انواع اوراق بهادار
معرفی انواع اوراق بهادار اوراق بهادار در جهان بسیار متنوع هستند و به طور پیوسته ابزار معاملاتی جدیدی ایجاد می ¬گردد. در ایران انواع اوراق بهادار چندان متنوع نیست. البته برنامه ¬هایی برای گسترش انواع اوراق بهادار مورد معامله در بورس وجود دارد. در این بخش ابتدا اوراق بهادار مورد معامله در بورس و سپس تعدادی از اوراق بهادار مطرح و پرطرفدار نیز شرح داده خواهد شد. سهام عادی سهام ممتاز حق تقدم سهام جایزه اوراق مشارکت مشتقات (Derivatives) اختیار معامله (Option) قرارداد آتی (Future) صکوک سهام عادی متداول ترین نوع اوراق بهادار در بازار ایران است. سهام عادی توسط هر شركت منتشر شده و از ارزشی اسمی برخوردار است (در ایران 1000 ریال است). تعداد سهام منتشر شده ی شركت برابر است با سرمایه ثبت شده ی شركت تقسیم بر ارزش اسمی. درنتیجه شركتی با 500 میلیون ریال ارزش اسمی دارای 500 هزار سهم است. شركت های پذیرفته شده در بورس از طریق عرضه ی اولیه سهام خود را به فروش می رسانند. توجه داشته باشید سرمایه شركت با ارزش آن برابر نیست. سهام داران به نسبت تعداد سهام عادی خود مالك شركت هستند درنتیجه اگر كسی 1 میلیون سهم از ده میلیون سهم شركتی را داشته باشد مالك 10 درصد آن است. در قانون بورس ایران محدودیت هایی در مورد سقف مالكیت شركت توسط افراد حقیقی و حقوقی وجود دارد. همچنین سهام دار به نسبت مالكیت خود در مجمع عمومی شركت دارای حق رای است. در كشورهای دیگر، شركت می تواند سهام عادی منتشر كرده ولی آن را به فروش نرساند. همچنین شركت انواع سهام اوراق بهادار چیست؟ انواع سهام اوراق بهادار چیست؟ قادر به بازخرید سهام خود است. از طرفی رابطه ی مستقیمی بین تعداد سهام منتشره و سرمایه ی ثبت شده شركت وجود ندارد. تمامی این موارد براساس قوانین ایران ممنوع هستند. سهام ممتاز سهام ممتاز نوعی سهم است كه از سود مشخصی برخوردار است. به عنوان مثال سهام ممتازی كه دارای سود ده درصد بوده و ارزش آن 1000 ریال است در آخر سال مالی 100 ریال سود دریافت خواهد كرد. همچنین سهام ممتاز از نظر پرداخت سود بر سهام عادی اولویت داشته و پس از پرداخت سود سهام ممتاز، سهام عادی سود دریافت خواهند كرد. معمولا سهام ممتاز در مجمع عمومی شركت دارای حق رای نیست. حق تقدم شركت های بورسی می توانند به منظور توسعه ی فعالیت های خود افزایش سرمایه دهند. افزایش سرمایه به روش های گوناگونی انجام می شود. یكی از روش های افزایش سرمایه كه به آن افزایش سرمایه از محل آورده ی نقدی گفته می شود، با انتشار حق تقدم انجام می گیرد. در این روش شركت به میزان درصد افزایش سرمایه، گواهینامه ی حق تقدم منتشر می كند و آن ها را به سهام داران خود می دهد. به عنوان مثال فرض كنید شركتی دارای 1000 سهم است و 50 درصد افزایش سرمایه دهد. در این حالت هر كسی به تعداد نصف سهام خود حق تقدم دریافت می كند. یعنی كسی كه 20 سهم داشته، 10 گواهی حق تقدم دریافت می كند. حال سرمایه گذار با سه انتخاب روبروست: یا در مهلت مقرر به ازای هر حق تقدم مبلغ 1000 ریال به حساب شركت واریز كرده و در افزایش سرمایه، شركت می كند. پس از گذشتن مدتی، حق تقدم سهامدار فوق به سهام عادی تبدیل می شود. در حالت دوم، سهام دار می توان در زمان مشخص شده، گواهی حق تقدم خود را مانند سهام عادی در بازار بورس به فروش برساند. در این صورت وی مبلغ فروش را دریافت می كند و دیگر در افزایش سرمایه، شركت نخواهد داشت و حق تقدم به خریدار منتقل می شود. محدودیت های خرید و فروش حق تقدم با سهام عادی فرق می كند. در حالت سوم، سهام دار هیچ كاری انجام نداده و خود شركت پس از پایان مهلت قانونی می تواند حق تقدم را به فرد دیگری فروخته و پس از كسر مبلغ مجاز، مانده ی فروش را به سهام دار دهد. سهام جایزه روش دیگر برای افزایش سرمایه، انتشار سهام جایزه است. در این روش شركت اندوخته ی نقدی خود را كه طی سال های گذشته به دست آورده به سرمایه تبدیل می كند و درنتیجه سهامداران نباید مبلغی پرداخت كنند. این روش را افزایش سرمایه از محل مطالبات نیز می گویند. سهام منتشر شده در این حالت سهام جایزه نام دارد. اوراق مشاركت روشی برای تامین مالی پروژه های شركت است. شركت پس از تدوین برنامه و اخذ مجوزهای لازم می تواند اقدام به انتشار و فروش اوراق مشاركت نماید. اوراق مشاركت مانند سهام ممتاز دارای نرخ سود اسمی هستند كه در موعدهای مشخص به خریداران پرداخت می شود. اوراق مشاركت دارای تاریخ سررسید هستند كه در آن تاریخ مبلغ اولیه ی اوراق مشاركت (مبلغ اسمی مندرج بر روی اوراق مشاركت) به مالك اوراق پرداخت می شود. برخی از اوراق مشاركت از قابلیت تبدیل به سهم در تاریخ سررسید برخوردارند. در كشورهای دیگر اوراق مشاركت در انواع بیشتری منتشر شده و نام آن نیز اوراق قرضه است. مشتقات (Derivatives) ابزار مشتقه، اوراق بهاداری هستند كه به خودی خود ارزش ذاتی ندارند و ارزش آن ها براساس دارایی اصلی دیگری تعیین می شود. به عبارت دیگر براساس یك دارایی اصلی یا زیربنایی، اوراق بهاداری فرعی ایجاد می شود. این اوراق بهادار با وجود آن كه ارزش ذاتی ندارند ولی مانند یك اوراق بهادار مستقل در بورس معامله می شوند. ابزار مشتقه ی بسیار متنوعی در بازارهای بین المللی وجود دارند ولی مهم ترین آن ها در ایران اختیار معامله و قرارداد آتی هستند كه در ادامه به طور خلاصه شرح داده می شوند. اختیار معامله (Option) اختیار معامله نوعی اوراق بهادار است كه در