و به دلیل ایفای نقش واسطهای در تخصیص منابع به همه بخشهای اقتصادی و نیز تشویق پساندازها و استفاده کارا از آنها، سهم عمدهای در رشد بلندمدت اقتصادی دارد. از سوی دیگر رشد اقتصادی با افزایش ظرفیت تولید و سرمایه گذاری، بر افزایش اشتغال تأثیرگذار است. افزایش دسترسی به ابزارهای مالی و نهادهای مالی، هزینه اطلاعات و مبادلات را در اقتصاد کاهش اهمیت کاربردهای بازار سرمایه میدهد و سبب رشد اقتصادی، افزایش سرمایه گذاری، بهبود اشتغال و درمجموع افزایش رفاه جامعه خواهد شد.
ایجاد منبع سرمایه برای کسبوکار، امکان سرمایهگذاری خارجی و ایجاد منبع برای بودجه دولت، از خصوصیات بازار بورس است که کمک به رشد اقتصاد کشورها کرده و تأثیر مثبتی در اقتصاد دنیا دارد. درمجموع میتوان گفت که بازارهای مالی با جمعآوری پساندازهای کوچک و بزرگ و هدایت آنها بهسوی بخشهای مولد اقتصادی، از طریق ایجاد رغبت در افراد، برای سرمایهگذاری در بورس میتوانند نقش بسزایی در پیشرفت اقتصادی کشورها و درنهایت پیشرفت اقتصاد دنیا داشته باشند. زمانی که اقتصاد کشوری رشد کند، کشورهای دیگر نیز برای رشد اقتصادی کشور خود تلاش بیشتری میکنند و بازار سهام میتواند کمک گستردهای به آنها نماید که درنتیجه این پیشرفتها، اقتصاد دنیا پیشرفت خواهد کرد.
سرمایه گذاری چیست و انواع آن کدام است؟
قبل از پرداختن به سرمایه گذاری چیست ، به تعریف سرمایه گذاری می پردازیم. از نظر لغوی تعریف سرمایه گذاری چیزی است که با پول خریداری میشود و انتظار میرود که درآمد یا سودی در آینده نزدیک یا دور ایجاد کند. در عمل اما اختصاص بخشی از سرمایه به فعالیت هایی است که از آن انتظار کسب سود در بازه زمانی های مختلف متناسب با ریسک آن را داریم.
سرمایه گذاری مالی انواع و اقسام مختلفی دارد. باتوجه به ماهیت سرمایه گذاری و بازارهای موجود و همچنین بازه زمانی مورد انتظار این دسته بندی تعریف می شود که در ادامه به آن می پردازیم.
تعریف سرمایه
سرمایه یک اصطلاح گسترده است که شامل هر نوع دارایی های مالی یا ارزش دارایی های مالی نظیر وجه نقد موجود در حسابهای بانکی، همینطور کارخانهها، ماشین آلات و تجهیزاتی که برای تولید در اختیار شرکت ها است، میشود.
هم چنین سرمایه برای یک شخص حقیقی عبارت است از دارایی های وی اعم از نقدی و یا غیرنقدی مانند کالا
تفاوت سرمایه با سرمایه گذاری چیست؟
هر گونه دارایی به صورت نقدی مانند پول نقد ، موجودی حساب بانکی ، ارزهای بین المللی مثل دلار و نیز دارایی های غیر نقدی مانند طلا، تجهیزات صنعتی ، ماشین آلات ، ملک ، زمین و . سرمایه نامیده می شود. البته معنای دقیق سرمایه بسته به مفهومی که کلمه سرمایه در آن استفاده می شود ، مختلف می باشد. به طور معمول ، کلیه منابع مالی و پولی و منابع قابل تبدیل به پول ، سرمایه خوانده می شود. اما سرمایه گذاری به استفاده درست و بهره مند از سرمایه به طوری که موجب افزایش سرمایه شود است.
اهمیت سرمایه گذاری
همه ما به طور پیوسته در حال کارو تلاش هستیم تا بتوانیم به اهدافی که در نظر داریم دست یافته و رفاه بیشتری برای خود و عزیزانمان فراهم کنیم. برای مثال ممکن است بخشی از سرمایه خودرا در املاک و بخشی را هم در حساب های بانکی سرمایه گذاری کنیم. شناخت بهترین بازار برای سرمایه گذاری در زمان مناسب مهم ترین قدم برای شروع سرمایه گذاری است.
