چگونه از کال مارجین شدن با خبر شویم؟

یکی از مفاهیم مهمی که تریدرهای و معامله گران ارز دیجیتال باید با آن آشنایی کامل داشته باشند کال مارجین است.

معاملات فارکس با اهرم و مارجین و تفاوت آنها | درس دوم

معاملات با اهرم و مارجین و تفاوت این دو یکی از مباحث با اهمیت است که درهنگام تجارت در فارکس باید کاملا” بر آن مسلط باشید اگر درک درستی از اهرم و مارجین ندارید ، تضمین می کنیم که حساب معاملاتی خود را نابود خواهید کرد!

مجله افیکس کار: بیایید در مورد اهرم و مارجین و تفاوت بین این دو بحث کنیم.

اهرم یا لوریج (Leverage) چیست؟

اهرم (leverage ) یک مفهوم قدیمی در اقتصاد محسوب می‌شود و تنها در فارکس نیست. به طور کلی اهرم معاملاتی چیزی شبیه به وام‌های بانکی است. فرض کنید شما برای خرید یک‌خانه به 500 میلیون تومان پول احتیاج دارید؛ اما پولی که به عنوان پس‌انداز در اختیار دارید، چیزی حدود 50 میلیون تومان است.

بانکی به شما این فرصت را می‌دهد به اندازه ده برابر اعتبار شما کمک هزینه بدهد؛ یعنی بانک به شما مابقی هزینه لازم جهت خرید خانه را می‌دهد و شما با 50 میلیون تومان پول صاحب یک خانه 500 میلیونی شده‌اید.

این همان روندی است که در اهرم در فارکس داریم. با این تفاوت که بانک‌ها به ازای پرداخت این وام بهره دریافت می‌کنند؛ اما در اهرم در فارکس شما فقط پول واقعی را بر می‌گردانید و هیچ بهره‌ای در کار نیست.

اهرم در فارکس

اهرم یا لورج : برای مثال ، برای کنترل پوزیشن 100.000 دلاری ، کارگزار شما 1000 دلار از حساب شما کنار می گذارد. میزان اهرم شما که با نسبت بیان می شود اکنون 100: 1 است.

در تعریف دیگر 1000 دلار سرمایه شما به 101.000 دلار تبدیل شده است.

اگر شما مجبور باشید کل سرمایه 100.000 دلاری را خودتان تأمین کنید ، بازده شما مقدار ناچیز یک درصد است (1000 دلار سود / 100000 دلار سرمایه اولیه).

به این اهرم 1: 1 نیز گفته می شود.

البته ، من فکر می کنم اهرم 1: 1 نام اشتباهی است. زیرا اگر مجبور شوید کل مبلغی را که می خواهید کنترل کنید، خودتان بیاورید ، اهرم دیگر معنی نمیدهد!.

با اهرم 100: 1 کارگزار فقط 1000 دلار از پول شما را کنار می گذارد ، بنابراین بازده شما 100٪ سود خوشایند است (1000 دلار سود / 1000 دلار سرمایه اولیه).

اکنون ما می خواهیم شما یک تمرین سریع انجام دهید. محاسبه کنید اگر 1000 دلار ضرر کنید بازده شما چقدر است.

اگر همان روش ما را محاسبه کنید که روش صحیح است، با استفاده از اهرم 1: 1 با بازده -1٪ مواجه خواهید شد و (-100٪) بازده با استفاده از اهرم 100: 1.

شما جمله معروفی مانند “اهرم شمشیر دو لبه است” را شنیده اید. در اینجا هم “اهرم خیابان دو طرفه است.”

حاشیه یا مارجین (Margin) چیست؟

درست است که اهرم در فارکس یک اهرم بدون بهره محسوب می‌شود اما این وام بدون بهره باید تضمینی نیز داشته باشد. مارجین یا همان وثیقه تضمینی است که خود بروکر برای خودش ایجاد می‌کند. مارجین به این صورت است که چند درصد از سرمایه کلی که دریافت شده است در کارگزاری بلوکه می‌شود و شما نمی‌توانید از آن در معاملات خود استفاده کنید. به بیان بهتر شما به ازای دریافت اهرم در فارکس درصد خاصی از سرمایه را باید در گروی بروکر بگذارید.

جالب است بدانید که شما بدون دریافت اهرم در فارکس، صد در صد سرمایه خود را به عنوان مارجین در اختیار بروکر می‌گذارید تا اجازه باز شدن معامله و سودآوری داشته باشید. هرچه نسبت اهرم در فارکس بالاتر برود، درصد مارجین شده نیز کاهش پیدا می‌کند. به طور مثال در نسبت 1:2 ؛ پنجاه درصد سرمایه به مارجین تبدیل می‌شود.

این روند نشان می‌دهد که هرچه اهرم در فارکس بزرگ‌تر باشد، درصد کمتری از سرمایه شما به عنوان مارجین برداشته می‌شود.

مارجین در فارکس

بیایید به مثال قبلی برگردیم:

در فارکس ، کارگزار شما برای کنترل پوزیشن 100.000 دلاری ، 1000 دلار از حساب شما کنار می گذارد. میزان اهرم شما که با نسبت بیان می شود اکنون 100: 1 است. شما در حال کنترل 100.000 دلار با 1000 دلار هستید.

سپرده 1000 دلاری “مارجین” است که شما برای استفاده از اهرم باید ضمانت بگذارید.

مارجین معمولاً به صورت درصدی از کل مبلغ پوزیشن بیان می شود. به عنوان مثال ، بیشتر کارگزاران فارکس می گویند که به 2٪ ، 1٪ ، .5٪ یا .25٪ مارجین نیاز دارند.

براساس مارجین مورد نیاز کارگزار خود ، می توانید حداکثر اهرمی را که می توانید با حساب معاملاتی خود استفاده کنید را محاسبه کنید.

اگر کارگزار شما به 2٪ حاشیه نیاز دارد ، شما 50: 1 اهرم دارید.

در اینجا جدول مارجینهایی که بیشتر کارگزاران ارائه می دهند وجود دارد:

مارجین مورد نیاز	حداکثر اهرم
5.00%	20:1
3.00%	33:1
2.00%	50:1
1.00%	100:1
0.50%	200:1
0.25%	400:1

اصطلاحات مرتبط با مارجین

جدا از اصطلاح “مارجین مورد نیاز” ، احتمالاً سایر اصطلاحات مرتبط با “مارجین” را نیز در پلتفرم معاملاتی خود مشاهده خواهید کرد.

در مورد معنانی اصطلاحات مرتبط با مارجین سردرگمی زیادی وجود دارد ، بنابراین ما تمام تلاش خود را می کنیم تا هر اصطلاح را تعریف کنیم:

لیکویید شدن چیست و چگونه از آن جلوگیری کنیم؟

لیکویید شدن، کال مارجین شدن یا بسته شدن حساب معاملاتی شاید یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی باشد که برای یک معامله‌گر رخ می‌دهد. لیکوئید شدن (Liquidation) در بازارهای مارجین و فیوچرز و حساب‌های دارای لوریج اتفاق می‌افتد. برای پاسخ به سوال «لیکویید شدن چیست» نگاهی به انواع بازارهای معاملاتی می‌اندازیم و درباره لوریج یا اهرم‌های معاملاتی توضیح می‌دهیم. در انتها نیز به راه‌های جلوگیری از لیکویید شدن اشاره می‌کنیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

این مقاله در تاریخ ۱۱ فروردین ۱۴۰۱ به‌روزرسانی شده است.

لیکویید شدن چیست؟

یک معامله‌گر زمانی با لیکویید شدن مواجه می‌شود که سرمایه کافی برای باز نگه‌داشتن پوزیشن خود نداشته باشد. در این حالت آن پوزیشن از طرف صرافی بسته و معامله‌گر اصطلاحا لیکویید (Liquidation) می‌شود. لیکویید شدن به عواملی مانند سرمایه و میزان لوریج (Leverage) بستگی دارد؛ بنابراین عدد مشخص و یکسانی برای تمام تریدرها و حساب‌ها نمی‌توان بیان کرد.