بازار بورس ایران وجود ندارد. اختیار معامله دو نوع كلی دارد: Call یا اختیار خرید و Put یا اختیار فروش. به طور كلی قراردادهای اختیار دربرگیرنده نوعی حق هستند كه می توان در صورت لزوم از آن ها استفاده كرد. در قرارداد اختیار خرید، خریدار حق خرید اوراق بهاداری را در زمانی مشخص می خرد (اختیار فروش نیز به همین شكل است). به عنوان مثال فرض كنید فردی حق خرید 1000 سهم شركت X را طی سه ماه آینده در قیمت 120 تومان به قیمت 200 تومان می خرد. طی سه ماه آینده سهم X تغییرات زیادی خواهد كرد. حال فرض كنید در زمان سررسید قیمت سهم افت كرده و 100 تومان باشد درنتیجه اختیار خرید برای خریدار سودی نخواهد داشت زیرا وی می تواند سهم را 120 تومان بخرد. دراینحالت وی 200 تومان (بهای اختیار خرید) را از دست داده است. حال اگر در زمان سررسید قیمت سهام 250 تومان باشد، خریدار می تواند اختیار خود را اعمال كرده و سهم را به قیمت 120 تومان از فروشنده اختیار خرید بخرد و در بازار 250 تومان بفروشد. توجه داشته باشید كه دارنده ی اختیار خرید مختار است كه سهام را بخرد ولی فروشنده ی آن مجبور است كه سهام را بفروشد. همین داستان در مورد اختیار فروش نیز وجود دارد. از نظر اعمال حق اختیار معاملات به دو دسته اروپایی و آمریكایی تقسیم می شوند. اختیار معاملات اروپایی را فقط می توان در زمان سررسید اعمال كرد ولی در مورد آمریكایی ها طی هر زمانی قبل از سررسید امكان اعمال وجود دارد. به طور كلی مباحث مرتبط با اختیار معاملات پیچیده تر از سهام عادی بوده و سناریوها و حالات بسیار متعددی را شامل می شود. هدف از چنین ابزاری افزایش نقدشوندگی بازار، پوشش خطر برای معاملات سهام و كاهش هزینه ی سهام داران است. به عنوان مثال فرض كنید شما اختیار فروش 1000 سهم شركت X را در قیمت 200 تومان به قیمت 500 تومان بخرید (قیمت كنونی 220 تومان است). اگر طی سه ماه آینده قیمت سهم به 110 تومان برسد شما می توانید اختیار فروش خود را اعمال كرده و سهم خود را به فروشنده ی اختیار فروش، 200 تومان بفروشید و از بازار 110 تومان بخرید. در چنین حالتی شما در هر سهم 90 تومان سود كرده-اید. به عبارت دیگر شما از كاهش قیمت سهم سود كرده اید! در حالت های پیچیده تر می توان چندین اختیار معامله را تركیب كرد و نوعی استراتژی بوجود آورد (به عنوان مثال حالتی ایجاد كرد كه اگر قیمت سهمی تا سه ماه بعد بین 100 تا 300 تومان بود شما سود كرده و در غیراینصورت فقط مبلغ پرداختی بابت اختیار معامله را از دست دهید). چنین ابزاری را ابزار مشتقه می گویند زیرا خود ماهیتی مستقل ندارند و برای سایر اوراق بهادار از قبیل سهام عادی، شاخص و قراردادهای آتی تعریف می شوند. بیشترین كاربرد اختیار معامله برای سهام عادی و شاخص است. قرارداد آتی (Future) قرارداد آتی ابزار مشتقه ی است كه بیشتر برای بازار كالاها، شاخص و ارز كاربرد دارد. در قرارداد آتی دو طرف معامله قرار می گذارند كه در زمانی مشخص (مثلا سه ماه آینده) و با قیمتی معلوم ابزار مورد معامله (كالا یا ابزارهای مالی) را معامله كنند. برخلاف اختیار معامله، در اینجا نوعی تعهد وجود ندارد. معمولا قراردادهای آتی منجر به تحویل فیزیكی كالا نشده و به صورت نقدی تسویه می شوند. یكی از كاربردهای اصلی قراردادهای آتی پوشش خطر در معاملات دیگر است. فرض كنید شما معامله ای با یك شركت خارجی به ارزش صد میلیون یورو دارید. قرار است پول چهار ماه دیگر پرداخت شود. طی این چهار ماه تغییرات قیمت یورو می تواند برای شما بسیار خطرناك باشد. پس با خرید قرارداد آتی صد میلیون یورو در قیمتی معلوم (مثلا 1350 تومان) برای چهار ماه دیگر شما خود را در برابر تغییرات قیمت یورو مصون كرده و بهتر می توانید برنامه ریزی كنید. البته افراد زیادی نیز به صرف كسب سود از تغییرات قیمت وارد بازار قراردادهای آتی می شوند. در زمان انجام معاملات قراردادهای آتی شما باید درصدی از مبلغ قرارداد را كه توسط بورس تعیین می شود به عنوان ودیعه نزد بورس بسپارید. قراردادها هر روز تسویه می شوند و درنتیجه اگر تغییرات قیمت به نفع شما باشد ودیعه ی شما افزایش یافته و در غیراین صورت ودیعه ی شما كاهش می یابد. اگر مبلغ ودیعه كمتر از آستانه ای مشخص شود، باید میزان ودیعه را تا حد اولیه افزایش دهید. در هر زمانی قبل از سررسید قرارداد، می توانید با معامله قراردادی در جهت مقابل از بازار خارج شوید (مثلا اگر قرارداد خرید 100 میلیون یورو را برای سه ماه بعد خریده اید می توانید یك ماه بعد با فروش قرارداد خرید صد میلیون یورو، از بازار خارج شوید). صكوك نوعی اوراق قرضه ی اسلامی است كه براساس موازین شرع طراحی شده است. ساختار پرداخت بهره ی اوراق قرضه ی غربی مطابق با موازین شرعی نیست. ناشر اوراق صكوك، گواهی ای را به سرمایه گذاران می فروشد و سپس آن را با قیمتی مشخص دوباره از خریداران اجاره می كند. همچنین فروشنده تعهد می كند در تاریخی مشخص، اوراق را با قیمتی معلوم از خریداران بازخرید كند. ناشر اوراق صكوك باید ارتباطی مشخص و واضح بین بازده و وجه نقد ناشی از فعالیت ها با دارایی خریداری شده ایجاد كند. به عبارت دیگر، تامین مالی باید مبتنی بر دارایی مشهود باشد
بورس اوراق بهادار چیست ؟
کاربر گرامی ،توجه داشته باشید ، مقالات موجود در وبسایت ، از بستر اینترنت و جستجو در سایت های اینترنتی ( بصورت خودکار) جمع آوری شده اند، لذا لطفا جهت یافتن منابع اصلی انتشار دهنده از موتورهای جستجو کمک بگیرید.