اهداف سرمایه گذاری
یکی از مهم ترین اهداف سرمایه گذاری در ایران، حفظ ارزش پول در برابر تورم افسار گسیخته و محافظت سرمایه شخصی از ریسک های این تورم است. هرکس می تواند اهداف متفاوتی از سرمایه گذاری داشته باشد، رسیدن به آرامش در دوران بازنشستگی، رسیدن به اهداف مالی و پیشرفت مالی از دیگر اهداف سرمایه گذاری هستند.
مزایای سرمایه گذاری
1- باسرمایه گذاری از تورم در امان باشید:
سرمایه گذاری درکنار اینکه ارزش سرمایه شمارا به عنوان یک سرمایه گذار در برابر تورم حفظ می کند، بلکه باعث افزایش ارزش پول و پیشی گرفتن از تورم نیز می شود.
2- سرمایه گذاری درست ابزاری برای آرامش!
دوران بازنشستگی یکی از بخشهای مهم زندگی هر انسانی است که بایستی از سنین جوانی برای آن برنامه ریزی داشته باشد؛ چرا که در این قسمت از عمر، توان کاری ما تقلیل رفته و به احتمال زیاد نمیتوانیم درآمد مطلوبی را به دست بیاوریم. لذا توصیه میشود که از سنین جوانی، بخشی از درآمد خود را در یک بازار مناسب سرمایه گذاری کنید تا در دوران بازنشستگی و کهنسالی، دغدغه مالی نداشته و بتوانید در کنار عزیزانتان از زندگی لذت ببرید.
3- به اهداف خود دست پیدا می کنید:
بی شک هر یک از ما انسانها برای خود اهدافی را مشخص کردهایم که معمولا بخش زیادی از آنها نیاز به سرمایهای بیشتر از آنچه که در اختیارمان هست، دارد. از جمله این اهداف میتوان به خرید خانه، زمین، ویلا، وسیله نقلیه، لوازم منزل، تجهیزات کامپیوتری و … اشاره کرد. سرمایه گذاری هدفمند به شما کمک میکند تا با مدیریت صحیح بخش مازاد درآمدهای خود، بتوانید به سرمایه لازم جهت رسیدن به اهدافتان دست پیدا کنید.
انواع سرمایه گذاری از نظر زمانی
انواع سرمایه گذاری بر اساس مدت زمان مدنظر برای کسب بازدهی به 3 دسته تقسیم می شود:
سرمایه گذاری کوتاه مدت:
هدف از سرمایه گذاری کوتاه مدت، کسب بازدهی در کوتاه ترین زمان ممکن است. این نوع سرمایه گذاری نیاز به شناخت بهتری از بازار موردنظر داشته و ریسک بالاتری را هم متوجه سرمایه گذار می کند.
خرید و فروش ملک، خودرو و یا سهام در بازه زمانی کوتاه برای کسب سود از نوسان قیمت مثال هایی از این نوع سرمایه گذاری هستند.
سرمایه گذاری میان مدت:
هدف از سرمایه گذاری میان مدت، کسب بازدهی در بازه زمانی چند ماهه تا 2سال است. این نوع سرمایه گذاری کم ریسک تر از سرمایه گذاری کوتاه مدتی بوده و باشناخت نسبی از بازار هدف می توان از آن کسب سود کرد. سرمایه گذاری در حساب های بانکی، خرید سهام به دید میان مدت ومثال هایی از این نوع سرمایه گذاری هستند.
سرمایه گذاری بلند مدت:
هدف از سرمایه گذاری بلندمدت، کسب سود در بلندمدت است. اساس سرمایه گذاری بلند مدت صبر و نادیده گرفتن نوسانات در طول زمان سرمایه گذاری است. انتخاب بازار مناسب برای سرمایه گذاری در بلند مدت اهمیت زیادی دارد، چرا که بازدهی بازارها دربلند مدت تفاوت بسیاری دارد.
دربازه زمانی مشابه بازار بورس بازدهی 382 برابری ثبت کرده در حالی که خودرو با بازدهی 28 برابری ضعیف ترین عملکرد را داشته است.