در بازار فیوچرز لیکویید یا بسته شدن حساب معاملاتی به معنی صفر شدن سرمایه تریدر در یک معامله است. زمانی که ضرر یک معامله به‌اندازه سرمایه تریدر شود، صرافی پوزیشن را بسته و حساب را تسویه و صفر می‌کند. برای مثال فرض کنید یک معامله‌گر پوزیشنی را با لوریج ۱۰ باز می‌کند. این تریدر وارد معامله فیوچرز کوین اتر می‌شود. اگر قیمت ETH خلاف جهت پوزیشن حرکت کند و ۱۰ درصد تغییر کند، ضرر این پوزیشن به ۱۰۰ درصد می‌رسد و صرافی این پوزیشن را خواهد بست. البته برخی صرافی‌ها قبل از این‌که میزان ضرر به ۱۰۰ درصد برسد، پوزیشن را می‌بندند؛ این به دلیل سازوکار این نوع معاملات و استراتژی‌های صرافی رخ می‌دهد. سود و زیان معاملات زمانی که ار لوریج استفاده می‌کنید، به‌صورت زیر حساب می‌شود:

سود یا زیان = (لوریج × درصد تغییر قیمت) × سرمایه اولیه

در معاملات آتی، اکسچنج صرفا نقش یک واسطه را دارد و تنها از معامله‌گران کارمزد دریافت می‌کند. کسانی که در معاملات سود می‌کنند، سودشان از محل ضرر دیگران پرداخت می‌شود؛ بنابراین کسی که لیکویید می‌شود، سرمایه‌اش برای پرداخت سود فرد یا افراد دیگر استفاده می‌شود. برای مثال سازوکار لیکویید شدن در صرافی بایننس به این شکل است که از محل سرمایه لیکویید شده سرمایه‌گذاران، به کاربران لوریج داده می‌شود. به‌عبارت دیگر بایننس سرمایه لیکویید شده تریدرها را وارد یک صندوق می‌کند و سود سرمایه‌گذاران دیگر را از محل همان صندوق پرداخت می‌کند.

تریدرهایی را فرض کنید که پوزیشن لانگ (Long) یا خرید استقراضی باز می‌کنند و بازار نیز در جهت آنها حرکت می‌کند؛ بنابراین تریدرهایی که پوزیشن شورت (Short) یا فروش استقراضی باز کرده‌اند، دچار ضرر می‌شوند؛ زیرا بازار بر خلاف جهت آنها حرکت کرده است. صرافی از محل ضرر پوزیشن‌های شورت، سود پوزیشن‌های لانگ را پرداخت می‌کند.

برای این که بهتر بدانیم لیکویید شدن چیست و لوریج چه نقشی در آن دارد، بهتر است در ابتدا با انواع بازارهای مالی آشنا شویم.

انواع بازار و معاملات در بازارهای مالی

سه بازار اصلی در بازارهای مالی بازار اسپات (Spot)، مارجین (Margin) و آتی یا فیوچرز (Futures) هستند. در معاملات اسپات مالکیت یک دارایی بین دو تریدر جابه‌جا می‌شود. برای مثال اگر کسی یک بیت کوین بخرد، مالکیت آن از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. بازار مارجین، همان بازار اسپات است و معاملات آن در بازار اسپات انجام می‌شود. تنها تفاوت در اینجاست که تریدر بخشی از سرمایه معامله را از صرافی قرض گرفته یا اصطلاحا از Leverage استفاده کرده است.

بازار فیوچرز نیز به‌صورت قراردادی عمل می‌کند و چیز واقعی منتقل نمی‌شود. یعنی تریدرها روی تغییرات قیمت در آینده پیش‌بینی و معامله می‌کنند. تریدرهای فیوچرز نیز از اهرم استفاده می‌کنند و این نوع بازار، این امکان را برای تریدرها فراهم می‌کند که بدون داشتن سرمایه کافی، وارد معامله شوند.

هرچند بازار مارجین و بازار فیوچرز شباهت‌های زیادی دارند، اما این دو بازار کاملا متفاوت بوده و دو بازار مجزا هستند. زمانی که در بازار مارجین بیت کوین خریداری می‌کنید، این مقدار واقعا از یک فروشنده به حساب شما منتقل می‌شود؛ اما در بازار فیوچرز، این قراردادی است که میان شما و صرافی منعقد شده و در آن لحظه هیچ بیتکوینی منتقل نمی‌شود.

سرمایه شما در بازار اسپات زمانی از بین می‌رود که قیمت دارایی‌تان صفر شود؛ اما در معاملات مارجین و فیوچرز به‌دلیل اینکه شما علاوه بر سرمایه خودتان، با استفاده از لوریج یا قرض از سرمایه بیشتری در معاملات خود استفاده می‌کنید، صرافی‌ها به منظور مدیریت ریسک، از ابزار مختلفی مانند لیکوئید شدن استفاده می‌کنند. در صورتی که میزان زیان از مقدار سرمایه اصلی شما بیشتر شود، صرافی به صورت خودکار پوزیشن شما را خواهد بست و اصل سرمایه را به‌عنوان ضرر در نظر می‌گیرد؛ در نتیجه سرمایه تریدر صفر خواهد شد.

قدم بعدی برای پاسخ بهتر به سوال لیکویید شدن چیست، شناخت لوریج یا اهرم‌ها در قراردادهای آتی است؛ بنابراین در ادامه به توضیح مختصری درباره Leverage می‌پردازیم.

نقش لوریج در معاملات فیوچرز

لوریج یا اهرم معاملاتی، ابزاری برای چند برابر کردن سرمایه در معاملات آتی است که صرافی‌های مختلف، بر اساس میزان نقدینگی و سیاست‌های داخلی خود، مقادیر مختلفی از لوریج را ارائه می‌دهند.

استفاده لوریج برای بسیاری از افراد (با توجه به خصلت طمع در انسان) خوشایند است؛ زیرا با سرمایه کم و در زمان کوتاه، می‌توانند به سود بیشتری دست پیدا کنند. البته یک نکته را نباید فراموش کرد؛ هر چقدر میزان سود در استفاده از لوریج افزایش پیدا کند، در صورت اشتباه بودن تحلیل یا تغییر روند ناگهانی بازار، ضرر و زیانی ناشی از آن نیز چند برابر خواهد بود.

اگر فردی بخواهد یک BTC بخرد، باید برابر با ارزش یک بیت کوین در حساب کارگزاری یا صرافی خود سرمایه داشته باشد. اگر این فرد بخشی از آن را داشته باشد، نمی‌تواند در بازار اسپات یک بیت کوین بخرد؛ زیرا باید تمام قیمت بیت کوین را بپردازد؛ اما با ورود به بازار فیوچرز، می‌تواند بخشی از قیمت را از سرمایه خود بپردازد و مابقی را از طریق لوریج پرداخت کند. برای مثال قیمت بیت کوین را ۵۰ هزار دلار در نظر بگیریم. معامله‌گری تنها ۱۰ هزار دلار دارد. اگر با اهرم ۱:۱۰ (یک به ۱۰) حساب باز کند، می‌تواند به اندازه ۱۰۰ هزار دلار معامله کند. بدون لوریج او قادر نبود که حتی یک بیت کوین خریداری کند، اما با لوریج می‌تواند به ارزش ۲ بیت کوین معامله کند.
اکنون که با مفهوم لوریج و کاربرد آن در بازار معاملات فیوچرز آشنا شدیم، به سراغ مفهوم کال‌مارجین یا لیکوئید شدن می‌رویم.

چه زمانی لیکویید می‌شویم؟

قیمتی که باعث لیکویید شدن می‌شود، به نوع پوزیشن ما بستگی دارد. اگر پوزیشن خرید استقراضی یا لانگ باشد، زمانی که قیمت دارایی مورد معامله از قیمت ورودی کمتر شود، ابتدا وارد محدوده ضرر و سپس به قیمت تسویه نزدیک می‌شود. فرض کنید با تصور این که قیمت بیت کوین در آینده افزایش می‌یابد، در قیمت ۵۰ هزار دلار وارد پوزیشن Long این رمزارز شده‌اید و لوریج حساب شما نیز ۵ است؛ اگر به هر دلیلی روند قیمتی BTC برگردد و نزولی شود، در صورتی که قیمت این ارز دیجیتال ۲۰ درصد افت کند (یعنی به قیمت ۴۰ هزار دلار برسد) شما لیکویید خواهید شد.

برای پوزیشن فروش استقراضی یا شورت، عکس این قضیه رخ می‌دهد. اگر شما در قیمت گفته شده و با تصور افت قیمت بیت کوین وارد پوزیشن Short شوید، در صورت افزایش قیمت ۲۰ درصدی و رسیدن به ۶۰ هزار دلار، لیکویید خواهید شد.

نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که هرچه لوریجی که انتخاب می کنید بالاتر باشد، احتمال Liquidation شما بیشتر می‌شود و درصد کمتری از تغییر قیمت منجر به لیکوئید شدن حساب شما خواهد شد.