بورس اوراق بهادار چیست ؟
بورس اوراق بهادار یکی از انواع بورس است که در آن مورد معامله سهام شرکت ها و اوراق و اسناد مشارکت است .این معاملات در بازار بورس بر اساس قوانین و مقررات مصوب انجام می پذیرد. در این مقاله ابندا به معرفی بورس و انواع آن وسپس به تفصیل به معرفی بورس اوراق بهادار خواهیم پرداخت .
بازار بورس مانند همه بازارها مکانی برای خرید و فروش ، مبادله و معامله است با این تفاوت که کالا های مور معامله در بازار بورس با کالاهای مورد معامله در سایر بازارهای بورس تفاوت دارد . کالاهای مورد معامله در بازارهای بورس جهانی به دو دسته عمده تقسیم بندی می شوند . تقسیم بندی انواع کالا در بازار بورس به شرح زیر می باشد .
کالاهای واقعی : کالاهای واقعی به آن دسته از کالاها اطلاق می شود که از نظر فیزیکی قابل رویت هستند و یا به بیان دیگر وجود فیزیکی دارند . انواع ملک ف خانه ، آپارتمان ، طلا ، فلزات گرانبها و کلیه کالهای قابل رویت در زمره کالاهای واقعی قرار می گیرند .
کالاهای کاغذی : کالاهای کاغذی به آن دسته از کالا اطلاق می شود که وجود خارجی نداشته و از نظر فیزیکی قابل رویت نمی باشند . عدم وجود خارجی این دسته از کالاها به مفهوم ارزش کم آن ها نیست و کاملا برعکس برخی از این کالاها از ارزش بسیار بالایی برخوردار هستند . از عمده ترین و باارزش ترین انواع کالاهای کاغذی می تواند به انواع اوراق بهادار، اوراق مشارکت و انواع سهام اوراق بهادار چیست؟ غیره اشاره کرد .
تاریخچه بورس
برای پیدایش کلمه بورس روایات مختلفی وجود دارد . روایت اول این که بورس کلمه ای است با ریشه فرانسوی مفهوم این کلیه کیف پول است که در گذر زمان برای بازارهای بورس نیز مورد استفاده قرار گرفته است .
و روایت دوم این که واژه بورس برگرفته از نام خانوادگی شخصی به نام واندر بورس است که تجار وصرافان شهربرای انجام داد و ستد و معاملات مورد نظر خود مقابل خانه او تجمع می کردند از آن پس به اماکنی که محل دادوستد بود بورس گفته می شد.
اولین بورس اوراق بهادار در سال 1460 میلادی و در شهر آنورس بلژیک تشکیل شد . این شهر از نظر موقعیت تجاری بسیار پر رونق بود و برای تاسیس اولین بازار بورس گزینه بسیار مناسبی محسوب می شد . پس از آن دومین مرکز بورس دنیا در اوایل قرن 17 میلادی در شهر آمستردام تشکیل شد که این شهر هم از نظر موقعیت اقتصادی گزینه بسیار خوبی برای راه اندازی بازار بورس محسوب می شد .
آشنایی با انواع بورس
بازار بورس با توجه به انواع مختلف کالاهایی که در آن مورد معامله قرار می گیرد به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود . تقسیم بندی بازارهای بورس به صورت زیر می باشد :
بازار بورس کالاهای واقعی اولین نوع بازار بورس است . در بازار بورس کالاهای واقعی خرید فروش انواع کالاهای واقعی ارزشمند و پر مصرف انجام می شود . کالاهای مورد معاله دراین بازار عبارتند از انواع فلزات گرانبها اعم از طلا ، نقره و غیره ، نفت ، گندم و بسیاری از انواع کالاهای پر مصرف و قیمتی دیگر .
دومین نوع بازار انواع سهام اوراق بهادار چیست؟ بورس در طبقه بندی بازارهای بورس بازار بورس ارز می باشد . بازار بورس ارز همان طور که از نامش نیز بر می آید بازاری بورسی است که انجام معاملات و خرید و فروش ارز یا همان وجه رایج کشورهای مختلف دنیا در آن جریان دارد . بازارهای بورس ارز در همه جای دنیا در زمره فعال ترین ، پر رونق ترین و پر منفعت ترین بازارهای بورس دنیا به شمار می روند از پرطرفدارترین بازارهای بورس هستند اما درکشور ایران به دلیل برخی مشکلات و خاص اوضاع اقتصادی بازار بورس ارز وجود ندارد .
سومین نوع بازار بورس در تقسیم بندی بازارهای بورس بازار بورس اوراق بهادار می باشد .در بازار بورس اوراق بهادار خرید و فروش انواع کالاهای کاغذی از قبیل اوراق مشارکت ، اوراق و اسناد سهام و غیره اتفاق می افتد .