همانطور که می بینید انتخاب بازار مناسب در سرمایه گذاری بلند مدت بسیار مهم است. به عنوان مثال در بازه زمانی سال 80 تا 90، بازار بورس بازدهی کمتری نسبت به طلا داشته اما در بازه زمانی 90 تا 1400 بازار بورس بازدهی به مراتب بالاتری نسبت به طلا ثبت کرده است. یا به عنوان مثال بازدهی 20 ساله سپرده بانکی از خودرو بیشتر بوده است اما در بازه زمانی 95 تا 1400 بازدهی به مراتب کمتری از آن داشته است.
پس در سرمایه گذاری بلند مدت انتخاب بازارمناسب توسط سرمایه گذار اهمیت بسیار بالایی دارد.
انواع روش های سرمایه گذاری
1-بورس
سرمایه گذاری در بازار بورس بهترین نوع سرمایه گذاری به گواه تاریخ و ارقام است. از تنوع بالا در سرمایه گذاری شامل انواع صندوق ها، سهام از صنایع مختلف تا امکان تحلیل و مشورت با خبرگان بازار بورس مهم ترین مزایای بازار بورس است. از دیگر مزایای این بازار میتوان به امکان سرمایه گذاری با پول کم، نقدشوندگی مناسب، قابلیت سرمایهگذاری غیر حضوری، امکان مدیریت ریسک و شفافیت اطلاعاتی بالا اشاره کرد.
شما میتوانید بدون آموزش سرمایه گذاری در بورس نیز از مزایای بازار بورس بهرهمند شوید. برای این کار کافی است واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری را خریداری کنید تا یک تیم متخصص و با تجربه، مدیریت دارایی شما را برعهده بگیرند.
2-زمین و مسکن
سرمایه گذاری در زمین و مسکن نیاز به سرمایه چند صد میلیونی و یا حتی چند میلیاردی دارد. از این رو معمولا اشخاص درآمدهای خود را در بازارهای دیگری نظیر بورس، طلا و … که نیاز به سرمایه اولیه کمتری دارند، سرمایهگذاری میکنند. سرمایه گذاری درملک مزیت مهم کسب درآمد ماهیانه از آن را دارد. بااجاره دادن ملک، نه تنها اصل سرمایه از تورم حفظ می شود بلکه با کسب مبلغی به صورت ماهیانه، سود دیگری را هم به سرمایه گذار اعطا می کند.
ریسک های جدی ای که این نوع سرمایه گذاری را تهدید می کنند، نقدشوندگی پایین و داشتن تخصص برای خرید در مناطق مناسب هستند.
3-طلا
مزیت طلا بر برخی از نوع های دیگر سرمایه گذاری نقدشوندگی نسبتابهتر و بازدهی دوگانه است. به دلیل تعیین نرخ طلا بوسیله نرخ جهانی انس، طلا می تواند هم از نوسان قیمت انس و هم با نوسان قیمت دلار، بازدهی داشته باشد.مزیت دیگر طلا، امکان سرمایه گذاری با مبالغ کم است.
از جمله ریسک های متوجه این نوع سرمایه گذاری، ریسک ناشی از اصل و یاتقلبی بودن و مکان نگهداری آن به عنوان یک کالای فیزیکی می باشد. با روی کارآمدن صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر طلا، نه تنها این ریسک ها از اهمیت کاربردهای بازار سرمایه بین رفته اند، بلکه دغدغه خرید و فروش و مالیات طلا نیز برطرف شده است.
4-ارزهای خارجی مانند دلار
بازار ارز یکی از انواع روش های سرمایه گذاری پرریسک و پرنوسان است و پارامترهای بسیار زیادی نظیر روابط خارجی، روابط اقتصادی شامل واردات و صادرات، سیاست های دولتی و سیاست های کلی بانک مرکزی بر آن تاثیرگذار است. از طرف دیگر، ممکن است در شرایط خاصی خرید و فروش ارزهای پر استفاده مانند دلار و یورو، با محدودیتهای جدی همراه شود و نگهداری مقدار زیادی از آنها مطابق قانون تخلف به شمار رود. بنابراین سرمایه گذاری در این بازار جز سرمایه گذاری پرریسک بوده و در بازه های زمانی کوتاه مدت نیز نوسانات زیادی را خواهد داشت.
5-خودرو
خودرو در ایران به عنوان یک کالای سرمایهای محسوب شود. اما عواملی همچون محدودیت خرید و تفاوت نرخ بین بازار آزاد و کارخانه و مشکلاتی از قبیل نقل و انتقال و نقدشوندگی پایین، هزینه تعمیرات و بیمه از معایب سرمایه گذاری در این بازار است. با توجه به ریسک های ناشی از خرید خودروی دست دوم نیز، این سرمایه گذاری پر ریسک و با نقدشوندگی پایین است. ضمن اینکه داده های تاریخی که از سال 1380 در بالاگفته شد، نشان دهنده بازدهی کمتر این بازار است.
6-سپرده های بانکی
بسیاری از افراد سپرده گذاری در بانک و دریافت سود بانکی را به عنوان یک سرمایهگذاری مناسب میشناسند. اما دادههای تاریخی نشان داده است که طی سالیان گذشته، سود بانکی بسیار کمتر از میزان تورم بوده است. به بیان دیگر سپرده های بانکی در حفظ قدرت خرید و ارزش پول کارآمد نبوده است. سرمایه گذاری در سپرده بانکی کم ریسک ترین نوع سرمایه گذاری بوده و متناسب باریسک کم، سود کمتری را نسبت به انواع دیگر سرمایه گذاری به همراه خواهد داشت.
7-سرمایه گذاری های متنوع
حالت های متنوع دیگری از جمله سرمایه گذاری در کسب و کار و یا شرکت های دانش بنیان نیز نوع دیگری از سرمایه گذاری هستند که نیازمند دانش و تجربه بالا هستند.
8-ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال که به تازگی بر سر زبان ها افتاده اند، نوع دیگری از سرمایه گذاری هستند. لازم به ذکر است که سرمایه گذاری در این بازار نیازمند دانش و اطلاعات بالا و شامل ریسک بالا نیز است.
فاکتورهای مهم سرمایه گذاری
درجه ریسک پذیری
افق سرمایه گذاری
میزان سرمایه در دسترس و بازار هدف
بازدهی مورد انتظار
بهترین روش سرمایه گذاری
باتوجه به فاکتورهای ذکر شده در بالا، نوع سرمایه گذاری برای هر فرد متفاوت است. باتوجه به دانش وزمان در دست، بازدهی موردانتظار و میزان ریسک پذیری بازار های متفاوت می توانند انتخاب شوند.
نحوه سرمایه گذاری در بازار سرمایه
برای اطلاع از روش ها و نحوه سرمایه گذاری در بازار سرمایه با شماره تلفن 41000-021 تماس حاصل فرمایید.
سرمایه گذاری آنلاین
دربازارهای مختلفی می توان به صورت آنلاین سرمایه گذاری کرد اما بهترین و آسان ترین بازار، بازار بورس است. شما با دریافت کد بورسی از کاریزما، می توانید به راحتی در انواع سهام و صندوق سرمایه گذاری کنید.
سرمایه گذاری در ایران
تمام انواع سرمایه گذاری گفته شده، قابلیت سرمایه گذاری در ایران را دارند. اما باتوجه به ریسک های گفته شده در بالا مثل مالیات در بازارهای دیگر، نبود مرجعی برای نظارت بر قیمت ها و معاملات، نبود قابلیت سرمایه گذاری با پول کم،تحلیل پذیری پایین و. با
نرخ سود بانکی چگونه میتواند بازار سرمایه را ارزنده کند؟
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: کاهش نرخهای سود سپرده بانکی خارج از چارچوب مصوب شده شورای پول و اعتبار، میتواند به کاهش نرخ تنزیل و به تبع آن افزایش ارزندگی سهام بینجامد.
ابراهیم سماوی در خصوص تاثیر معرفی بانکهای متخلف در زمینه نرخ سود سپرده به هیات انتظامی بانکها، بر بازار سرمایه اظهار کرد: نرخ بهره بانکی یک از ابزارهای مهم سیاستهای پولی بانک مرکزی به حساب میآید و به همین منظور دولت میتواند اقداماتی در راستای اتخاذ سیاستهای انقباضی و انبساطی انجام دهد.
به گزارش ایرنا، وی افزود: در ایران تمامی بانکها و موسسات مالی و اعتباری موظفاند نرخ سود علیالحساب سپرده را مطابق مصوب ابلاغی شورای پول و اعتبار رعایت کنند، اما برخی از بانکها و موسسات اقدام به رقابت ناسالم و تخطی از سقف مصوب ابلاغی جهت جذب منابع نقدینگی کردهاند.