لیکوئید شدن در سیستم وام‌دهی (Lending) پروژه‌های دیفای

سیستم وام دهی یا همان لندینگ یکی از روش‌های کسب درآمد در پروژه‌های دیفای است. در پروتکل‌های Lending، افراد برای این که از هولد ارزهای دیجیتال خود علاوه بر افزایش قیمت توکن‌ها سود به‌دست آورند، آن‌ها را در پروتکل‌های وام‌دهی و وام‌گیری مانند آوه (Aave)، کامپوند (Compound)، و Maker سپرده‌گذاری می‌کنند و با قرض دادن دارایی‌شان، سود به‌دست می‌آورند؛ در طرف دیگر گروهی وجود دارد که نمی‌خواهند ارز دیجیتال خود را با تصور این که در آینده قیمت آن افزایش می‌یابد، بفروشند، اما نیاز به نقدینگی دارند. بنابراین از این پلتفرم‌ها وام دریافت می‌کنند.

افراد برای وام گرفتن، باید مقداری رمز ارز را به عنوان وثیقه در پلتفرم‌های Lending قرار دهند و تا سقف مشخصی (معمولا کمتر از وثیقه‌شان) وام بگیرند. لیکویید شدن در این بازار زمانی رخ می‌دهد که ارزش وام دریافتی از ارزش وثیقه بیشتر شود. در برخی از پلتفرم‌ها مانند Maker، بعد از لیکویید شدن حساب، دارایی‌های معامله‌گر با تخفیف به مزایده گذاشته می‌شوند.

در پلتفرم میکر می‌توانید تا دو سوم وثیقه‌تان را به‌عنوان وام دریافت کنید. برای مثال اگر ۱۰ اتر در این پلتفرم به‌عنوان وثیقه قرار دهید و قیمت هر اتر را ۲۰۰ دلار فرض کنیم، می‌توانید به اندازه ۱۳۳۳ توکن DAI وام بگیرید. اگر قیمت اتر به ۱۰۰ دلار کاهش یابد، در این حالت تنها می‌توانید ۶۶۶ دای وام بگیرید؛ اگر شما قبل از تغییر قیمت، ۱۰۰۰ دای وام گرفته باشید، میزان وام دریافتی شما از وثیقه‌تان بیشتر خواهد شد؛ بنابراین Maker حساب شما را لیکویید خواهد شد.

یک حالت دیگر در بازارهای وام‌دهی وجود دارد. زمانی که یک حساب نزدیک به لیکویید شدن است، نودهای شبکه با فرانت ران کردن تراکنش پس دادن وام یا افزایش وثیقه گیرنده وام یا تراکنش دیگر نقدسازها (Liquidators)، آن را لیکویید کرده و وثیقه وام را با تخفیف از پلتفرم خریداری کنند.

روش های جلوگیری از لیکویید شدن چیست؟

برای جلوگیری از Liquidation حساب، باید به نکاتی درباره مدیریت حساب و مدیریت سرمایه توجه کنیم. برخی از این نکات نیازمند تمرین و تکرار هستند و برخی دیگر، قبل از شروع هر معامله یا باز کردن پوزیشن مورد توجه قرار گیرد. در ادامه چند مورد از نکات مهم برای جلوگیری از کال مارجین شدن حساب معاملاتی را معرفی خواهیم کرد.

حساب‌هایی با لوریج کم باز کنید

هرچه میزان Leverage یا اهرم حساب معاملاتی شما بیشتر باشد، احتمال از دست دادن سرمایه یا لیکوئید شدن حساب شما بیشتر می‌شود. به‌فرض مثال اگر یک حساب با لوریج ۵ باز کنید، در صورت نوسان قیمت به‌میزان ۲۰ درصد، حساب شما لیکویید خواهد شد. حال اگر همان حساب را با لوریج ۱۰ باز کنید، تنها با ۱۰ درصد تغییر قیمت، حساب شما بسته و لیکویید خواهد شد. با توجه به پرنوسان بودن بازار ارزهای دیجیتال، انتخاب یک حساب معاملاتی با لوریج کم منطقی‌تر به‌نظر می‌آید.

استراتژی معاملاتی داشته باشید

یکی از نکات بسیار مهم، سنجیده و با برنامه عمل کردن چگونه از کال مارجین شدن با خبر شویم؟ است؛ استراتژی معاملاتی به ترید شما نظم و برنامه می‌دهد و باعث می‌شود شما در مسیر مشخص و معینی حرکت کنید. داشتن استراتژی یا سیستم معاملاتی به شما دید بهتری برای رصد بازار می‌دهد و باعث می‌شود نقاط بهینه ورود و خروج را بهتر شناسایی کنند.

علاوه بر این، معاملاتی که با استراتژی مشخص انجام شده‌اند، به‌راحتی قابل تجزیه‌وتحلیل هستند؛ بررسی روندهای گذشته، ایرادات معامله‌گری شما را مشخص می‌کند و می‌توانید با رفع آن‌ها، سرمایه خود را دربرابر ریسک‌های احتمالی حفظ کنید.

با سرمایه کم شروع کنید

در ابتدا اندکی از سرمایه خود را وارد معاملات کنید که با سازوکار این نوع از معاملات آشنا شوید، تا در صورت اشتباه بودن محاسبات و تحلیل‌ها، متحمل ضرر و زیان شدید نشوید؛ همچنین برای این که سرمایه‌تان از خطر لیکویید شدن در امان باشد، بهتر است قبل از هر معامله، مقدار سرمایه‌ای را که قصد دارید وارد آن پوزیشن کنید را مشخص کنید. همچنین با استفاده از لوریج و چند برابر شدن سرمایه قابل معامله، نیازی نیست تمام سرمایه‌تان را استفاده کنید؛ زیرا این کار ریسک بسیاری به همراه دارد.

حد سود و حد ضرر مشخص کنید

بهترین راه برای جلوگیری از لیکویید شدن، استفاده از ابزارهایی مانند حد ضرر (Stop loss) و حد سود (Take Profit) است. تعیین Take Profit و Stop Loss به مدیریت ریسک افراد بستگی دارد. حالتی که در بین اکثر تریدرها مرسوم است، تعیین نسبت ریسک به ریوارد یک به دو است؛ یعنی معامله‌گر حاضر است به‌ازای دو واحد سود، یک واحد ضرر کند. نکته‌ای که باید به آن دقت کرد تغییر ندادن مقدار حد سود و حد ضرر، بعد از تعیین آن است. در لینک زیر، می‌توانید با نکات مهم درباره نحوه مدیریت ریسک آشنا شوید.

بازار معاملاتی، جایی برای جبران نیست!

باید قبول کرد که ضرر بخشی از معامله است و نمی‌توان در تمام پوزیشن‌ها و تریدها با سود خارج شد. برخی از معامله‌گران پس از اینکه در یکی از تریدهای خود با زیان مواجه می‌شوند، به‌سرعت وارد پوزیشن بعدی می‌شوند و با افزایش سرمایه یا تغییر حد سود و ضرر، می‌خواهند ضرر وارد شده را جبران کنند؛ اما در بیشتر مواقع این کار به کاهش یافتن سرمایه و در نهایت، لیکوئید شدن منجر می‌شود. بهتر است در این مواقع، از ترید کردن خودداری کنید و معاملات خود را برای پیدا کردن مشکل بررسی کنید.

سراغ رمزارزهای ناشناس نروید

بازار ارزهای دیجیتال نوسان بیشتری نسبت به بازارهای مالی دیگر دارد. در این میان برخی از پروژه‌ها و رمزارزها ارزش واقعی ندارند و صرفا به‌صورت مقطعی ظهور و افول می‌کنند. ممکن است برخی از آن‌ها در یک بازه کم سود نجومی دهند، اما به‌یکباره روندشان تغییر می‌کند. نوسان این دسته از رمزارزها که بعضا میم‌کوین‌ها هم شامل آن‌ها می‌شوند، نسبت به ارزهای دیجیتال دیگر بیشتر است؛ بنابراین می‌توانند باعث لیکویید شدن حساب معاملاتی شوند.

پرسش و پاسخ (FAQ)

لیکویید شدن یک معنای واحد در تمام بازارهای مالی دارد. زمانی که نسبت ضرر حساب معاملاتی شما به مارجین سرمایه‌تان بیشتر باشد، صرافی حساب شما را می‌بندد و به اصطلاح شما لیکویید می‌شوید. لیکویید شدن در بازار ارزهای دیجیتال به‌دلیل نوسان بیشتر این بازار نسبت به بازارهای مالی دیگر، ممکن است بیشتر رخ دهد.