آشنایی با بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار نوع سوم بازار بورس است که در آن معاملات کالاهای کاغذی ازقبیل سهام شرکت های مختلف ، اوراق مشارکت و غیره انجام می شود . کلیه معاملات انجام شده در بازار های بورس با رعایت قوانین و ضوابط مصوبه انجام می شود. بورس اوراق بهادار یک بازار رسمی ، معتبر با حمایت و پشتیبانی قانونی برای جذب سرمایه گذار و شراکت در اجرای پروژه های مختلف است . از آنجا که بازار بورس از اعتبار قانونی بسیاری برخوردار است هر دوطرف معامله یعنی هم سازمان ها ، شرکت های و ارگان هایی که به دنبال شریک و سرمایه گذار می گردند و هم افرادی که تمایل به سرمایه گذاری و شراکت دارند با خیا ل آسوده در این بازار به انجام معامله می پردازند .
دلایل پیدایش بازار بورس اوراق بهادار
در طول تاریخ همیه تاجران و سرمایه گذاران به دلایل زیادی تمایل به شراکت در کار داشته اند . دلیل اول کمبود سرمایه اولیه آن ها برای اجرای پروژه های بزرگ بود دلیل دوم این که همیشه تجار و سرمایه گذاران به دنبال شریکی برای ضرر و زیان های وارده بوده اند مه به طبع در روند سود دهی کار نیز شریک خواهند بود .
این روند شراکت و سرمایه گذاری اولیه در گذر زمان منجر به ایجاد بازارهای بورس اوراق بها دار شد .
نخستین کمپانی که در دنیا از این روش استفاده کرد و این روش را در تاریخ تجارت دنیا به ثبت رسانید کمپانی هند شرقی بود.
آشنایی با ارکان بورس
بازار های بورس در سراسر دنیا بر چهار اصل یا چهار رکن اساسی پایه گذاری شده اند . این چهار اصل یا رکن عبارتند از 1) شورای بورس که مسئولیت نظارت بر اجرای مقررات و و قوانین مصوبه را بر عهده دارد .
2) هیات پذیرش اوراق بورس که مسئولیت تصمیم گیری در مورد پذیرش یا عدم پذیرش اوراق بها دار در بورس بورس را بر عهده دارد .
3) سازمان کارگزاران بورس و دبیر کل که مسئولیت تامین تسهیلات مورد نیاز به منظور خرید و فروش اوراق بهادار و نظارت ر روند انجام معاملات را بر عهده دارد .
4) هیات داوری که وظیفه رسیدگی و قضاوت در مورد اختلافات به وجود آمده میان فروشندگان و خریداران را بر عهده دارد.
دوره های آموزش بورس
بازار های بورس یکی از عرصه های بسیار فعال ، پر رونق ، رو به رشد و پر منفعت در اقتصاد جهان به شمارمی روند و هر ساله بسیاری از سرمایه گذاران و تجار به واسطه فعالیت ها و سرمایه گذاری های مستمر خود در این حوزه به موفقیت های اقتصادی چشمگیر بسیاری نائل می شود .
آنچه در این میان بسیار حائز اهمیت است نیاز به آشنایی کامل با روند سرمایه گذاری در این بازار است . با توجه به این که بازار بورس بازاری پر نوسان و بسیار ریسکی است ورود به این عرصه تنها به افرادی که از تخصص و تبحر کافی برخوردار هستند و در عین حال از قدرت ریسک پذیری بسیار بالا و روحیه سرمایه گذاری برخوردار هستند توصیه می شود .
با توجه به رونق بازار بورس در سال های اخیر بسیاری از افرادی که تمایل به سرمایه گذاری در این حوزه دارند با شرکت در دوره های آموزشی بورس و یا به واسطه استفاده از مشاوره کارشناسان بورس و متخصصان بورس برای سرمایه گذاری در این حوزه اقدام کرده اند .
دوره های آموزش بورس فراگیران را برای ورود به بازارهای بورس داخلی و خارجی آماده می سازد . در ادامه بهبرخی از مهم ترین عناوین و سرفصل های آموزشی دوره بورس اشاره خواهیم کرد .
آشنایی با مفهوم بورس و تاریخچه آن در جهان و ایران
آشنایی با مزايا و معایب سرمایه گذاری دربازارهای بورس
آشنایی با مفاهيم پايه اي در بازار بورس
آشنایی با مفهوم سهم و انواع سهام اعم از سهام عام و سهام خاص
آشنایی با انواع بورس و مولفه ای اصلی آن
آشنایی با تالاربورس
آشنایی با تکنیک های مورد نیاز كارگزاران بورس
آشنایی با شرح وظایف شرکت های کارگزاری
آشنایی با فهرست رسمي بورس
آشنایی با مزاياي بورس اوراق بهادار
آشنایی با دلایل سرمایه گذاری در بورس
آشنایی با تفاوت شركتهاي سهامي عام و خاص
آشنایی با شركت هاي سرمايه گذاري
آشنایی با مفاهیم صورتحساب و سرمایه
آشنایی با مفهوم سال مالي به
آشنایی با صورتحساب سود و زيان
آشنایی با نمادهای معاملاتي باز و بسته
آشنایی با مفهوم سهام غير فعال
اشنایی با مفهوم شاخص بورس و شاخص قیمت
آشنایی با شاخص بازده نقدي ، شاخص صنعت ، شاخص شرکت
آشنایی با روشهاي كسب درآمد از بورس
آشنایی با قوانین بین المللی بازار بورس
آشنایی با معيارهای رتبهبندی شرکتهای کارگزاری بورس کالا
آشنایی با اركان بازاربورس اوراق بهادار
آشنایی با جرايم و مجازات ها
آشنایی با محدودیت های بورس
آشنایی با اندیکاتور وانواع اندیکاتور
یکی از معتبر ترین مراکز آموزشی که با اخذ کلیه مجوزهای مور نیاز از سوی سازمان ها و مراکز ذیصلاح اقدام به برگزاری دوره های آموزشی بورس . ارائه گواهینامه بورس کرده است مرکز آموزش مجازی پارس است .
مرکز آموزش مجازی پارس با ارائه دوره های آموزشی بورس به صورت کاملا غیر حضوری و در قالب آموزش های آنلاین و بسته های آموزشی بورس شرایط آشنایی با بازار بورس را برای متقاضیان و علاقه مندان با هر شرایطی و هر میزان مشغله کاری فراهم نموده است ، از این رو فراگیران می توانند با صرف کمترین زمان ، انرژی و هزینه در این دوره های آموزش شرکت کرده و از مزایای آن بهره مند گردند .