سماوی گفت: نرخ سود سپرده بانکی مدتدار از دو منظر برای بازار سرمایه اهمیت دارد. نخست آنکه بازار پول یکی از رقبای بازار سرمایه به حساب میآید، از همین رو نرخ اوراق بدهی و صندوقهای با درآمد ثابت به صورت مستقیم با نرخ سپرده بانکی قیاس میشود که کاهش نرخ سپرده بانکی در بانکهای متخلف، میتواند بخشی از حجم نقدینگی را به سمت این ابزارهای بورسی سوق دهد.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: کاربرد دیگر نرخ سپرده بانکی به عنوان نرخ بهره بدون ریسک در تحلیلهای بنیادی است که کاهش نرخهای خارج از چارچوب مصوب شده شورای پول و اعتبار، میتواند به کاهش نرخ تنزیل و به تبع آن افزایش ارزندگی سهام بینجامد.
وی در پایان گفت: در این راستا آگاهسازی سرمایهگذاران ریسکگریز میتواند بخشی از حجم نقدینگی را به سمت صندوقهای درآمد ثابت که امکان سودآوری بیشتری نسبت به سپرده بانکی دارد را فراهم سازد.
اهمیت کاربردهای بازار سرمایه
نسخه چاپي
ارسال به دوستان
حتما همهی شما در اخبار و خصوصا اخبار اقتصادی اسم بازار سرمایه را زیاد شنیدهاید، اما بازار سرمایه چیست و چه خصوصیاتی دارد. در این نوشتار قصد داریم شما را با بازار سرمایه و خصوصیات مهم آن آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
به گزارش کارگر نیوز، حتما همهی شما در اخبار و خصوصا اخبار اقتصادی اسم بازار سرمایه را زیاد شنیدهاید، اما بازار سرمایه چیست و چه خصوصیاتی دارد. در این نوشتار قصد داریم شما را با بازار سرمایه و خصوصیات مهم آن آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
بازار سرمایه، بازاری است که با واگذاری وامهای بلندمدت سر و کار دارد. این بازار، سرمایههای کاری و ثابت در اختیار صنایع قرار میدهد و برای بدهیهای میانمدت و بلندمدت دولت، اعتبار مالی تهیه میکند. در بازار سرمایه سهامهای معمولی، اسناد قرضهی شرکتها و اوراق بهادار دولتی معامله میشوند.
بودجهای که در بازار سرمایه در جریان است، پول افرادی است که میخواهند پساندازشان را سرمایهگذاری کنند، یا متعلق به بانکها یا واسطههای غیربانکی مانند شرکتهای بیمه، مؤسسات مالی، بنگاههای امانتداری یا واحدهای اوراق بهادار، شرکتهای لیزینگ، صندوقهای مشترک، مؤسسات ساختوساز و غیره است.
همچنین شرکتهای کارگزاری هم وجود دارند که سرمایه فراهم نمیکنند، اما سهام و اوراق قرضه را پذیرهنویسی میکنند و به شرکتها کمک میکنند تا سهام و اوراق قرضهی خود را به فروش برسانند. شرکتهای سهامی مشترک میتوانند برای داراییها و سرمایهیهای ثابت و کاری خود تقاضای بودجه کنند.
بازار سرمایه از طریق بازار مبادلهی سهام فعالیت میکند. بازار مبادلهی سهام، بازاری است که خرید و فروش سهام، اوراق قرضه و اوراق بهادار را تسهیل میکند. در حقیقت، بازار سرمایه به منابع و تقاضا برای سرمایهگذاری مربوط میشود و مبادلهی سهام نیز، این مبادلات را تسهیل میکند.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که بازار سرمایه شامل مجموعهای از مؤسسات و مکانیزمهایی میشود که از طریق آنها بودجههای بلندمدت و میانمدت یکپارچه شده و در اختیار افراد، شرکتها و دولت قرار میگیرند. همچنین بازار سرمایه شامل فرایندی میشود که از طریق آن، اوراق قرضهای که انتشار یافته و به فروش رسیدهاند نیز مبادله میشوند.
بازار سرمایه نقش مهمی در به کار اندازیِ پساندازها در سرمایهگذاریهای پُربازده، به هدف توسعهی تجارت و صنعت دارد. در نتیجه، بازار سرمایه به جذب سرمایه و رشد اقتصادی کشور کمک شایانی میکند. در ادامه اهمیت بازار سرمایه را بررسی میکنیم.
بازار سرمایه بهعنوان واسطهای بین پساندازکنندهها و سرمایهگذارها به کار میرود. پساندازکنندهها افرادی هستند که سرمایه را قرض میدهند و سرمایهگذارها هم افراد یا شرکتهایی هستند که این بودجه را قرض میگیرند. پساندازکنندههایی که تمامی درآمد خود را خرج نمیکنند «واحدهای مازاد» نامیده میشوند و وامگیرندهها هم تحت عنوان «واحدهای کسری» شناخته میشوند. بازار سرمایه مکانیزم مبادلاتیای است که بین واحدهای مازاد و واحدهای کسری صورت میگیرد؛ مجرایی است که از طریق آن واحدهای مازاد، بودجهی مازاد خود را به واحدهای کسری قرض میدهند.
سرمایههایی که از طرف افراد و واسطههای مالی به بازار سرمایه جریان پیدا میکنند، توسط شرکتهای تجاری، صنایع و دولت جذب میشوند. در نتیجه بازار سرمایه، حرکت جریان سرمایه را بهمنظور استفادهی بهینه و افزایش درآمد ملی تسهیل میکند.
واحدهای مازاد، اوراق قرضه را توسط بودجهی مازاد خود خریداری میکنند و واحدهای کسری، اوراق قرضه را به فروش میرسانند تا بودجهای که نیاز دارند را جذب کنند. سرمایه از وامدهنده به وامگیرنده، از طریق مؤسسات مالی مانند بانکها، واحدهای اوراق بهادار و صندوقهای مشترک، چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم جریان پیدا میکند. وامگیرندهها اوراق قرضهی ابتدایی را که وامدهندهها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بهواسطهی مؤسسات مالی خریدهاند، صادر میکنند.
بازار سرمایه به وامدهندهها سود سهام را پرداخت میکند و بودجه را به سرمایهگذاران یا همان وامگیرندهها منتقل میکند. این جریان باعث شکلگیری و ایجاد سرمایه میشود. در حقیقت، بازار سرمایه برای کسانی که پسانداز دارند و کسانی که برای رسیدن به بهرهوری نیاز به سرمایه دارند، مکانیزمی جهت داد و ستد ایجاد میکند. بازار سرمایه، منابع مالیای که بیبهره ماندهاند، مانند طلا، جواهرات، مسکن و غیره را به سرمایههای پُربازده تبدیل میکند.
بازار سرمایهای که به خوبی توسعه پیدا کرده باشد، شامل واسطههای متخصص بانکی و غیربانکی است که میتوانند در ارزش سهام و اوراققرضه ثُبات ایجاد کند. برای ایجاد این ثُبات، بازار سرمایه، با پرداخت سودی منطقی، برای شرکتهایی که نیاز دارند سرمایه فراهم میکند و به کاهش فعالیتهای اقتصادی مخاطرهآمیز کمک میکند.
بازار سرمایه به رشد اقتصادی کمک میکند. مؤسسات مختلفی که در بازار سرمایه فعالیت دارند، مسیر کیفی و کمّیِ جریان سرمایه را تعیین و منابع را به صورت منطقی تقسیم میکنند. آنها این کار را با تبدیل داراییهای مالی به داراییهای پُربازده انجام میدهند. این کار باعث رشد و شکوفایی تجارت و صنایع مختلف در بخشهای دولتی و خصوصی و در نتیجه منجر به رشد اقتصادی میشود.
در کشورهای توسعهنیافته که سرمایه محدود است، به دلیل فقر مردم و نداشتن پسانداز بازار سرمایه وجود ندارد، و این یکی از مهمترین دلایل جمع نشدن سرمایه و در نتیجه رکود اقتصادی است. در این کشورها، افرادی هم که کمی از نظر اقتصادی متمولترند، سرمایههای خود را به روشهای بیبازده مانند خرید جواهرات یا مسکن و مصرفگراییِ بیمنطق خرج میکنند.
این کشورها باید با تأسیس بانکها یا مؤسسات مالی مردم را به پسانداز بیشتر تشویق کنند تا به این شکل بازار سرمایهشان نیز رشد داشته باشد. این قبیل بازارها، در ایجاد ارتباط بین پساندازکنندهها و سرمایهگذاران و در نتیجه ایجاد سرمایه و رشد اقتصادی کشور، گزینهی فوقالعادهای هستند.
دیدگاه شما