• لیکویید شدن در بایننس چگونه اتفاق می‌افتد؟

هر صرافی سازوکار مشخصی برای لیکویید کردن حساب‌های معاملاتی دارد. مکانیسم لیکویید شدن در صرافی بایننس به این صورت است که لوریج کاربران از محل لیکویید شدن سرمایه‌گذاران متضرر تامین می‌شود؛ بنابراین حساب لیکویید شده یک کاربر، به داخل یک صندوق انتقال می‌یابد.

• چگونه از لیکویید شدن جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از لیکویید شدن، باید استراتژی معاملاتی داشت. علاوه‌بر این، نکاتی مانند تعیین حد سود و حد ضرر و انتخاب لوریج کم نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

حساب‌هایی که از لوریج استفاده کنند و در بازارهای مارجین و فیوچرز معامله می‌کنند، با خطر لیکویید شدن روبه‌رو هستند.

جمع‌بندی

لیکوئید شدن حساب معاملاتی شاید یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی باشد که برای یک معامله‌گر رخ می‌دهد. Liquidation در بازارهای مارجین و فیوچرز و حساب‌های دارای لوریج اتفاق می‌افتد. در این مقاله درباره لیکوییدن شدن چیست، انواع بازارهای مالی، لوریج و راه‌های جلوگیری از لیکویید شدن صحبت کردیم. شما برای جلوگیری از لیکویید شدن از چه روشی استفاده می‌کنید؟

لیکویید شدن چیست و چگونه از آن جلوگیری کنیم؟

لیکویید شدن، کال مارجین شدن یا بسته شدن حساب معاملاتی شاید یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی باشد که برای یک معامله‌گر رخ می‌دهد. لیکوئید شدن (Liquidation) در بازارهای مارجین و فیوچرز و حساب‌های دارای لوریج اتفاق می‌افتد. برای پاسخ به سوال «لیکویید شدن چیست» نگاهی به انواع بازارهای معاملاتی می‌اندازیم و درباره لوریج یا اهرم‌های معاملاتی توضیح می‌دهیم. در انتها نیز به راه‌های جلوگیری از لیکویید شدن اشاره می‌کنیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

این مقاله در تاریخ ۱۱ فروردین ۱۴۰۱ به‌روزرسانی شده است.

لیکویید شدن چیست؟

یک معامله‌گر زمانی با لیکویید شدن مواجه می‌شود که سرمایه کافی برای باز نگه‌داشتن پوزیشن خود نداشته باشد. در این حالت آن پوزیشن از طرف صرافی بسته و معامله‌گر اصطلاحا لیکویید (Liquidation) می‌شود. لیکویید شدن به عواملی مانند سرمایه و میزان لوریج (Leverage) بستگی دارد؛ بنابراین عدد مشخص و یکسانی برای تمام تریدرها و حساب‌ها نمی‌توان بیان کرد.

در بازار فیوچرز لیکویید یا بسته شدن حساب معاملاتی به معنی صفر شدن سرمایه تریدر در یک معامله است. زمانی که ضرر یک معامله به‌اندازه سرمایه تریدر شود، صرافی پوزیشن را بسته و حساب را تسویه و صفر می‌کند. برای مثال فرض کنید یک معامله‌گر پوزیشنی را با لوریج ۱۰ باز می‌کند. این تریدر وارد معامله فیوچرز کوین اتر می‌شود. اگر قیمت ETH خلاف جهت پوزیشن حرکت کند و ۱۰ درصد تغییر کند، ضرر این پوزیشن به ۱۰۰ درصد می‌رسد و صرافی این پوزیشن را خواهد بست. البته برخی صرافی‌ها قبل از این‌که میزان ضرر به ۱۰۰ درصد برسد، پوزیشن را می‌بندند؛ این به دلیل سازوکار این نوع معاملات و استراتژی‌های صرافی رخ می‌دهد. سود و زیان معاملات زمانی که ار لوریج استفاده می‌کنید، به‌صورت زیر حساب می‌شود:

سود یا زیان = (لوریج × درصد تغییر قیمت) × سرمایه اولیه

در معاملات آتی، اکسچنج صرفا نقش یک واسطه را دارد و تنها از معامله‌گران کارمزد دریافت می‌کند. کسانی که در معاملات سود می‌کنند، سودشان از محل ضرر دیگران پرداخت می‌شود؛ بنابراین کسی که لیکویید می‌شود، سرمایه‌اش برای پرداخت سود فرد یا افراد دیگر استفاده می‌شود. برای مثال سازوکار لیکویید شدن در صرافی بایننس به این شکل است که از محل سرمایه لیکویید شده سرمایه‌گذاران، به کاربران لوریج داده می‌شود. به‌عبارت دیگر بایننس سرمایه لیکویید شده تریدرها را وارد یک صندوق می‌کند و سود سرمایه‌گذاران دیگر را از محل همان صندوق پرداخت می‌کند.

تریدرهایی را فرض کنید که پوزیشن لانگ (Long) یا خرید استقراضی باز می‌کنند و بازار نیز در جهت آنها حرکت می‌کند؛ بنابراین تریدرهایی که پوزیشن شورت (Short) یا فروش استقراضی باز کرده‌اند، دچار ضرر می‌شوند؛ زیرا بازار بر خلاف جهت آنها حرکت کرده است. صرافی از محل ضرر پوزیشن‌های شورت، سود پوزیشن‌های لانگ را پرداخت می‌کند.

برای این که بهتر بدانیم لیکویید شدن چیست و لوریج چه نقشی در آن دارد، بهتر است در ابتدا با انواع بازارهای مالی آشنا شویم.

انواع بازار و معاملات در بازارهای مالی

سه بازار اصلی در بازارهای مالی بازار اسپات (Spot)، مارجین (Margin) و آتی یا فیوچرز (Futures) هستند. در معاملات اسپات مالکیت یک دارایی بین دو تریدر جابه‌جا می‌شود. برای مثال اگر کسی یک بیت کوین بخرد، مالکیت آن از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. بازار مارجین، همان بازار اسپات است و معاملات آن در بازار اسپات انجام می‌شود. تنها تفاوت در اینجاست که تریدر بخشی از سرمایه معامله را از صرافی قرض گرفته یا اصطلاحا از Leverage استفاده کرده است.

بازار فیوچرز نیز به‌صورت قراردادی عمل می‌کند و چگونه از کال مارجین شدن با خبر شویم؟ چیز واقعی منتقل نمی‌شود. یعنی تریدرها روی تغییرات قیمت در آینده پیش‌بینی و معامله می‌کنند. تریدرهای فیوچرز نیز از اهرم استفاده می‌کنند و این نوع بازار، این امکان را برای تریدرها فراهم می‌کند که بدون داشتن سرمایه کافی، وارد معامله شوند.

هرچند بازار مارجین و بازار فیوچرز شباهت‌های زیادی دارند، اما این دو بازار کاملا متفاوت بوده و دو بازار مجزا هستند. زمانی که در بازار مارجین بیت کوین خریداری می‌کنید، این مقدار واقعا از یک فروشنده به حساب شما منتقل می‌شود؛ چگونه از کال مارجین شدن با خبر شویم؟ اما در بازار فیوچرز، این قراردادی است که میان شما و صرافی منعقد شده و در آن لحظه هیچ بیتکوینی منتقل نمی‌شود.

سرمایه شما در بازار اسپات زمانی از بین می‌رود که قیمت دارایی‌تان صفر شود؛ اما در معاملات مارجین و فیوچرز به‌دلیل اینکه شما علاوه بر سرمایه خودتان، با استفاده از لوریج یا قرض از سرمایه بیشتری در معاملات خود استفاده می‌کنید، صرافی‌ها به منظور مدیریت ریسک، از ابزار مختلفی مانند لیکوئید شدن استفاده می‌کنند. در صورتی که میزان زیان از مقدار سرمایه اصلی شما بیشتر شود، صرافی به صورت خودکار پوزیشن شما را خواهد بست و اصل سرمایه را به‌عنوان ضرر در نظر می‌گیرد؛ در نتیجه سرمایه تریدر صفر خواهد شد.

قدم بعدی برای پاسخ بهتر به سوال لیکویید شدن چیست، شناخت لوریج یا اهرم‌ها در قراردادهای آتی است؛ بنابراین در ادامه به توضیح مختصری درباره Leverage می‌پردازیم.

نقش لوریج در معاملات فیوچرز

لوریج یا اهرم معاملاتی، ابزاری برای چند برابر کردن سرمایه در معاملات آتی است که صرافی‌های مختلف، بر اساس میزان نقدینگی و سیاست‌های داخلی خود، مقادیر مختلفی از لوریج را ارائه می‌دهند.