فراگیران با شرکت در دوره های آموزشی بورس مرکز آموزش مجازی پارس علاوه بر کسب دانش ، تخصص ، توانایی ، انواع سهام اوراق بهادار چیست؟ مهارت و قابلیت های مورد نیاز برای ورود به این عرصه در پایان دوره موفق به دریافت مدرک بورس معتبر مورد تائید سازمان فنی و حرفه ای کشور نیز خواهند شد . علاوه بر کسب قابلیت های مورد نیاز برای سرمایه گذاری در بازار بورس می توانندبه عنوان تحلیل گر بورس ، کارشناس بورس و یا مشاور بورس مشغول به کار شوند .
بورس چیست؟
در این مقاله به شما توضیح خواهیم داد که بورس چیست؟ مزایا و معایب بورس چه هست . بورس چه کارکردی دارد.
قبل از آنکه به توضیح بورس بپردازیم، بهتر است ابتدا یادآوری کنیم که بازار چیست:
در مطلب بازار و انواع آن به توضیح مفصلی از بازار پرداختیم. اما در یک تعریف ساده، بازار مکانی هست که در آن خرید و فروش صورت میگیرد. هرگاه شرایطی برقرار شود که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معاملهای صورت بگیرد بازار تشکیل شده است. در بازار بهطور کلی ۲ نوع دارایی مورد معامله قرار میگیرد:
الف- دارایی فیزیکی: دارایی هایی مانند: زمین، ساختمان و انواع کالا.
ب-دارایی مالی: داراییهای اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت .
حالا با توجه به آنچه از بازار دانستیم، به تعریف بورس میپردازیم:
بورس نهاد سازمانیافتهای است که از جمله ارکان عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب میشود. کارکردهای اصلی آن به قرار زیر است:
مدیریت انتقال ریسک
شفافیت بازار
کشف قیمت
ایجاد بازار رقابتی
جمعآوری سرمایهها و پساندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز برای فعالیتهای اقتصادی
در بازار بورس، کالاهای مختلفی مورد معامله قرار میگیرد و بر همین اساس بازار بورس به ۳ دسته کلی تقسیم میشود:
بورس کالا: بورس انواع سهام اوراق بهادار چیست؟ کالا، بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از فروشندگان، کالای خود را عرضه و کالای مربوطه پس از بررسیهای کارشناسی و قیمتگذاری توسط کارشناسان آن بازار، به خریداران ارائه میشود.در این بورس معمولا مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار میگیرد. هر بورس کالایی را با نام کالایی که درآن معامله میشود میشناسند. مثلا بورس نفت، بورس گندم و… بورس کالا خود به بازار فیزیکی و بازار ابزار مشتقه تقسیم میشود.
بورس ارز: خرید و فروش پولهای خارجی در این بورس انجام میشود. البته این نوع بورس در ایران فعال نیست.
بورس اوراق بهادار: در این نوع بورس داراییهایی مانند سهام، اوراق مشارکت و …. مورد معامله قرار میگیرد.
در ایران به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که بطور رسمی و دائمی در محل معین تشکیل میشود، بورس اوراق بهادار گفته میشود. تاریخچه پیدایش بورس اوراق بهادار در دنیا و ایران نیز در مطلبی با همین نام در بآشگاه بلاگ وجود دارد.
اوراق بهادار چیست؟ + انواع و شیوه معامله آنها
اوراق بهادار مثل اوراق مشارکت، سود تضمینی قابل دریافت ماهانه و پرداخت اصل مبلغ در سررسید دارد. از انواع اوراق بهادار میتوان به اوراق بدهی، اوراق سهام و ابزارهای مشتقه اشاره کرد.
ستاره | سرویس علوم – اوراق بهادار، یکی از ابزارهای مالی (leverage) برای تامین نیازهای مالی و سرمایه در گردش بنگاههای اقتصادی، تجاری و بازرگانی است. هم سرمایهگذار و هم سرمایهپذیر، از طریق این اوراق که ضریب و تضمین نقدشوندگی آن توسط نهادهای دولتی یا خصوصی اعتباردهی شده است، از این کسب و کار سود میبرند.
شرکت یا مجموعهای که اوراق را منتشر میکند، ناشر نامیده میشود. اوراق بهادار، با نام یا بی نام است و بستگی به اهداف و ماموریت آن، کارکرد و قیمت مختلف دارد. سهام شما در صندوقهای سرمایه گذاری مشترک یا اسناد خزانه ایکه دولت منتشر میکند، مثل اوراق مشارکت یا اوراق قرضه، همگی اوراق بهادار هستند.
در واقع، هر برگه ای که دارنده آن را مشمول حق و حقوقی قانونی و مالی کند، اوراق بهادار است و ارزش مالی برای دارنده آن به ارمغان می آورد. پس، اوراق بهادار، یک ابزار مالی قابل داد و ستد است. ارزش مالی دارد و به انواع مختلفی دسته بندی میشود. اما برای سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار بهتر است با انواع این اوراق و طریقه معامله آن آشنا گردید.
انواع اوراق بهادار
اوراق بهادار را به سه دسته کلی میتوان تقسیم کرد.
- اوراق بدهی: مثل سند بدهی بانک، اوراق قرضه و سهام قرضه
- ابزارهای مشتقه: مثل قراردادهای آتی، اختیار معامله و صکوک و امثالهم
- اوراق حقوق صاحبان سهام: مثل سهام عادی، حق تقدم، سهام ممتازه و غیره
طریقه معامله اوراق بهادار و تفاوت آن با یک برگه سهم
اوراق بهادار را میتوان در بازار بورس ایران، مورد معامله قرار داد. فرق اوراق بهادار با یک برگه سهم، آن است که دارنده یک برگه سهم الزاما مالک سهام نیست و باید اصالت وی راستی آزمایی و احراز صلاحیت شود. یعنی اگر شما برگه سهم دوست خود را داشته باشید و به کارگزاری بروید برای فروش و نقد کردن آن، (چون مالک اصلی، شما نیستید) این برگه برای شما بی ارزش است. اما معمولا در اوراق بهادار، دارنده برگه مالک آن است. مخصوصا در اوراق بی نام و قابل انتقال به غیر که معاف از مالیات است.
در واقع اوراق بهادار، نشان دهنده یک نوع طلبکاری است. چه از نهاد دولتی، چه از شهرداری یا نهاد خصوصی. اوراق بهادار از هر نوع که باشد خواه به صورت سهام، اوراق قرضه یا مشارکت و یا اختیار معامله، در بازار سرمایه ارزش مالی دارد. حتی اگر مثل نمونه ای که درباره برگه سهام ذکر کردیم، کارکرد متفاوتی داشته و روش معاملهگری آن فرق کند.
۱. اوراق بدهی
منظور از اوراق بدهی، همان اوراق قرضه است. اوراقی است که شرکت ناشر، یعنی صادر کننده و تولید کننده برگه، تضمین میکند که مبلغ مشخصی در زمان مشخصی، به دارنده برگه پرداخت کند و در سررسید، اصل مبلغی که برای خرید اوراق پرداخت شده است را به صاحب اوراق عودت دهد. معمولا دولتها برای تامین مالی پروژهها و طرحهای صنعتی، از این روش استفاده میکنند.
شما به عنوان دارنده اوراق، بستانکار بوده و اصل و سود سرمایه خود را دریافت خواهید کرد. اما، توجه داشته باشید که در این حالت، هیچ مالکیتی روی پروژه یا طرحی که به واسطه آن نسبت به خرید اوراق اقدام کردید ندارید. مثلا اگر اوراق مشارکت طرح توسعه پتروشیمی فلان نقطه کشور را خریداری کنید، هیچ مالکیتی در سود و زیان پروژه نداشته و فقط در سررسید، سود دریافت میکنید. اگر خواهان مالکیت و سرمایه گذاری در یک پتروشیمی هستید، باید نسبت به خرید و فروش سهام شرکتهای پترو-پالایشی در بورس ایران اقدام کنید.
انواع اوراق بدهی
اوراق بدهی انواع مختلفی دارد:
- اوراق خزانه دولتی انواع سهام اوراق بهادار چیست؟
- اوراق صکوک شرکتی
- اوراق مشارکت دولتی
- اوراق مشارکت شرکتی
- اوراق مرابحه
- اوراق استصناع
- اوراق منفعت
- اوراق سلف موازی استاندارد
- گواهی سپرده
- سهام ممتاز
- اوراق بهادار وثیقه ای
علت این که به این اوراق، بدهی گفته میشود آن است که تامین مالی بنگاهها را انجام میدهند و به این طریق بنگاهها را به دارنده اوراق، بدهکار میکنند. متقاضی اصلی اوراق بدهی؛ دولتها، شهرداریها و نهادهای وابسته به دولت هستند و تضمینهایی هم از طرف بانک مرکزی برای نقدشوندگی آن داده میشود. در واقع خریداران اوراق بدهی، به نهادها وام میدهند و از این طریق سود ثابتی به دست می آورند.
اوراق قرضه و ماده ۵۲ قانون تجارت
ورقه قرضه، عبارت است از برگه قابل معامله که مبلغی وام با بهره معین را معرفی می کند که کلیه یا بخشی از آن در موعد معین باید مسترد شود. اوراق قرضه طبق قانون تجارت، قابل تعویض با سهام شرکت در بازار بورس است.
شرایط صدور اوراق قرضه
برای صدور اوراق قرضه، رعایت شرایط زیر از طرف شرکت سهامی الزامی است:
- نوع شرکت باید شرکت سهامی عام باشد، بنابراین شرکتهای سهامی خاص از صدور اوراق قرضه محروم شدهاند.
- از تاریخ ثبت شرکت دو سال تمام گذشته باشد.
- اجازه انتشار و صدور اوراق قرضه باید در اساسنامه شرکت قید شده باشد. در صورت عدم تصریح این موضوع در اساسنامه، بنا به پیشنهاد هیئت مدیره و اجازه و تصویب مجمع عمومی فوق العاده و اصلاح اساسنامه میتوان به صدور اوراق قرضه اقدام کرد.
۲. قراردادهای مشتقه
از دیگر انواع اوراق بهادار، قراردادهای مشتقه است و به نوعی از قراداد اطلاق میشود که ارزش خود را از دارایی پایه مثل کالای فیزیکی میگیرد. در واقع، اوراق مشتقه، نوعی اوراق بهادار محسوب میشود که ارزش آن، مرتبط با یک یا چند دارایی وابسته است و از آن، مشتق میگیرد. در این قرارداد، دو شخص حقیقی یا حقوقی، نسبت به یک یا چند کالا، معامله میکنند.
قراردادهای مشتقه در بورس استانداردسازی شده و روش و کارکرد خرید و فروش و پرداخت کارمزد کارگزاری و بورس و مالیات آن مشخص است. اوراق مشتقه اصلی به شرح زیر است:
- قراداد سلف
- قرارداد آتی
- قرارداد اختیار معامله
- قرارداد معاوضه
چگونه اوراق بهادار خرید و فروش کنیم؟
برای خرید و فروش اوراق بهادار در بورس، موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- به یکی از ۱۰۶ کارگزاری رسمی بورس در ۳۱ استان کشور مراجعه کنید. هیچ فرقی با هم ندارند.
- شناسنامه و کارت ملی را همراه برده و فرم درخواست کد بورس را تکمیل کنید.
- ظرف ۲۴ ساعت، کد بورس و دسترسی معاملات آنلاین برای شما صادر خواهد شود.
- وارد سایت tsetmc.com شده و با کارکرد آن آشنا شوید.
- از طریق گزینه ذره بین بالای صفحه، انواع اوراق بهادار را جستجو کنید و وارد نماد مربوطه شوید.
یکی از انواع اوراق بهادار، اوراق سلف موازی استاندارد است. اگر شما، کلمه «سلف» را در سامانه tsetmc وارد کنید، فهرست کلیه اوراق سلف و اوراق سلف موازی استاندارد به نمایش در میآید. هر اوراق، مثل هر شرکت در بورس ایران با یک نماد شناخته میشود.
- سلف موازی استاندارد نفت کوره ۹۸۱ با نماد سمانک ۹۸۱
- سلف موازی استاندارد نفت کوره ۹۸۲ با نماد سمانک ۹۸۲
- سلف موازی استاندارد نفت کوره ۹۹۱ با نماد سمانک ۹۹۱
- سلف موازی برق ماهتاب گستر۹۹۱ با نماد سماه ۹۹۱
- سلف نفت خام سبک داخلی۹۸۱ با نماد سنفت ۹۸۱
- اوراق سلف سیمان خوزستان با نماد عخوز
شرکتهای مختلف در بازار، دارای اوراق سلف و اوراق سلف موازی استاندارد گوناگون هستند که هر یک، قیمت و کارکرد و ماموریت خاص خود را داشته و شما بایستی با آگاهی از هر نماد، نسبت به خرید و فروش اوراق اقدام کنید.
مثلا نماد سمانک۹۸۱ را نگاه کنید. مربوط به نفت کوره است که ۱.۱۱ میلیون قطعه اوراق است و قیمت هر برگه نیز ۴ میلیون و ۵۴۳ هزار و ۳۷۲ ریال در ۹ خرداد ماه ۹۸ اعلام شده است.
توجه کنید که اوراق بهادار در بورس، بر خلاف قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بازار بورس و فرابورس که دامنه نوسان ۵ تا ۱۰ درصد در روز دارند، دامنه نوسان نداشته و حجم مبنا هم ندارند.
در واقع با یکی از تفاوتهای معامله گری سهام و اوراق بهادار در بورس آشنا شدید که در اوراق سلف، دامنه نوسان قیمتی نداریم. اما در صکوک، داریم.
همان طور که گفتیم، صکوک هم از جمله اوراق بهادار است. کافی است کلمه صکوک را در سامانه tsetmc.com وارد کنید. انواع و اقسام صکوک شرکتها را مشاهده خواهید کرد. مثل صکوک مرابحه سایپا با نماد صایپا۰۱۲ که ۳ ماهه و نرخ سود ۱۶ درصد دارد.
عکس بالا، تابلوی مربوط به نماد صایپا۰۱۲ را در تاریخ ۷ خرداد ماه ۹۸ نشان میدهد. این اوراق بدهی، قیمت ۶۹۶ هزار و ۲۶ ریال برای هر برگه اوراق بدهی معرفی کرده است و ۳.۵ میلیون برگه است. دامنه نوسان قیمتی هم در این تاریخ، بین ۶۷هزار تومان تا ۷۴ هزار تومان دارد.
در عکس بالا، نوع دیگری از اوراق بهادار را در حوزه اوراق مشارکت دولتی مشاهده میکنید. هر یک، سررسید خاص داشته و سود مختلفی را در اختیار دارنده اوراق میدهد. این اوراق، در بازار فرابورس معامله میشود نه بورس انرژی یا بورس کالا. هر اوراق، یک نماد دارد و یک قیمت مشخص که با کلیک روی هر نماد، اطلاعات تکمیلی در اختیار شما قرار میگیرد.
مثلا همان طور که در عکس بالا مشاهده میکنید، نماد اشاد۳، مربوط به اوراق مشارکت دولتی۳ با شرایط خاص است با سر رسید سیزدهم مهر ماه سال نود و هشت. قیمت هر برگه، ۱ میلیون ریال است و ۸.۹ میلیون برگه هم برای خرید در دسترس است. دامنه نوسان نیز ۵ درصد است. چرا؟ چون قیمت مجاز، همان طور که در عکس و در قاب نارنجی مشاهده میکنید، بین ۹۵ هزار تومان تا ۱۰۵ هزار تومان تعیین شده است. اوراق مشارکت دولتی، در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس عرضه میشود و شما میتوانید با خرید آن، هم در افزایش قیمت اوراق سهیم شوید و هم در سررسید سود دریافت کنید.
همان طور که در عکس بالا مشاهده میکنید، شرکتهایی که بیشترین تعداد اوراق بهادار از نماد اشاد۳ را دارند لیست شده است. صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت امید انصار، ۲ میلیون برگه و صندوق سرمایه گذاری مشترک آتیه نوین و افق کارگزاری بانک خاور هم هر یک، ۱ میلیون برگه دارند. معمولا این برگهها چون سود تضمین شده دارند، محبوب صندوقهای سرمایه گذاری با درآمد ثابت یا صندوقهای سرمایه گذاری مشترک هستند.
همان طور که در عکس بالا مشاهده میکنید، اوراق مشارکت، سررسید چند ماهه ندارد و مثل اوراق مشارکت حکمت ایرانیان با نماد حکمت۰۱، سررسید آن در هفتم فروردین ماه سال ۱۴۰۱ هجری خورشیدی است. این نماد شامل ۲۰۰ هزار برگه اوراق است و دامنه نوسان ۱۰ درصدی روزانه دارد.
قیمت هر برگه نیز در ۸ خرداد ۹۸، ۹۴ هزار و ۳۸۹ تومان تعیین شده است. شرکت واسپاری حکمت ایرانیان، به منظور تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز جهت اعطای تسهیلات لیزینگ خودرو پس از پذیره نویسی اوراق مذکور در نماد حکمت ۰۱۱، از ۲۳ مهر ۹۷ وارد بازار فرابورس شد. این اوراق، ۴۸ ماهه با نرخ سود سالانه ۱۶ درصد عرضه شده و موعد پرداخت سود، ماهانه است.
اگر این برگه را خرید و فروش کنید، ظرف ۲۴ ساعت مبلغ حاصل از فروش، به حساب بانکی شما واریز خواهد شد.
سخن آخر
اگر به دنبال سرمایه گذاری با سود تضمینی هستید، اوراق مشارکت با روشهایی که در بالا گفتیم را در نظر داشته باشید. اگر با بورس آشنا نیستید، از صندوقهای سرمایه گذاری مشترک استفاده کنید و فقط در «عرضه اولیه» ها شرکت کنید. شما میتوانید تجربیات یا سوالات خود را از طریق بخش «ارسال نظر» با ما و خوانندگان مجله ستاره در میان بگذارید. در صورتی که میخواهید در بازار بورس ایران سرمایه گذاری کنید، پیشنهاد میکنیم مطلب حداقل سرمایه برای ورود به بازار بورس ایران را نیز بخوانید.
براساس تجارب ۳۰ سالهی دکتر کرمانی رژیم گروهی بهترین راهحل برای حفظ انگیزهی افراد طی رژیم و رسیدن به وزن دلخواه در مدت کوتاهه. رژیم گروهی رو میتونی از برنافیت با ضمانت بازگشت وجه دریافت کنی و تا 2 هفته بعد از رژیم به هر دلیلی میتونی پولت رو پس بگیری.
اوراق بهادار چیست؟
اوراق بهادار (Security) یک نوع ابزار مالی است که با استفاده از آن میتوان ، نقل و انتقال یک سهام انجاد داد که انواع آن شامل سهام ممتاز ، سهام انواع سهام اوراق بهادار چیست؟ انواع سهام اوراق بهادار چیست؟ عادی ، سهام جایزه ، حق تقدم ، اختیار معامله ، مشتقات ، اوراق مشارکت ، صکوک و قرارداد آتی میباشد که ،یک نوع ارزش مالی برای مالک میباشد.اوراق بهادار یک مستندی است که ، حقوق مالی نقل و انتقالات برای مالک است.
اوراق بهادار ابزار مالی :
هنگامی که در توضیح قبل از اوراق بهادر اشاره شد این بود ، یک نوع مستند یا یک نوع ابزار مالی است که برای نقل و انتقالات مالی برای مالک که وقتی سهام میخرد تا قبل از این که سهام بفروشد از خود آن کار گزاری طلب کارند در ادامه این مطلب ما انواع اوراق بهادار و گام به گام برای شما توضیح میدهیم.
اوراق بهادار مشتقه :
قراردادهای مشتقه به نوعی از قراردادهای مالی اطلاق میشود که ارزش خود را از کالای فیزیکی مالی میگیرند. دارایی پایه میتواند به شکل سهام ، کالا ، نرخهای بهره ، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد.
اوراق مشتقه در واقع نوعی اوراق بهادار است که ، ارزش آن به یک یا چند دارایی که از آن مشتق میشوند، بستگی دارد. خود مشتقه قراردادی است بین دو یا چند طرف بر اساس یک یا چند دارایی. ارزش مشتقه بهوسیله نوسانات دارایی مبنا تعیین میشود. رایجترین داراییهای مبنا عبارتاند از سهام ، طلا ، کالاها ، ارز ، شاخصهای بازار و…
اوراق مشتقه بهطورکلی یا در بازار بورس یا در بازارهای متشکل خارج از بورس معامله میشوند. اوراق مشتقه خارج از بورس بخش بزرگتری از مشتقهها را تشکیل میدهند و قانونگذاری نشدهاند، درحالیکه مشتقههای معامله شده در بورس استانداردسازی شدهاند. اوراق مشتقه معامله شده خارج از بورس معمولاً ریسک بیشتری نسبت به مشتقههای استاندارد دارند.بهطور مشروح امروزه چهار نوع اوراق مشتقه اصلی مورد معامله قرار میگیرد که شامل قراردادهای سلف ، قراردادهای آتی ، قراردادهای اختيار معامله و قراردادهای معاوضه میشود.
سهام :
در میان اوراق بهادار موجود در بازار ، سهام متداولترین ورقه بهادار محسوب میشود. سهام ، دارای ارزش اسمی بوده و تعداد آن برای هر شرکت، بسته به میزان سرمایه آن شرکت متغیر است. ارزش اسمی هر سهم عادی در بورس اوراق بهادار برابر با ۱۰۰ تومان یا ۱۰۰۰ ریال است. تعداد سهام عادی هر شرکت نیز حاصل تقسیم سرمایه آن بر ارزش اسمی هر سهم است. سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشاندهنده مالکیت صاحب آن در یک شرکت است. گفتنی است سهامداران صاحب سود سهام سالیانه ، دارای حق رای در مجامع آن شرکت و برخوردار از منافع افزایش یا کاهش قیمت سهام هستند. برخلاف دارندگان اوراق بدهی که عموماً فقط سود و ارزش اسمی دریافت میکنند، دارندگان سهام قادر هستند تا از سود سهام خود منفعت کسب کنند.
اوراق بدهی :
اوراق بدهی یا اوراق قرضه اسناد یا اوراق بهاداری است که ، بهموجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد میشود مبالغ مشخصی(بهره سالانه) را در زمانهایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص(سررسید) اصل مبلغ را بازپرداخت کند. دارنده اوراق مذکور بهعنوان بستانکار حق دریافت اصل و سود آن را دارد، ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد.
انواع اوراقبدهی را میتوان تحت عنوان اوراق خزانه دولتی ، اوراق صکوک شرکتی ، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی ، اوراق مرابحه ، اوراق استصناع ، اوراق منفعت ، اوراق سلف موازی استاندارد ، گواهیسپرده ، سهام ممتاز و اوراق بهادار و ثیقهای نام برد.
اینکه چرا به این اوراق ، اوراق بدهی گفته میشود، به دلیل ویژگیهای مختلف این اوراق است. در درجه اول به این دلیل است که عمدتا شرکتهایی که مشکل منابع مالی دارند یا نقدینگی کافی برای انجام کارهایشان ندارند، بهجای اینکه از بانک وام بگیرند با انتشار این اوراق بهنوعی اقدام به جمعآوری نقدینگی سرمایهگذاران کرده که اصطلاحاً در علوم مالی به آن تامینمالی جمعی گفته میشود.
این کار به این دلیل انجام میشود که شرکت برای ادامه فعالیتهایش یا انجام پروژههای جدیدتر نیاز به پول دارد. از جنبه دیگر در علم اقتصادی بدهی هم نوعی دارایی ارزشمند تلقی میشود، چراکه شما از طریق خلق آن و بازپرداخت آن در آینده صاحب دارایی بیشتری میشوید.
متقاضیان اصلی انتشار اوراق بدهی معمولا دولتها است و اوراق بدهی دولتی یکی از معتبرترین نوع اوراق بدهی در جهان است که در عین حال ریسک اعتباری کشورها را هم نمایان میکند. در واقع هرچه اوراق بدهی دولتی یک کشور ارزشمندتر باشد، به معنای این است که اقتصاد و دولت آن کشور از شرایط بهتری برخوردار است.
دیدگاه شما