استفاده لوریج برای بسیاری از افراد (با توجه به خصلت طمع در انسان) خوشایند است؛ زیرا با سرمایه کم و در زمان کوتاه، می‌توانند به سود بیشتری دست پیدا کنند. البته یک نکته را نباید فراموش کرد؛ هر چقدر میزان سود در استفاده از لوریج افزایش پیدا کند، در صورت اشتباه بودن تحلیل یا تغییر روند ناگهانی بازار، ضرر و زیانی ناشی از آن نیز چند برابر خواهد بود.

اگر فردی بخواهد یک BTC بخرد، باید برابر با ارزش یک بیت کوین در حساب کارگزاری یا صرافی خود سرمایه داشته باشد. اگر این فرد بخشی از آن را داشته باشد، نمی‌تواند در بازار اسپات یک بیت کوین بخرد؛ زیرا باید تمام قیمت بیت کوین را بپردازد؛ اما با ورود به بازار فیوچرز، می‌تواند بخشی از قیمت را از سرمایه خود بپردازد و مابقی را از طریق لوریج پرداخت کند. برای مثال قیمت بیت کوین را ۵۰ هزار دلار در نظر بگیریم. معامله‌گری تنها ۱۰ هزار دلار دارد. اگر با اهرم ۱:۱۰ (یک به ۱۰) حساب باز کند، می‌تواند به اندازه ۱۰۰ هزار دلار معامله کند. بدون لوریج او قادر نبود که حتی یک بیت کوین خریداری کند، اما با لوریج می‌تواند به ارزش ۲ بیت کوین معامله کند.
اکنون که با مفهوم لوریج و کاربرد آن در بازار معاملات فیوچرز آشنا شدیم، به سراغ مفهوم کال‌مارجین یا لیکوئید شدن می‌رویم.

چه زمانی لیکویید می‌شویم؟

قیمتی که باعث لیکویید شدن می‌شود، به نوع پوزیشن ما بستگی دارد. اگر پوزیشن خرید استقراضی یا لانگ باشد، زمانی که قیمت دارایی مورد معامله از قیمت ورودی کمتر شود، ابتدا وارد محدوده ضرر و سپس به قیمت تسویه نزدیک می‌شود. فرض کنید با تصور این که قیمت بیت کوین در آینده افزایش می‌یابد، در قیمت ۵۰ هزار دلار وارد پوزیشن Long این رمزارز شده‌اید و لوریج حساب شما نیز ۵ است؛ اگر به هر دلیلی روند قیمتی BTC برگردد و نزولی شود، در صورتی که قیمت این ارز دیجیتال ۲۰ درصد افت کند (یعنی به قیمت ۴۰ هزار دلار برسد) شما لیکویید خواهید شد.

برای پوزیشن فروش استقراضی یا شورت، عکس این قضیه رخ می‌دهد. اگر شما در قیمت گفته شده و با تصور افت قیمت بیت کوین وارد پوزیشن Short شوید، در صورت افزایش قیمت ۲۰ درصدی و رسیدن به ۶۰ هزار دلار، لیکویید خواهید شد.

نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که هرچه لوریجی که انتخاب می کنید بالاتر باشد، احتمال Liquidation شما بیشتر می‌شود و درصد کمتری از تغییر قیمت منجر به لیکوئید شدن حساب شما خواهد شد.

لیکوئید شدن در سیستم وام‌دهی (Lending) پروژه‌های دیفای

سیستم وام دهی یا همان لندینگ یکی از روش‌های کسب درآمد در پروژه‌های دیفای است. در پروتکل‌های Lending، افراد برای این که از هولد ارزهای دیجیتال خود علاوه بر افزایش قیمت توکن‌ها سود به‌دست آورند، آن‌ها را در پروتکل‌های وام‌دهی و وام‌گیری مانند آوه (Aave)، کامپوند (Compound)، و Maker سپرده‌گذاری می‌کنند و با قرض دادن دارایی‌شان، سود به‌دست می‌آورند؛ در طرف دیگر گروهی وجود دارد که نمی‌خواهند ارز دیجیتال خود را با تصور این که در آینده قیمت آن افزایش می‌یابد، بفروشند، اما نیاز به نقدینگی دارند. بنابراین از این پلتفرم‌ها وام دریافت می‌کنند.

افراد برای وام گرفتن، باید مقداری رمز ارز را به عنوان وثیقه در پلتفرم‌های Lending قرار دهند و تا سقف مشخصی (معمولا کمتر از وثیقه‌شان) وام بگیرند. لیکویید شدن در این بازار زمانی رخ می‌دهد که ارزش وام دریافتی از ارزش وثیقه بیشتر شود. در برخی از پلتفرم‌ها مانند Maker، بعد چگونه از کال مارجین شدن با خبر شویم؟ از لیکویید شدن حساب، دارایی‌های معامله‌گر با تخفیف به مزایده گذاشته می‌شوند.

در پلتفرم میکر می‌توانید تا دو سوم وثیقه‌تان را به‌عنوان وام دریافت کنید. برای مثال اگر ۱۰ اتر در این پلتفرم به‌عنوان وثیقه قرار دهید و قیمت هر اتر را ۲۰۰ دلار فرض کنیم، می‌توانید به اندازه ۱۳۳۳ توکن DAI وام بگیرید. اگر قیمت اتر به ۱۰۰ دلار کاهش یابد، در این حالت تنها می‌توانید ۶۶۶ دای وام بگیرید؛ اگر شما قبل از تغییر قیمت، ۱۰۰۰ دای وام گرفته باشید، میزان وام دریافتی شما از وثیقه‌تان بیشتر خواهد شد؛ بنابراین Maker حساب شما را لیکویید خواهد شد.

یک حالت دیگر در بازارهای وام‌دهی وجود دارد. زمانی که یک حساب نزدیک به لیکویید شدن است، نودهای شبکه با فرانت ران کردن تراکنش پس دادن وام یا افزایش وثیقه گیرنده وام یا تراکنش دیگر نقدسازها (Liquidators)، آن را لیکویید کرده و وثیقه وام را با تخفیف از پلتفرم خریداری کنند.

روش های جلوگیری از لیکویید شدن چیست؟

برای جلوگیری از Liquidation حساب، باید به نکاتی چگونه از کال مارجین شدن با خبر شویم؟ درباره مدیریت حساب و مدیریت سرمایه توجه کنیم. برخی از این نکات نیازمند تمرین و تکرار هستند و برخی دیگر، قبل از شروع هر معامله یا باز کردن پوزیشن مورد توجه قرار گیرد. در ادامه چند مورد از نکات مهم برای جلوگیری از کال مارجین شدن حساب معاملاتی را معرفی خواهیم کرد.

حساب‌هایی با لوریج کم باز کنید

هرچه میزان Leverage یا اهرم حساب معاملاتی شما بیشتر باشد، احتمال از دست دادن سرمایه یا لیکوئید شدن حساب شما بیشتر می‌شود. به‌فرض مثال اگر یک حساب با لوریج ۵ باز کنید، در صورت نوسان قیمت به‌میزان ۲۰ درصد، حساب شما لیکویید خواهد شد. حال اگر همان حساب را با لوریج ۱۰ باز کنید، تنها با ۱۰ درصد تغییر قیمت، حساب شما بسته و لیکویید خواهد شد. با توجه به پرنوسان بودن بازار ارزهای دیجیتال، انتخاب یک حساب معاملاتی با لوریج کم منطقی‌تر به‌نظر می‌آید.

استراتژی معاملاتی داشته باشید

یکی از نکات بسیار مهم، سنجیده و با برنامه عمل کردن است؛ استراتژی معاملاتی به ترید شما نظم و برنامه می‌دهد و باعث می‌شود شما در مسیر مشخص و معینی حرکت کنید. داشتن استراتژی یا سیستم معاملاتی به شما دید بهتری برای رصد بازار می‌دهد و باعث می‌شود نقاط بهینه ورود و خروج را بهتر شناسایی کنند.

علاوه بر این، معاملاتی که با استراتژی مشخص انجام شده‌اند، به‌راحتی قابل تجزیه‌وتحلیل هستند؛ بررسی روندهای گذشته، ایرادات معامله‌گری شما را مشخص می‌کند و می‌توانید با رفع آن‌ها، سرمایه خود را دربرابر ریسک‌های احتمالی حفظ کنید.

با سرمایه کم شروع کنید

در ابتدا اندکی از سرمایه خود را وارد معاملات کنید که با سازوکار این نوع از معاملات آشنا شوید، تا در صورت اشتباه بودن محاسبات و تحلیل‌ها، متحمل ضرر و زیان شدید نشوید؛ همچنین برای این که سرمایه‌تان از خطر لیکویید شدن در امان باشد، بهتر است قبل از هر معامله، مقدار سرمایه‌ای را که قصد دارید وارد آن پوزیشن کنید را مشخص کنید. همچنین با استفاده از لوریج و چند برابر شدن سرمایه قابل معامله، نیازی نیست تمام سرمایه‌تان را استفاده کنید؛ زیرا این کار ریسک بسیاری به همراه دارد.

حد سود و حد ضرر مشخص کنید

بهترین راه برای جلوگیری از لیکویید شدن، استفاده از ابزارهایی مانند حد ضرر (Stop loss) و حد سود (Take Profit) است. تعیین Take Profit و Stop Loss به مدیریت ریسک افراد بستگی دارد. حالتی که در بین اکثر تریدرها مرسوم است، تعیین نسبت ریسک به ریوارد یک به دو است؛ یعنی معامله‌گر حاضر است به‌ازای دو واحد سود، یک واحد ضرر کند. نکته‌ای که باید به آن دقت کرد تغییر ندادن مقدار حد سود و حد ضرر، بعد از تعیین آن است. در لینک زیر، می‌توانید با نکات مهم درباره نحوه مدیریت ریسک آشنا شوید.

بازار معاملاتی، جایی برای جبران نیست!

باید قبول کرد که ضرر بخشی از معامله است و نمی‌توان در تمام پوزیشن‌ها و تریدها با سود خارج شد. برخی از معامله‌گران پس از اینکه در یکی از تریدهای خود با زیان مواجه می‌شوند، به‌سرعت وارد پوزیشن بعدی می‌شوند و با افزایش سرمایه یا تغییر حد سود و ضرر، می‌خواهند ضرر چگونه از کال مارجین شدن با خبر شویم؟ وارد شده را جبران کنند؛ اما در بیشتر مواقع این کار به کاهش یافتن سرمایه و در نهایت، لیکوئید شدن منجر می‌شود. بهتر است در این مواقع، از ترید کردن خودداری کنید و معاملات خود را برای پیدا کردن مشکل بررسی کنید.

سراغ رمزارزهای ناشناس نروید

بازار ارزهای دیجیتال نوسان بیشتری نسبت به بازارهای مالی دیگر دارد. در این میان برخی از پروژه‌ها و رمزارزها ارزش واقعی ندارند و صرفا به‌صورت مقطعی ظهور و افول می‌کنند. ممکن است برخی از آن‌ها در یک بازه کم سود نجومی دهند، اما به‌یکباره روندشان تغییر می‌کند. نوسان این دسته از رمزارزها که بعضا میم‌کوین‌ها هم شامل آن‌ها می‌شوند، نسبت به ارزهای دیجیتال دیگر بیشتر است؛ بنابراین می‌توانند باعث لیکویید شدن حساب معاملاتی شوند.

پرسش و پاسخ (FAQ)

لیکویید شدن یک معنای واحد در تمام بازارهای مالی دارد. زمانی که نسبت ضرر حساب معاملاتی شما به مارجین سرمایه‌تان بیشتر باشد، صرافی حساب شما را می‌بندد و به اصطلاح شما لیکویید می‌شوید. لیکویید شدن در بازار ارزهای دیجیتال به‌دلیل نوسان بیشتر این بازار نسبت به بازارهای مالی دیگر، ممکن است بیشتر رخ دهد.

• لیکویید شدن در بایننس چگونه اتفاق می‌افتد؟

هر صرافی سازوکار مشخصی برای لیکویید کردن حساب‌های معاملاتی دارد. مکانیسم لیکویید شدن در صرافی بایننس به این صورت است که لوریج کاربران از محل لیکویید شدن سرمایه‌گذاران متضرر تامین می‌شود؛ بنابراین حساب لیکویید شده یک کاربر، به داخل یک صندوق انتقال می‌یابد.

• چگونه از لیکویید شدن جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از لیکویید شدن، باید استراتژی معاملاتی داشت. علاوه‌بر این، نکاتی مانند تعیین حد سود و حد ضرر و انتخاب لوریج کم نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

حساب‌هایی که از لوریج استفاده کنند و در بازارهای مارجین و فیوچرز معامله می‌کنند، با خطر لیکویید شدن روبه‌رو هستند.

جمع‌بندی

لیکوئید شدن حساب معاملاتی شاید یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی باشد که برای یک معامله‌گر رخ می‌دهد. Liquidation در بازارهای مارجین و فیوچرز و حساب‌های دارای لوریج اتفاق می‌افتد. در این مقاله درباره لیکوییدن شدن چیست، انواع بازارهای مالی، لوریج و راه‌های جلوگیری از لیکویید شدن صحبت کردیم. شما برای جلوگیری از لیکویید شدن از چه روشی استفاده می‌کنید؟

لیکویید شدن به چه معناست و چگونه از آن جلوگیری کنیم؟

کال مارجین یا لیکویید شدن به ضرر کردن در یک حساب به اندازه موجودی و از بین رفتن کل سرمایه گفته می‌شود. این دو عبارت مفهوم یکسانی دارند ولی معمولا از اصطلاح کال مارجین در بازار فارکس و لیکویید در بازار رمز ارزها استفاده می‌شود. لیکویید شدن زمانی اتفاق می‌افتد که شما در بازار رمز ارزها با اهرم و لوریچ معامله می‌کنید و بدون رعایت قوانین معاملاتی و قراردادن حد ضرر و با تحلیل اشتباه، بازار برخلاف جهت تحلیل شما حرکت کرده و زیان هنگفتی به شما وارد می‌سازد.

معاملات اهرم دار معاملاتی هستند که در آن‌ها کارگزاری به معامله‌گرانش به میزان درخواست آن‌ها تا چندین برابر مبلغ سرمایه خود اعتبار می‌دهد و معامله‌گر قدرت معامله بیشتری در بازار ارز دیجیتال داشته باشد.
به این صورت معامله‌گر چندین برابر میزان دارایی خود معامله می‌کند و به همان میزان هم می‌تواند سود یا زیان کند. در این روش تمامی سود و زیان متعلق به معامله‌گر می‌باشد و کارگزاری برای سود چندین برابری معامله‌گر بهره‌ای از او دریافت نمی‌کند. اما از طرف دیگر کارگزاری معاملات معامله‌گران را زیر نظر داشته و آن ها فقط می‌توانند به میزان سرمایه‌ای که نزد کارگزاری دارند، ضرر کنند و کارگزاری به محض زیاد شدن زیان معامله‌گر، با چند بار تذکر تمام معاملات را با ضرر بسته و مبلغ اعتباری را که به معامله‌گر داده شده را برداشت می‌کنند و کل حساب معامله‌گر صفر می‌شود. به این صورت یک حساب معاملاتی لیکویید می‌شود.

اصطلاح لیکویید شدن کاربر در بازار ارز دیجیتال

به فرآیند برداشت سرمایه اولیه، به نفع صرافی طی پیش بینی غلط، در قراردادهای آتی لیکویید شدن می‌گویند. کلمه لیکویید در لغت به معنای آب کردن است. لیکویید شدن در بازار رمز ارزها بین تریدرها معنی متفاوتی با نقدینگی موجود در بازار را دارد. یک کاربر بر خلاف معنی مثبت رایج این اصطلاح، خبر خوبی نیست. در واقع با لیکویید شدن، همه یا بخشی از دارایی خود چگونه از کال مارجین شدن با خبر شویم؟ را از دست می‌دهد و صرافی دارایی او را به حساب خود منتقل کرده است. اصطلاح صحیح برای این اتفاق مارجین کال شدن است.

اما این اتفاق چطور و چرا رخ می‌دهد؟

پیش‌بینی‌های غلط روند بازار و همچنین استفاده از معاملات مارجین (Margin Cantract) و قراردادهای آتی (futures contract) ممکن است باعث لیکویید شدن کاربر شوند.

چگونه می توانیم بگوییم یک بازار لیکویید است؟

سه اصل مهم وجود دارد که می تواند به لیکویید یا غیرلیکویید بودن بازار کمک کند:

• حجم معاملات چگونه از کال مارجین شدن با خبر شویم؟ 24 ساعته
• تعداد لیست (دفتر) سفارشات
• اسپرد بید و اسک (bid-ask spread)

اسپرد بید و اسک، تفاوت بین کمترین قیمت درخواستی (اسک یا خرید) و بالاترین قیمت پیشنهادی (بید یا فروش) است.

لیست سفارشات ممکن است به دلیل عواملی مانند سفارشات limit و iceberg که همیشه در لیست سفارشات قابل مشاهده نیستند، منبع قابل اعتمادی نباشند.

هنگام ترید لیکوییدیتی بسیار مهم است، زیرا یک عامل مهم برای ورود یا خروج آسان از یک بازار خاص است.

جلوگیری از لیکویید شدن

هنگام استفاده از اهرم، تعداد انگشت شماری از گزینه‌ها برای کاهش شانس لیکویید وجود دارد. یکی از این گزینه‌ها با عنوان "توقف ضرر" شناخته می‌شود. توقف ضرر، که در غیر این صورت به عنوان "سفارش توقف" یا "توقف بازار" شناخته می‌شود، سفارش پیشرفته‌ای است که سرمایه‌گذار در صرافی رمزنگاری قرار می‌دهد و به صرافی دستور می‌دهد که دارایی را در صورت رسیدن به نقطه قیمتی خاص بفروشد.

هنگام تنظیم توقف ضرر، باید موارد زیر را وارد کنید:

• قیمت توقف : قیمتی است که در آن دستور توقف ضرر اجرا می‌شود.
  
• قیمت فروش: قیمتی است که در آن قصد فروش یک دارایی رمزنگاری شده خاص را دارید.
• اندازه : چقدر دارایی خاصی را قصد فروش دارید.

اگر قیمت بازار به قیمت توقف شما برسد، دستور توقف به طور خودکار دارایی را به هر قیمت و مبلغ ذکر شده اجرا و به فروش می‌رساند. اگر معامله‌گر احساس می‌کند بازار می‌تواند به سرعت در برابر آن‌ها حرکت کند، ممکن است قیمت فروش را پایین‌تر از قیمت توقف تعیین کنند تا احتمال پر شدن آن (توسط معامله گر دیگری خریداری شود) بیشتر باشد.

هدف اصلی توقف ضرر محدود کردن ضررهای احتمالی است. اجازه دهید برای پیش بینی همه چیز، دو مثال را در نظر بگیریم.

مثال 1 : یک معامله گر 5000 دلار در حساب خود دارد اما تصمیم می‌گیرد از یک حاشیه اولیه 100 دلار و اهرم 10 برابر برای ایجاد موقعیت 1000 دلاری استفاده کند. او توقف ضرر را در 2.5 درصد از موقعیت ورودی خود قرار می‌دهد. در این مورد، معامله‌گر می‌تواند به طور بالقوه 25 دلار در این معامله از دست بدهد، که تنها 0.5 of از کل حساب حساب او است.

اگر معامله‌گر از توقف ضرر استفاده نکند، در صورت افت 10 درصدی قیمت دارایی، موقعیت وی منحل می‌شود. فرمول تصفیه بالا را به خاطر بسپارید.

مثال 2 : یک معامله گر دیگر 5000 دلار در حساب تجاری خود دارد اما از حاشیه اولیه 2500 دلار و یک اهرم سه برابری برای ایجاد موقعیت 7500 دلار استفاده می کند. با قرار دادن توقف ضرر در 2.5 away دور از موقعیت ورودی خود، معامله گر می تواند 187.5 دلار در این معامله از دست بدهد، که 3.75 loss ضرر از حساب آنها است.

درس اینجا این است که در حالی که استفاده از اهرم بیشتر معمولاً بسیار خطرناک تلقی می‌شود، این عامل در صورتی که اندازه موقعیت شما بیش از حد بزرگ باشد، بسیار مهم می‌شود، همانطور که در مثال دوم مشاهده می‌شود. به عنوان یک قاعده کلی، سعی کنید ضررهای خود در هر معامله را کمتر از 1.5 درصد از کل اندازه حساب خود نگه دارید.

تعیین محل توقف ضرر

در معاملات حاشیه‌ای، مدیریت ریسک مسلماً مهم‌ترین درس است. هدف اصلی شما باید حفظ زیان در حداقل سطح باشد، حتی قبل از فکر کردن در مورد سود. هیچ مدل معاملاتی خطاناپذیر نیست. بنابراین، شما باید مکانیسم‌هایی را برای کمک به بقا در شرایطی که بازار مطابق انتظار پیش نمی‌رود، به کار گیرید.

قرار دادن صحیح توقف ضررها از اهمیت حیاتی برخوردار است و در حالی که هیچ قانون طلایی برای تعیین توقف ضرر وجود ندارد، اغلب گسترش 2 تا 5 درصد از حجم معاملات شما توصیه می‌شود. برخی از معامله‌گران ترجیح می‌دهند، ضررهای توقف را دقیقاً در پایین‌ترین میزان نوسان اخیر (به شرطی که آنقدر پایین نباشد که شما قبل از شروع آن تصفیه می‌شود) تعیین کنند.

ثانیاً، شما باید اندازه معاملات خود و ریسک مربوطه را مدیریت کنید. هرچه اهرم شما بیشتر باشد، شانس شما برای تصفیه بیشتر است. استفاده از اهرم بیش از حد شبیه قرار گرفتن سرمایه شما در معرض ریسک غیر ضروری است. علاوه بر این، برخی از صرافی‌ها تصفیه تهاجمی را مدیریت می‌کنند. برای مثال، BitMEX فقط به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا BTC را به عنوان حاشیه اولیه نگه دارند. این بدان معناست که در صورت کاهش قیمت بیت کوین، میزان وجوه نگهداری شده در وثیقه نیز منجر به نقد شدن سریعتر می‌شود.

با توجه به ریسک مربوط به معاملات اهرم، برخی از صرافی‌ها به پایین‌ترین سطح دسترسی معامله‌گران حرکت کرده‌اند. هر دو Binance و FTX یکی از صرافی‌های رمزنگاری شده متمرکز هستند، که محدودیت‌های اهرم را از 100x به 20x کاهش می‌دهند.

سخن پایانی

بهتر است که در هر بازاری که سرمایه‌گذاری می‌کنیم، ابتدا میزان ریسک‌های سرمایه‌گذاری آن بازار را برآورد کنیم. هر دارایی دارای یک ضریب نقد شوندگی است که می‌تواند معیار مناسبی برای آن باشد که شما تصمیم به خرید و یا نگهداری و فروش آن بگیرید.

برای خودتان حدضرر و حدسود تعیین کنید و با استراتژی درست وارد بازار معاملات شوید. یادتان باشد که یک استراتژی خوب هم به تحلیل بنیادی و هم به تحلیل تکنیکالی یک سهم یا ارز بستگی دارد. حتما با کادر آموزشی آکادمی آسیا سرمایه در ارتباط باشید تا راه درست را به شما نشان دهند.

کال مارجین به چه معناست و چگونه از وضعیت کال مارجین خارج شویم؟

یکی از مفاهیم مهمی که تریدرهای و معامله گران ارز دیجیتال باید با آن آشنایی کامل داشته باشند کال مارجین است.

به گزارش اینتیتر، همانطور که می دانیم برای فعالیت در بازارهای مختلف مانند بورس، فارکس و کریپتوکارنسی به سرمایه احتیاج داریم. بعضی وقت‌ها صرافی‌ها اعتبار مالی خاصی برای معامله کردن در اختیار مشتریان و تریدرها قرار می‌دهند.

این اعتبار برای سرمایه‌گذاری ارائه می‌شود و بر اساس قراردادی دوطرفه تامین شده و به حساب فرد ریخته می‌شود. هر فرد در حساب خود میزان اعتبار خاصی برای تضمین دارد که اگر کمتر از حداقل ممکن شود، کال مارجین رخ می‌دهد!

در ادامه آشنایی کامل و دقیق تری در رابطه با این موضوع که کال مارجین چیست، چگونه می توان از آن جلوگیری کرد و یا از آن خارج شد و دیگر موارد مهم در این زمینه پیدا خواهید کرد.

وضعیت حساب به چه صورت است؟

افرادی که در بازار آتی فعال هستند، اگر پیش‌بینی درستی از روند قیمت‌های بازار نداشته باشند، دچار ضرر و زیان می‌شوند. در عین حال با توجه به تسویه روزانه حساب‌ها، امکان کال مارجین شدن هم وجود دارد.

قبل از اینکه به سراغ margin call برویم و به اینکه اینکه کال مارجین چیست بپردازیم، بهتر است در مورد وضعیت حساب بیشتر بدانید. همانطور که می‌دانید، تریدرها برای خرید و فروش نیاز به یک حساب دارند که باید آن را شارژ کنند.

واقعیت این است که خریدار و فروشنده به خاطر بازار آتی که ماهیت تعهدی دارد، باید مبلغ خاصی را به حساب خود بریزند تا وجه تضمینی برای انجام معامله باشد. بعد از اینکه موقعیت خرید یا فروش به وجود آمد، این مبلغ تضمین مسدود می‌شود.

این وجه، پس از اخذ موقعیت خرید یا فروش توسط بورس در حساب معامله‌گر به عنوان وجه تضمین، بلوکه می‌شود. حساب عملیاتی هر چند دقیقه یک بار به روز می‌شود و حساب با توجه به مبلغ موجود در حساب عملیاتی به نسبت وجه تضمین، سه حالت مختلف خواهد داشت:

1. وضعیت نرمال
2. وضعیت ات ریسک
3. وضعیت مارجین کال

در ادامه این ۳ حالت را توضیح می‌دهیم.

وضعیت نرمال

در صورتی که بعد از تسویه حساب، سودی برای تریدر شناسایی شود، حساب عملیاتی وی به اندازه همان سود منهای کارمزد معاملات افزایش پیدا می‌کند. بنابراین در این حالت که مبلغ موجود در حساب برابر یا بیش از وجه تضمین است، وضعیت حساب در حالت نرمال خواهد بود.

وضعیت ات ریسک (At Risk)

در صورتی که بعد از تسویه حساب، تریدر دچار زیان شود، این زیان از موجودی حساب او کم می‌شود. قراردادهای آتی به این صورت هستند که با کاهشِ تا ۳۰% از موجودی حساب نسبت به وجه تضمین، هیچ مشکلی به وجود نمی‌آید. در واقع همیشه باید موجودی حساب، ۷۰% وجه تضمین باشد.

بنابراین در صورتی که موجودی حساب تریدر کمتر از وجه تضمین باشد، ولی از ۷۰% وجه تضمین اولیه بیشتر باشد، این حساب در حالت At Risk قرار دارد.

گرچه موجودی حساب از وجه تضمین پایین‌تر است، اما چون نسبت به ۷۰% وجه تضمین بیشتر است، مشکلی برای تریدر به وجود نمی‌آورد. در این حالت تریدر باید مدیریت صحیحی روی حساب خودش داشته باشد تا مقدار آن از حداقل وجه تضمین پایین‌تر نیاید.

وضعیت مارجین کال (margin call)

در صورتی که موجودی حساب بعد از به روز رسانی از ۷۰% وجه تضمین پایین‌تر باشد، (حتی ۰.۰۱ دلار!)، در آن صورت حساب در وضعیت کال مارجین قرار می‌گیرد. پس کال مارجین چیست؟

کال مارجین حالتی است که زیان معاملات تریدر از ۳۰% وجه تضمین بالاتر رفته و سپس اخطار افزایش وجه تضمین برای جبران این موضوع، صادر خواهد شد.

نکته مهم در خصوص کال مارجین یا مارجین کال

در این مورد چند نکته بسیار مهم وجود دارد که باید به آن‌ها توجه داشته باشید:

1. براساس دستورالعمل‌های جدید، آپدیت کردن حساب‌ها هر ۳۰ دقیقه یک بار انجام می‌شود. در صورتی که قبلا بعد از تمام شدن جلسه معاملاتی و تنها یک بار صورت می‌گرفت.
2. طی جلسه معاملاتی سودها در پایان جلسه اعمال شده اما زیان‌ها هر ۳۰ دقیقه یک بار روی موجودی حساب اعمال می‌شود.
3. margin call هم به عنوان مارجین کال و هم کال مارجین بیان می‌شود.

چطور از وضعیت کال مارجین خبردار می‌شویم؟

بعد از اینکه حساب‌ها به روز رسانی می‌شود، افرادی که کال مارجین شده‌اند مشخص می‌شوند. تریدرها می‌توانند در هر لحظه وضعیت حساب خود را در سامانه چک کنند. در عین حال صرافی از روش‌های مختلفی مثل پیام یا حتی تماس، کال شدن حساب تریدرها را به آن‌ها اعلام می‌کند.

از طرف دیگر صرافی به افرادی که کال مارجین شده‌اند زمانی را اعلام می‌کند تا وجه تضمین خود را بالاتر ببرند یا تعدادی از موقعیت‌های خود را ببندند.

اما چطور از وضعیت مارجین کال خارج شویم؟

موضوع دیگری که برای تریدری که دچار کال مارجین شده است، اهمیت دارد، روش خارج شدن از این وضعیت است. این اتفاق هم به سه حالت رخ می‌دهد:

1. واریز وجه به حساب
2. بستن موقعیت‌هایی که باز هستند
3. ترکیبی از موارد اول و دوم یعنی واریز بخشی از مجه و بستن تعدادی موقعیت باز

تریدر تا چه زمانی می‌تواند وجه موردنظر را برای رهایی از حالت مارجین کال واریز کند؟

تریدرهایی که کال مارجین شده‌اند، باید تا زمانی که صرافی برای آن‌ها تعیین کرده است، مبلغ مورد نیاز را به حساب خودشان واریز کنند.

در صورتی که تریدر تا زمان مشخص شده وجه مورد نیاز را واریز نکند یا موقعیت‌های خود را نبندد، صرافی تعدادی از موقعیت‌های او را می‌بندد و به این شکل او را از وضعیت کال مارجین خارج می‌کند.

مثلا فرض می‌کنیم فرد ۵ موقعیت باز دارد. اگر فقط به ازای ۳ موقعیت وجه تضمین داشته باشد، صرافی ۲ موقعیت او را می‌بندد تا از این وضعیت دربیاید.

نکته مهم: وقتی یک نفر کال مارجین شده باشد و چندین موقعیت باز داشته باشد، تنها تعدادی از موقعیت‌های او که به خارج شدن از این وضعیت کمک می‌کنند، بسته می‌شود.

اما حالت دیگری هم وجود دارد. مثلا تریدری که دچار این وضعیت شده است، مبلغ مورد نیاز را تا زمان مشخص شده واریز نمی‌کند و موقعیت‌های لازم را هم نمی‌بندد. از طرفی بازار هم به دلایلی نمی‌تواند موقعیت‌های لازم شخص را ببندد. در این صورت چه اتفاقی خواهد افتاد؟

در صورتی که تریدر تا آخرین وقت ارائه شده توسط صرافی از وضعیت کال مارجین خارج نشود – یعنی نه پولی واریز کند و نه موقعیتی را ببندد، صرافی با ثبت سفارش بر اساس قیمت سرخط تابلو، اقدام به بستن موقعیت وی می‌کند.

اما گاهی اوقات صرافی با صف رو به رو است و در این صورت سفارش تریدر در سامانه می‌ماند و احتمالا تا آخر جلسه معاملاتی موقعیت او بسته شود.

اما اگر تا انتهای جلسه نیز سفارش انجام نشود، بازار جبرانی به منظور بستن موقعیت تریدر تشکیل می‌شود.

مهم‌ترین نکات برای جلوگیری از کال مارجین چیست؟

توجه به نکاتی که تا اینجا گفته شد، اهمیت زیادی دارد. برخی از افراد هیچ اطلاعی از این موضوع ندارند و ممکن است همان ابتدای راه سرمایه خود را از دست بدهند. خیلی از تریدرها بعد از بستن حسابشان تازه متوجه این موضوع می‌شوند و می‌فهمند کال مارجین چیست. بنابراین یکی از نکات مهم در معامله‌گری این است که کال شدن در فارکس یا بورس و هر بازار مالی دیگری را جدی بگیرید.

در ادامه چند نکته مهم را در این رابطه مطرح می‌کنیم.

• میزان حد ضرر را در سهم یا دارایی که خریده‌اید مشخص کنید. در این صورت با افت سهام یا دارایی و رسیدن آن به حد ضرر، می‌توانید آن را بفروشید.
• همه سرمایه خود را در حالت خرید قرار ندهید و حجم معاملات را تقسیم کنید. (خرید پله‌ای انجام دهید تا موجودی حسابتان به یکباره تمام نشود)
• با بررسی احتمالات و مدیریت ریسک، از رخ دادن کال مارجین پیشگیری کنید.
• از سطح مارجین و حداقل مبلغ تضمینی اطلاع داشته باشید.
• روی معاملات ناموفق پافشاری بیش از حد نکنید.
• از اهرم‌های معاملاتی پایین در بازار کریپتو استفاده کنید.
• در ابتدای کار سرمایه کمتری را در حسابتان قرار دهید.

برای داشتن اطلاعات کامل تر در رابطه با کال مارجین و هر آنچه که در رابطه با معاملات ارز دیجیتال و سرمایه گذای به آن احتیاج دارید می توانید به ادرس شبکه های اجتماعی گروه سرمایه گذاری مهدی رجبی سر بزنید و از خواندن مطالب و دیدن ویدئوهای آموزشی استفاده کنید: