دارایی‌ها در انواع ترازنامه

احسان والیان

دارایی (Asset) چیست؟

دارایی‌ها منابعی هستند که دارای ارزش اقتصادی بوده و افراد، شرکت‌ها یا دولت‌ها مالکیت آن را در اختیار می‌گیرند و انتظار دارند آن منابع در آینده منافعی را برای آن‌ها ایجاد کنند. دارایی‌ها در ترازنامه شرکت گزارش می‌شوند و هدف از خریداری آن‌ها، افزایش ارزش شرکت می‌باشد. در واقع می‌توانید به دارایی‌های شرکت به عنوان منابعی که می‌توانند در آینده منافع و جریانات نقدی را ایجاد کنند، نگاه کنید. در ادامه این مقاله به بررسی انواع دارایی‌ها می‌پردازیم.

دارایی شخصی چیست؟

دارایی‌های شخصی منابعی هستند که ارزش فعلی یا آتی آن، متعلق به مالک آن است و این دارایی‌ها سود بیشتری را برای او ایجاد می‌کنند. مانند: وجه نقد، گواهی سپرده، حساب‌های چک و پس انداز، حساب‌های بازار پول، ملک یا زمین، وسایل کلکسیونی، اثاثیه منزل، جواهرات، وسایل نقلیه و .

انواع دارایی

به طور کلی دارایی‌ها را می‌توان به 4 دسته زیر تقسیم نمود:

دارایی‌‌های جاری (Current Assets)

دارایی‌های جاری منابع اقتصادی کوتاه مدتی هستند که می‌توانید آن‌ها را طی 1 سال به وجه نقد تبدیل کنید. به عبارتی این دسته از دارایی‌ها از نقدشوندگی بالایی برخوردار هستند. دارایی‌های جاری شامل وجه نقد، موجودی کالا و حساب دریافتنی می‌باشد.

دارایی‌های غیرجاری (Fixed Assets)

دارایی‌های غیر جاری یا ثابت منابع بلند مدتی هستند که بیش از 1 سال مورد استفاده قرار می‌گیرند و زمین، ساختمان، تجهیزات و. جزء این گروه از دارایی‌ها می‌باشند. دارایی‌های غیر جاری به مرور زمان و پس از استفاده مکرر، مستهلک می‌شوند، به همین دلیل برای هر یک از دارایی‌های ثابت، استهلاک منظور می‌شود.

دارایی‌های مالی (Financial Assets)

دارایی‌های مالی شامل سهام، اوراق قرضه دولتی و شرکتی، سهام ممتاز و سایر اوراق بهادار ترکیبی است و با توجه به نوع سرمایه‌گذاری، انگیزه و هدف آن، ارزش‌گذاری می شوند.

دارایی‌های نامشهود (Intangible Assets)

دارایی‌های نامشهود منابع اقتصادی هستند که حضور فیزیکی ندارند. از جمله این دارایی‌ها می‌توان به اختراعات، علائم تجاری، حق چاپ و سرقفلی اشاره نمود.

انواع دارایی در ترازنامه

در حسابداری، دارایی‌ها به 2 دسته جاری و غیرجاری تقسیم می‌شوند که دارایی‌های غیرجاری خود به دارایی‌های مشهود و نامشهود تقسیم می‌شوند.

• دارایی‌های فیزیکی اعم از زمین، ساختمان، . جزء دارایی‌های مشهود محسوب می‌شوند.
• دارایی‌های نامشهود هم طبق توضیحات فوق شامل حق چاپ، اختراعات و. می‌باشند.

میزان دارایی‌ها را می‌توان از طریق فرمول زیر محاسبه نمود:

سرمایه + بدهی = دارایی

چه منابعی به عنوان دارایی محسوب می‌شوند؟

دارایی چیزی است که منفعت اقتصادی فعلی، آتی یا بالقوه برای یک فرد یا نهادی را فراهم می‌کند. بنابراین، دارایی چیزی است که متعلق به شما است. بنابراین، یک اسکناس 50 هزار تومانی، یک دستگاه کامپیوتر، یک میز یا یک ماشین همگی دارایی هستند.

دارایی از نگاه هوش مالی

از منظر هوش مالی، هر فعالیتی که برای مالک درآمدزا باشد، دارایی محسوب می‌شود. در واقع اگر خود فرد از آن داشته استفاده کند، دارایی به حساب نمی‌آید. مثلا اگر شما یک منزل مسکونی دارید و خود شما ساکن آن هستید، آن منزل حکم دارایی برای شما ندارد، زیرا شما از آن استفاده می‌کنید و برای شما هزینه هم دارد. حالا اگر شما یک منزل مسکونی دارید و آن را اجاره داده‌اید، این منزل حکم دارایی را برای شما دارد زیرا از آن درآمدزایی می‌کنید.

جمع‌بندی

در این مقاله با تعریف دارایی و انواع آن آشنا شدید و می‌توانید با روش‌ها و استراتژی‌های متفاوتی، دارایی‌های خود را مدیریت کنید. جهت یادگیری چگونگی مدیریت دارایی‌های خود و سایر مطالب مرتبط، سایر مقالات آموزشی سایت کارگزاری اقتصاد بیدار را مطالعه نمایید.

با ترازنامه بیشتر آشنا شویم

چکیده مقاله قبل: در بخش تحلیل ترازنامه و دارایی و بدهی و حقوق صاحبان سهام شرکت ها به صورت های مالی اساسی شرکتها به ترازنامه پرداختیم. همانطور که گفته شد، ترازنامه یا صورت وضعیت مالی شرکتها، اطلاعات خلاصه شده در خصوص منابع اقتصادی(دارایی ها)، تعهدات اقتصادی(بدهی ها) و تفاوت این دو را که بیانگر حقوق مالکین است را در لحظه ای از زمان ارائه می دهد. در ترازنامه همیشه یک معادله وجود دارد؛ مجموع دارایی های شرکت برابر است با مجموع بدهی و حقوق صاحبان سهام شرکتها.

آشنایی بیشتر با ترازنامه

در این بخش از مقالات تصمیم داریم تا به صورت مفصل تر و با جزئیات بیشتری با ترازنامه آشنا شویم. چرا که برای تحلیل ترازنامه شما باید آن را به خوبی بشناسید.

قبل از اینکه شروع کنیم لازم است که بدانید ساختار ترازنامه در همه صنایع یکی است. یعنی ترازنامه در همه شرکت های ایرانی به یک شکل(دارایی سمت راست و بدهی و حقوق صاحبان سهام در سمت چپ) و به شکل T بزرگ می باشد. اما در انتها به جزئیاتی اشاره خواهیم نمود که ترازنامه ممکن است از صنعتی به صنعت دیگر دارای اختلاف هایی نیز باشد.

تصویر زیر که نمونه ای از یک ترازنامه شرکت تولیدی است را مشاهده نمایید:

دارایی های جاری و دارایی های غیرجاری

در سمت راست ترازنامه، دارایی های شرکت نشان داده می شود که به دو بخش دارایی های جاری و دارایی های غیرجاری(دارایی های ثابت) تقسیم می شوند. مهمترین عاملی که دارایی ها را به این دو بخش تقسیم می کند متغیر زمان است. به عبارتی، اگر انتظار رود که دارایی های یک شرکت طی کمتر از یکسال به وجه نقد یا دارایی دیگر تبدیل شود، در دسته دارایی های جاری و اگر انتظار بر این باشد که بیش از یکسال(یا چرخه عملیاتی) زمان نیاز باشد که دارایی به وجه نقد یا دارایی دیگر تبدیل شود، در دسته دارایی های غیرجاری یا دارایی ثابت گنجانده می شود.

برای روشن شدن این موضوع به دو مثال می پردازیم. موجودی نقد (شامل حساب بانکی یا تنخواه) جزء دارایی جاری به حساب می آید. چرا که وجه نقد هستند. اما دارایی های ثابت مشهود(شامل زمین و ساختمان شرکت) جزء دارایی های غیرجاری به حساب می آیند. چرا که انتظار میرود یکسال دیگر هم این دارایی ها به وجه نقد تبدیل نشوند و مدیریت تصمیمی به فروش این داراییها ندارد.

دارایی های جاری

همانطور که گفتیم، دارایی جاری شامل دارایی هایی می شود که انتظار می رود طی کمتر از یکسال به وجه نقد تبدیل خواهد شد.

شامل وجوه نقدی است که به صورت ریالی و ارزی در صندوق، تنخواه و حساب بانکی شرکت وجود دارند.

این سرفصل شامل سرمایه گذاری در اوراق مشارکت و … است.

شامل مطالبات شرکت از مشتریان می باشد. دریافتی های تجاری مطالبات شرکت بابت عمدتاً فروش محصول خود است اما دریافتنی غیرتجاری مرتبط با مطالبات شرکت از افرادی غیر از خریداران محصولات خود می باشد.(مانند فروش نسیه ساختمان شرکت)

شامل مواد اولیه خریداری شده، کالای(محصول) نیمه ساخته و کالای ساخته شده است.

مبلغی که بابت دریافت خدمات به کارفرما یا پیمانکار قبل از انجام کار پرداخت می شود(بیعانه پرداختی)

دارایی های غیرجاری

دارایی های جاری، شامل دارایی های بلندمدت شرکت می باشد که در فرایند عملیات شرکت مورد استفاده قرار می گیرند و بر اساس انتظار شرکت طی یکسال آتی به نقد تبدیل نمی شوند.

مانند خرید سهام عمده یک شرکت

دارایی ها در طبقه بندی دیگری به دو دسته مشهود و نامشهود طبقه بندی می شوند. دارایی مشهود قابل مشاهده است. مانند زمین و ساختمان و ماشین آلات اما دارایی نامشهود قابل رویت و مشاهده نیست. مانند سرقفلی و حق امتیاز.

بدهی های جاری و بدهی های غیرجاری

در سمت چپ ترازنامه بدهی های شرکت نمایش داده می شود. منظور از بدهی، طلب دیگران از شرکت است. بدهی ها به دو بخش تقسیم می شوند: بدهی های جاری و بدهی های غیرجاری. بدهی های جاری منظور تعهداتی است که شرکت انتظار دارد تا یکسال آتی تسویه می شوند. بدهی غیرجاری شامل تعهداتی می باشند که سررسید و انتظار شرکت مبنی بر این است که بیش از یکسال تا تسویه آنها باقی مانده است.

بدهی های جاری

• پرداختنی های تجاری و غیرتجاری

عمدتاً شامل بدهی های شرکت به تأمین کنندگان مواد اولیه و دستگاه ها و تجهیزات شرکت

مالیاتی که شرکت ها به سازمان مالیات بایت عملکرد و … بدهکارند.

سود سهامی(DPS) که در مجمع تقسیم و هنوز به حساب سهامداران واریز نگردیده است.

وام و تسهیلاتی که شرکت از بانک دریافت نموده است.

برخلاف پیش پرداخت ها، این سرفصل گویای دریافت بیعانه از طرف مشتریک شرکت برای فروش کالا یا خدمات می باشد.

حقوق صاحبان سهام

بیانگر حق و حقوق مالی سهامداران و صاحبان شرکت از دارایی های شرکت است. اگر شرکت از محل دارایی های خود، بدهی ها را تسویه نماید آنچه باقی می ماند حقوق صاحبان سهام نام دارد.

سرمایه شرکت توسط مالکین و سهامداران تهیه می شود. ارزش اسمی هر سهم(۱۰۰۰ریال) ضربدر تعداد سهام شرکت برابر با سرمایه شرکت ها می باشد.

بر اساس قانون، شرکتها ۵% سود خالص دوره خود را به این حساب اختصاص می دهند تا این مبلغ حداقل به ۱۰% مبلغ سرمایه برسد.

همانطور که از نام آن مشخص است، برابر است با مجموع سودهای خالص شرکت ها در دوره های قبل منهای سودهای تقسیم شده در مجامع عمومی عادی(تقسیم سود). به این معنی که سود انباشته پایان سال ۱۳۹۵ در ترازنامه برابر است با سود انباشته پایان سال ۱۳۹۴، بعلاوه سود خالص طی دوره ۱۳۹۵ منهای سود تقسیم شده در مجمع سال مالی ۱۳۹۴٫

ارزش دفتری در ترازنامه

اعدادی که در ترازنامه می بینید به ارزش دفتری ثبت شده اند. به این معنی که فرضاً اگر شرکت زمینی را در سال ۱۳۶۵ به قیمت ۱۰ میلیون تومان خریداری کرده باشد، این زمین در ترازنامه سال ۱۳۹۵ هم به ارزش ۱۰ میلیون تومان نشان داده می شود(ارزش تاریخی). به همین دلیل یکی از ایرادات ترازنامه این است که تورم در اعداد آن تأثیرگذار نیست و مبلغ دارایی ها به روز نیستند.

اصطلاحات مرتبط با ترازنامه که باید بدانید

یک سری از اصطلاحات مرتبط با ترازنامه وجود دارند که شما باید آنها را بدانید. این اصطلاحات عموماً در گزارش های افزایش سرمایه شرکتها که در کدال قرار می گیرند وجود دارند.

برابر است با مجموع دارایی های جاری شرکت منهای مجموع بدهی های جاری شرکت. پس اگر شرکتی در مدارک درخواست افزایش سرمایه خود عنوان کرد که هدف از افزایش سرمایه اصلاح سرمایه در گردش شرکت است، منظور شرکت این است که به احتمال زیاد، یا می خواهد مشکلات نقدینگی و تأمین مواد اولیه را حل کند یا تصمیم دارد بدهی های خود به طلبکاران تجاری را تسویه نماید.

منظور از ساختار سرمایه، مجموع بدهی های غیرجاری و حقوق صاحبان سهام است. اگر شرکت در مدارک افزایش سرمایه خود ذکر کند که هدف از افزایش سرمایه اصلاح ساختار سرمایه است، منظور این است که می خواهد تسهیلات بلندمدت یا زیان انباشته خود را تسویه نماید. یا عدم توازنی بین نسبت بدهی های بلند مدت و حقوق صاحبان سهام است که تصمیم دارد اصلاح نماید.

به مجموع سمت چپ ترازنامه گفته می شود. یعنی مجموع بدهی جاری، غیر جاری و حقوق صاحبان سهام.

دارایی چیست؟ (انواع دارایی و نحوه‌ی ثبت آن در ترازنامه)

دارایی‌ها منابعی هستند که ارزش اقتصادی دارند و تحت مالکیت افراد، دولت یا شرکت‌ها هستند. در این مطلب در مورد دارایی، دارایی در کسب‌و‌کار و انواع آن توضیح می‌دهیم؛ همچنین پاسخ می‌دهیم دارایی شخصی چیست و چه مواردی را شامل می‌شود. با ما همراه باشید.

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

دارایی چیست؟

دارایی نوعی سرمایه‌گذاری است که شرکت یا فرد انتظار دارد که مزایای آن را در آینده کسب کند. دارایی شرکت‌ها می‌تواند جریان نقدینگی را تولید کند و هزینه‌ها را کاهش و فروش را افزایش دهد.

از نمونه‌های دارایی می‌توان به اوراق بهادار، موجودی نقدی و بانک،‌ زمین، ساختمان، حساب‌های دریافتی از مشتریان و سرمایه‌گذاری‌ها اشاره کرد.

تفاوت بین هزینه و دارایی چیست؟

تفاوت بین هزینه و دارایی این است که هزینه‌ها فقط برای دوره‌ای کوتاه، در حالی که دارایی‌ها برای طولانی‌مدت سودمند هستند. به عنوان مثال، اگر شرکتی برق بخرد، این یک هزینه برای کسب‌وکار است؛ در حالی که اگر دستگاه تولیدی‌ای را بخرند، این یک دارایی برای سازمان محسوب می‌شود؛ چراکه دستگاه تولیدی برای سال‌های آینده نیز کاربردهای مفید و درآمدزایی در کسب‌وکار خواهد داشت.

دارایی کسب‌وکار چیست؟

دارایی‌های کسب‌وکار منابعی هستند که شرکت در نتیجه‌ی انجام معاملات تجاری آن‌ها را به دست می‌آورد و قصد دارد از آن‌ها برای تولید جریان نقدینگی، بهبود فروش یا کاهش هزینه‌ها استفاده کند.

دارایی‌های کسب‌وکار انواع مختلفی دارند. برخی از آن‌ها بلندمدت، در حالی که برخی دیگر کوتاه‌مدت هستند. برخی از دارایی‌ها کالاهای مادی را شامل می‌شوند و برخی دیگر جزء منابع نامشهود هستند.

در ادامه، چند نوع دارایی کسب‌وکار را بیان می‌کنیم:

۱. دارایی‌های جاری

دارایی‌های جاری جزء منابع کوتاه‌مدت اقتصادی هستند که از آن جمله می‌توان پول نقد و معادل‌های آن، مانند اوراق خزانه، گواهی سپرده و همچنین اوراق بهادار قابل‌فروش، موجودی حساب، هزینه‌های پیش‌پرداخت دارایی‌ها در انواع ترازنامه و حساب‌های جاری، را نام برد. به طور کلی، دارایی‌های جاری منابعی هستند که شرکت انتظار دارد ظرف ۱ سال آن‌ها را به پول نقد تبدیل کند.

۲. دارایی‌های ثابت

این منابع بلندمدت هستند که گاهی به عنوان دارایی‌های مشهود کسب‌وکار نیز شناخته می‌شوند، زیرا جزء منابع مادی هستند که می‌توان آن‌ها را دید و لمس کرد. برخلاف دارایی‌های جاری، شرکت‌ها نمی‌توانند دارایی‌های ثابت خود را به‌راحتی به پول نقد تبدیل کنند؛ به عبارت بهتر، کسب‌وکارها معمولا از دارایی‌های ثابت خود برای تولید کالا و ارائه‌ی خدمات استفاده می‌کنند.

دارایی‌های ثابت شامل ماشین‌آلات، کارخانه، وسایل نقلیه‌ی شرکت، ساختمان‌ها و تجهیزات آن‌ها هستند که ممکن است با گذشت زمان دچار استهلاک شوند. استهلاکِ دارایی‌های ثابت را می‌توان به ۲ روش اندازه‌گیری کرد. در روش اول، استهلاکِ معادل عمر مفید دارایی سنجیده می‌شود، به طوری که با پایان یافتن عمر مفید دارایی، از ارزش آن نیز کاسته می‌شود؛ با وجود این، در روش دوم استهلاک را به عنوان زیانی اندازه‌گیری می‌کنند که در سال‌های اولیه‌ی استفاده از دارایی‌ها اتفاق می‌افتد.

۳. دارایی‌های مالی

دارایی‌های مالی شامل سرمایه‌گذاری‌هایی مانند سهام، اوراق قرضه‌ی دولتی، شرکتی و حقوق صاحبان سهام ممتاز هستند.

۴. دارایی‌های نامشهود

دارایی‌های نامشهود منابعی هستند که مادی یا فیزیکی نیستند، به این معنی که ملموس نیستند. به طور کلی، دارایی‌ها لزوما جزء منابع ملموس به شمار نمی‌آیند. از جمله منابع نامشهود می‌توان به مجوز فعالیت یا حق ثبت اختراع کسب‌وکار اشاره کرد.

چگونه دارایی کسب‌وکار را در ترازنامه وارد می‌کنند؟

دارایی‌ها بخشی از معادله‌ی حسابرسی موجود در ترازنامه‌ی شرکت را تشکیل می‌دهند که از فرمول زیر به دست می‌آیند:

دارایی = بدهی + حقوق صاحبان سهام

شرکت‌ها به روش‌های مختلفی می‌توانند دارایی‌های خود را ثبت کنند. در ادامه، برخی از این روش‌ها را بررسی می‌کنیم.

۱. استهلاک دارایی‌ها

به عنوان مثال، ممکن است دارایی‌هایی مانند ماشین یا ساختمان با گذشت زمان ارزش خود را از دست بدهند؛ در این صورت، هزینه‌ی ثبت‌شده‌ی این دارایی‌ها به‌تدریج در طول عمر مفیدشان کاهش می‌یابد.

۲. دارایی‌ها با ارزش کامل آن‌ها

در برخی موارد، شرکت‌ها دارایی‌های خود را با ارزش کامل آن‌ها تا زمان انقضایشان ثبت می‌کنند. نمونه‌ای از این نوع دارایی‌ها، هزینه‌ی پیش‌پرداخت است.

برای مثال، می‌توان به هزینه‌ی پرداخت بیمه شش‌ماهه برای پوشش بیمه‌ای وسایل نقلیه‌ی شرکت اشاره کرد. دارایی‌هایی که برای مدت طولانی‌تری سودمند باشند، معمولا مستهلک می‌شوند؛ در حالی که شرکت‌ها معمولا دارایی کوتاه‌مدت را با ارزش کامل آن ثبت می‌کنند و پس از انقضا، آن را به عنوان هزینه شارژ می‌کنند.

۳. دارایی‌های غیرمعاملاتی

همه‌ی دارایی‌های ارزش‌مند یک شرکت در ترازنامه‌ی آن ثبت نمی‌شوند؛ به عبارت دیگر، ممکن است گاهی شرکت‌ها دارایی‌هایی داشته‌باشند که از طریق معاملات تجاری آن‌ها را نخریده‌‌باشند. برای مثال، می‌توان به برند کسب‌وکار یا حق ثبت اختراعی ارزش‌مند در آن سازمان اشاره کرد که شرکت از طریق مبادلات تجاری آن‌ها را به دست نیاورده‌، بلکه طی فعالیت‌های داخلی کسب‌وکار آن‌ها را کسب کرده‌است.

البته نمی‌توان گفت که تمام دارایی‌های نامشهود کسب‌وکار بدون انجام معاملات تجاری به دست می‌آیند؛ به عنوان مثال، یک راننده‌ی تاکسی مجبور است مجوزی برای ماشین خود بخرد؛ مشابه آن، ممکن است شرکت‌ها نیز به عنوان بخشی از یک معامله‌ی تجاری، لیستی از مشتریان خود را به دست آورند. از سوی دیگر، لیست به‌دست‌آمده از مشتریان در فعالیت‌های داخلی شرکت جزء دارایی‌های نامشهود آن محسوب می‌شود که کسب‌وکار آن‌ها را نخریده‌است و به همین دلیل در ترازنامه ثبت نمی‌شود.

دارایی شخصی چیست؟

دارایی‌های شخصی منابع ارزش‌مندی هستند که فرد به ازای آن‌ها، ثروت خود را اندازه می‌گیرد، مالک آن‌ها است و این دارایی‌ها سود بیش‌تری را برای او تولید می‌کنند. به عنوان مثال، دارایی‌های شخصی می‌توانند شامل ساختمان، زمین، تجهیزات، مبلمان، کالای موجودی، حساب‌های جاری، وسایل نقلیه، سرمایه‌گذاری‌های موقت یا بلندمدت، وجه نقد و غیره باشند.

برای محاسبه‌ی ارزش خالص دارایی‌های شخصی خود، لازم است هرآن‌چه بدهکار هستید (بدهی‌ها) را از هر آن‌چه در اختیار دارید (دارایی‌های شخصی) کم کنید. اگر دارایی‌های شخصی شما بیش از بدهی‌هایتان باشند، ارزش خالص دارایی‌هایتان مثبت به دست می‌آید. دارایی‌های شخصی نیز مانند دارایی‌های کسب‌وکار می‌توانند ملموس یا نامشهود باشند و انواع منابع باارزش را شامل شوند.

دارایی‌های شخصیِ مشهود شامل موارد زیر هستند:

• پول نقد؛
• مِلک و خانه؛
• اتومبیل، قایق، هواپیما، دوچرخه و موتور؛
• جواهرات؛
• مبلمان و عتیقه‌جات؛
• مجموعه‌های هنری، مجسمه و سایر وسایل تزئینی؛
• کامپیوتر، لپ‌تاپ و پرینتر.

دارایی‌های شخصیِ نامشهود شامل موارد زیر هستند:

• سرمایه‌گذاری در بازار سهام؛
• اوراق قرضه؛
• برنامه‌های بازنشستگی و بیمه عمر.

در حالت کلی، هم دارایی‌های کسب‌وکار و هم دارایی‌های شخصی منابع ارزش‌مندی هستند که به‌ترتیب، به شرکت و خود فرد تعلق دارند.

جمع‌بندی

در این مطلب توضیحاتی در مورد دارایی ارائه دادیم، تفاوت دارایی و هزینه را بیان کردیم و همین‌طور توضیح دادیم دارایی شخصی چیست و چه انواعی دارد. امیدواریم مطالعه‌ی این مطلب برای شما مفید بوده‌باشد. نظرات خود را با ما به‌اشتراک بگذارید.

با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.

انواع دارایی جاری و غیر جاری در ترازنامه مالی

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

دارایی را می‌توان منابعی دانست که برای آینده شرکت منافع اقتصادی دارند. به این معنی که ارزش اقتصادی دارایی‌ها این قابلیت را ایجاد می‌کند که بتوان آن‌ها را خرید و فروش کرد.

کنش‌ها و فعالیت‌های اقتصادی هر شرکت بدون صورت‎های مالی قابل اندازه‌گیری و سنجش نیستند. صورت های مالی به عنوان مکتوباتی که دارایی‌های شرکت را در خود دارند می‌توانند انواع دارایی‌های جاری و غیرجاری شرکت را نشان دهند.

ترازنامه‌های مالی که مجموع این صورت‌ها را نشان می‌دهند نمایشگر وضعیت مالی شرکت هستند. بدون داشتن صورت مشخص از دارایی‌ها نمی‎‌توان از توان شرکت برای ادامه مسیرهایی که برای پیشرفت انتخاب کرده است باخبر شد.

شرکت‌ها دارای منابع اقتصادی مشخص هستند و تملک آن‌ها و قدرت نقدینگی‌شان نشان‌دهنده تسلط آن‌ها بر تصمیمات و فعالیت‌های‌شان است؛ بنابراین آشنایی با مفهوم انواع دارایی‌ها اهمیت دارد. در ادامه به بررسی زوایای مختلف انواع دارایی‌ها و تعریف آن‌ها خواهیم پرداخت.

انواع دارایی در حسابداری چیست؟

پیش از توضیح انواع دارایی بهتر است که تعریف دقیقی از دارایی در حسابداری ارائه دهیم؛ دارایی در حسابداری را می‌توان منابعی دانست که برای آینده شرکت منافع اقتصادی دارند. به این معنی که ارزش اقتصادی دارایی‌ها این قابلیت را ایجاد می‌کند که بتوان آن‌ها را خرید و دارایی‌ها در انواع ترازنامه فروش کرد.

زمانی که شرکت‌ها تصمیماتی برای فعالیت‌های‌شان داشته باشند می‌توانند دارایی خود را با فروش به دارایی دیگری که همگام با اهداف‌شان هست هم‌تراز کنند.

اما دارایی‌ها در حسابداری چند نوع دارد. انواع دارایی در حسابداری با توجه به توضیحی که دادیم در سه دسته‌بندی قرار می‌گیرند؛ وجود فیزیکی، قابلیت تبدیل و روش استفاده.

دارایی در حسابداری بر مبنای قابلیت تبدیل

دارایی در حسابداری که مبنای آن قابلیت تبدیل باشد به دو دسته ثابت و جاری تقسیم می‌شوند. دارایی ثابت، دارایی‌هایی هستند که به آَسانی قابل تبدیل به وجه نقد نیستند.

این دسته از دارایی‌ها به نام‌هایی مانند بلندمدت و غیرجاری هم معروف هستند. زمین، تجهیزات، حق اختراع، ماشین آلات و علائم تجاری از نمونه‌های دارایی‌های ثابت هستند. دارایی‌های جاری (Current Asset) به دارایی‌هایی مانند وجه نقد که در اختیار شرکت برای تامین نیازهای اساسی است،

شبه نقد، مانند سپرده‌های غیردیداری و مدت‌دار و سپرده‌های کوتاه‌مدت، موجودی کالاها در انبار شرکت، بدهی بدهکاران و اوراق بهادار قابل فروش می‌گویند.

دارایی در حسابداری بر اساس وجود فیزیکی

دو نوع از انواع دارایی در حسابداری برمبنای وجود فیزیکی داریم؛ نوع ملموس و نوع غیرملموس.

نوعی که به آن ملموس می‌گوییم همان دارایی‌های قابل مشاهده هستند. دارایی‌های مشهود (Tangible Asset) به دو دسته جاری و ثابت تقسیم می‌شوند. دارایی‌های ثابت مانند زمین، ماشین آلات و زمین و اموالی که قابل مشاهده و لمس هستند و دارایی‌های جاری مشهود به فهرست کالاهای موجود در انبار شرکت اشاره دارد.

گفتنی است که این کالاها به سه دسته استهلاک پذیر، استهلاک ناپذیر و نقصان پذیر تقسیم می‌شوند. دارایی‌های غیر ملموس یا غیر قابل مشاهده به دارایی‌هایی مانند حق ثبت اختراع، سرقفلی، برند و حق رای اشاره دارد.

تعریف دارایی در حسابداری بر مبنای روش استفاده یا کاربری

تعریف دارایی در حسابداری را می‌توان با یک دسته بندی شروع کرد. این قسمت از دارایی در حسابداری به دو دسته دارایی غیر عملی و عملیاتی تقسیم می‌شود. دارایی‌های عملیاتی در خرید و فروش‌های روزانه شرکت قرار دارند.

به عنوان مثال می‌توان محصولات یک شرکت را دارایی‌های عملیاتی در نظر گرفت. دارایی غیر عملی هم که در معاملات روزانه دخالتی ندارند به دارایی‌هایی گفته می‌شود که شرکت در زمانی به آن‌ها رجوع می‌کند که نیاز به برآورده کردن خواسته‌هایش در آینده دارد.

شناخت انواع دارایی در شناسایی سرمایه های سازمان و تصمیم گیری برای سرمایه گذاری های آینده بسیار ضروری است و نمی توان از آن چشم پوشی کرد.

انواع دارایی در حسابداری چیست

در این مقاله اطلاعات جامعی درباره انواع دارایی در حسابداری ارائه شده است و شما در انتهای این مقاله اطلاعات کافی در مودر دارایی ثابت ، دارایی جاری ، داریی مشهود ، استهلاک پذیر، استهلاک ناپذیر و انواع دارایی در ترازنامه و مفاهیمی در این حوزه بدست خواهید آورد. اگر برای انجام امور مالی و حسابداری به دنبال مرکزی معتبر هستید میتوانید از خدمات تخصصی حسابداری و مالیاتی شرکت حسابداری آریا تهران بهره مند شوید.

تعریف دارایی

در ابتدای این مقاله تصمیم گرفتیم شما را با تعریف دارایی آشنا کنیم تا در انتهای این مقاله بتوانید مفهوم دارایی را متوجه شوید و درک گسترده تری از انواع دارایی پیدا کنید و پاسخ جامعی از دارایی چیست داشته باشید.

بر اساس استاندارد های حسابدارید تعریف دارایی عبار است از:

همه اموال و منابع اقتصادی که در معاملات اقتصادی کسب میشوند و یا به بیان ساده تر در عملیات اقتصادی و مالی یک سری منابع اقتصادی به مالکیت واحد تجاری در میاید که بر حسب فاکتور پول مورد سنجش قرار میگیرند و به آن دارایی گفته میشود.

برای مثال میتوان از پول نقد، موجودی کالا، زمین ، ساختمان، ماشین الات، اسبغاب و اثاثیه اداری و اوراق بهادار نمونه هایی از دارایی در حسابداری هستند.

دارایی به انگلیسی Asset میباشد و در واقع منابعی میباشند که دارای ارزش اقتصادی هستند. در ادامه مقاله شما را با انواع دارایی آشنا میکنیم و تعریف دارایی و بدهی را به زبان ساده به شما توضیح میدهیم.

انواع دارایی در حسابداری

برای اینکه بدانیم انواع دارایی در حسابداری چیست ابتدا لازم است با تعریف دارایی آشنا شویم.

دارایی یا Asset به منابعی اطلاق می شود که دارای ارزش اقتصادی هستند و شرکت یا افراد از آنها منفعت می برند و در آینده می توانند ایجاد درآمد کنند.

دارایی ها در ترازنامه به ثبت می رسند و ستون سمت راست ترازنامه مربوط به دارایی های شرکت و سمت چپ مختص بدهی ها است.

معرفی انواع دارایی در حسابداری

ویژگی دارایی ها در حسابداری

دارایی ها دارای سه ویژگی هستند که به تفکیک به توضیح هر کدام می پردازیم.

منبع، طبق تعریف دارایی، دارایی ها منابعی هستند که در آینده برای شرکت منفعت اقتصادی دارند.

ارزش اقتصادی، دارایی ها ارزش اقتصادی دارند، به عبارتی دیگر دارایی ها قابلیت مبادله شدن دارند و میتوانند خرید و فروش شوند.

مالکیت، دارایی ها مالکیت دارند بدین معنا که می توانند به وجه نقد یا و یا معادل های آن تبدیل شوند.

طبقه بندی انواع دارایی

اکنون می خواهیم انواع دارایی از منظر حسابداری را بررسی کنیم تا انواع دارایی در حسابداری را بشناسید. دارایی ها به طور کلی به سه روش طبقه بندی می شوند :

طبقه بندی براساس سهولت تبدیل آنها به پول

طبقه بندی براساس وجود فیزیکی و ملموس آنها

طبقه بندی براساس روش استفاده یا به عبارتی هدف از فعالیت تجاری آنها

انواع دارایی در حسابداری بر مبنای وجود فیزیکی

دارایی ها بر مبنای وجود فیزیکی به دو دسته ی مشهود (ملموس) و غیر مشهود تقسیم بندی می شوند. در این قسمت انواع دارایی ها را بر مبنای فیزکی طبقه بندی کرده ایم تا به راحتی با ویژگی های خاص هرکدام آشنا شوید.

معرفی انواع دارایی در حسابداری بر مبنای وجود فیزیکی

دارایی مشهود یا Tangible Asset

همانطور که از نام دارایی های مشهود برمی آید دارایی های مشهود دارایی هایی هستند به صورت فیزیکی قابل دیدن یا لمس کردن هستند.

دارایی های مشهود به دو دسته ی جاری و ثابت تقسیم بندی می شوند.

دارایی های ثابت مشهود مانند زمین، ساختمان ها، ماشین آلات و… که به اسم اموال نیز معرفی می شوند. این دارایی ها اغلب تضمین کننده ی بقا و قدرت شرکت را دارند.

بنابراین حفاظت از آنها یکی از اصلی ترین و مهم ترین وظایف بخش حسابداری یک شرکت است.

دارایی جاری مشهود به اقلامی مانند لیست کالاهای موجود اطلاق می شود. همچنین دارایی های ثابت مشهود خود دارای سه نوع هستند که به توضیح و توصیف هر یک می پردازیم.

دارایی استهلاک پذیر

دارایی های استهلاک پذیر دسته ای از دارایی های مشهود هستند که در طی زمان، پس از طی کردن عمر دارایی‌ها در انواع ترازنامه مفید خود دچار استهلاک می شوند و عمر مفید اقتصادی شان به پایان می رسد.

دارایی استهلاک ناپذیر

دارایی های استهلاک ناپذیر دسته ای از دارایی های مشهود هستند که با گذر زمان دچار استهلاک نمی شوند و در اصطلاح دارای عمر نامحدود هستند. مانند زمین

دارایی نقصان پذیر

دارایی های نقصان پذیر دسته ای از Tangible Asset هستند که قابل استخراج هستند و بر اثر استخراج تهی می شوند.

این دارایی ها پس از استخراج تبدیل به به موجودی مواد یا کالا می شوند. مانند معادن، جنگل ها و… . این دسته از دارایی های مشهود در ترازنامه با نام معادن و ذخایر قید می شوند.

طبق این دسته بندی به اهمیت طول عمر مفید اقتصادی، استفاده در روال عادی عملیات و منابع آتی قابل اندازه گیری در دارایی های ثابت مشهود پی می بریم.

دارایی نامشهود یا Intangible Asset

دارایی های نامشهود دارای ماهیت فیزیکی نیستند و قابل لمس نمی باشند.

دارایی های نامشهود در طبقه بندی دارایی های ثابت قرار می گیرند و اگرچه قابل دیدن نیستند اما سود آتی شرکت را تضمین می کنند.

از مثال های دارایی نامشهود می توان به حق ثبت اختراع، حق چاپ ، سرقفلی، برند و نام تجاری و حق رای و روش منحصر به فرد یک شرکت اشاره کرد.

این دارایی ها می توانند در بازه ی زمانی محدود یا به طور نامحدود در اختیار یک شرکت باشند.

اما چیزی که مبرهن است، آنها راه را برای موفقیت و مطرح بودن شرکت هموار می کنند.

انواع دارایی در حسابداری بر اساس نوع کاربرد دارایی

طبق این دسته بندی دارایی ها بر اساس عملیات های تجاری به دو دسته ی دارایی های عملیاتی و دارایی های غیر عملی تقسیم می شوند. در ادامه با ما همراه باشید تا با نوع های مختلف داریی در حسابداری بر اساس نوع کاربرد دارایی بیشتر آشنا شوید.

معرفی انواع دارایی در حسابداری بر اساس نوع کاربرد دارایی

دارایی عملیاتی

دارایی های عملیاتی در معاملات روزانه قابل استفاده هستند. در حقیقت دسته ای از دارایی ها که یک شرکت برای تولید محصولات خود و همچنین ارائه خدمات از آنها بهره می برد، دارایی های عملیاتی هستند.

به طور مثال وجه نقد، موجودی انبار و کارخانه، مانده ی حساب های بانکی، تجهیزات و… شامل این دسته از دارایی ها می شوند.

دارایی غیر عملی

پیش تر اشاره کردیم که دارایی های عملیاتی دارایی هایی هستند که در معاملات روزانه استفاده می شوند.

اما دارایی های غیر عملی در معاملات تجاری روزانه جایی ندارند و نقش خود را در برطرف سازی نیازهای آینده ایفا می کنند.

به طور مثال املاک و مستغلاتی که برای ارزش آنها توسط شرکت خریداری شده اند نمونه ای از دارایی های غیر عملی هستند.

انواع دارایی در حسابداری بر اساس قابلیت تبدیل یا همگرایی

انواع دارایی در حسابداری بر اساس قابلیت همگرایی و نقدشوندگی به دو دسته ی جاری و ثابت تقسیم بندی می شوند که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.

تعریف انواع دارایی در حسابداری بر اساس قابلیت تبدیل یا همگرایی

انواع دارایی ثابت

دارایی های ثابت دارایی هایی هستند که به آسانی تبدیل به وجه نقد نمی شوند، و برای خرید و فروش آنها باید مراحل و مدت زمانی را طی کرد.

دارایی های ثابت با نام های دیگر مانند دارایی غیرجاری، بلند مدت و دارایی های سخت نیز یاد می شوند.

ارزش دارایی های ثابت به مرور کم شده و به جز زمین، دچار استهلاک می شود.

لیست دارایی ثابت

در دارایی های مشهود به دارایی های ثابت نیز اشاره کردیم و آنها را از نظر استهلاک پذیر بودن، استهلاک ناپذیری و نقصان پذیری مورد بررسی قرار دادیم؛ اکنون از دیدگاه دارایی های ثابت به بررسی آنها می پردازیم.

زمین تنها دارایی استهلاک ناپذیر است.

ساختمان می تواند، انبار، شرکت و یا محل سکونت باشد. از این دارایی برای پوششی جهت نگهداری از ماشین آلات، تجهیزات، محصولات، انجام خدمات و… استفاده می شود. بنابراین تمام فعالیت های شرکت به نوعی وابسته به ساختمان هستند.

ماشین آلات، دستگاه ها یا ابزاری هستند که با نیروی محرکه ی خود به تنهایی یا توسط محرک های دیگر در فعالیت اصلی و خط تولید شرکت دخالت دارند.

این دارایی استفاده ی خدماتی دارد، به طوریکه برای راه اندازی یا تعمیر سایر لوازم و دارایی ها بهره برداری می شوند.

این دارایی از دسته دارایی های غیر مشهود است که به شرکت حق خرید و فروش و استفاده از یک اختراع در مدت زمان معین را می دهد.

علائم تجاری یا برند ها از دارایی های غیر مشهود هستند که نشانه ی یک محصول هستند و می توانند بارِ کیفی داشته باشند.

علائم تجاری یا برند ها از دارایی های غیر مشهود هستند که نشانه ی یک محصول هستند و می توانند بارِ کیفی داشته باشند.

نحوه ثبت انواع دارایی در حسابداری

نحوه ثبت انواع دارایی در حسابداری دارایی ها و بدهی ها در ترازنامه به ثبت می رسند.

دارایی ها در سمت راست ترازنامه و بدهی ها در سمت چپ آن به ثبت می رسند. همچنین برای منظم شدن و دسترسی راحت تر معمولا بخش دارایی خود به طبقه بندی حساب ها مانند حساب های دریافتی، سود حفظ شده و… تفکیک می شود.

همچنین همانطور که میدانید دارایی خود به سه دسته تقسیم می شود و هر کدام از دسته ها شامل دو نوع هستند.

به طور مثال دسته ی وجود فیزیکی به مشهود و غیر مشهود تقسیم می شود.

حال اگر یک شرکت دارایی های غیر مشهود ندارد نیازی به ذکر آنها در ترازنامه ی مالی نیست.

در کنار ترازنامه، شرکت ها صورت حساب های سود و زیان نیز دارند که توضیح آنها در این مقال نمی گنجد.

انواع دارایی در ترازنامه

دارایی های ثابت مشهود در ترازنامه با سر فصل های دارایی های سرمایه ای، دارایی های بلند مدت، دارایی های ثابت یا اموال، ماشین آلات و تجهیزات، عنوان می شوند.

معرفی انواع دارایی در ترازنامه

انواع دارایی جاری

دارایی های ثابت دارایی هایی هستند که می توانند به آسانی تبدیل به وجه نقد شوند. این نوع از دارایی ها به نام دارایی های نقدی نیز یاد می شوند و نسبت به دارایی های ثابت از طول عمر کوتاه تری برخوردار هستند.

لیست دارایی جاری یا Current Asset

در این قسمت به لیست دارایی های جاری اشاره می کنیم:

وجه نقد اسکناس هایی است که یک شرکت در اختیار دارد و توسط آن می تواند نیازهای اساسی خود را تامین و کالا و خدمات خود را عرضه کند.

شبه نقد جایگزین وجه نقد است و به سپرده های غیردیداری و مدت دار اطلاق می شود

این دسته از سپرده ها توسط شرکت برای بهره برداری از سود سپرده ایجاد می شود.

موادی که در انبار شرکت تحت عنوان مواد اولیه، مواد نیمه آماده یا محصول آماده در مدت زمان مشخص نگهداری می شوند.

به اسنادی که مالک آن می تواند آن را خرید و فروش کند، اطلاق می شود.

بدهی هایی که شرکت های دیگر به شرکت دارند، از جمله دارایی های جاری است.

از دیگر دارایی های جاری می توان به طور مختصر به درآمد های حساب شده، قبض های دریافتی، هزینه های پیش پرداخت شده و… نیز اشاره کرد.

اهمیت طبقه بندی دارایی ها

اکنون که طبقه بندی دارایی ها را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم، اهمیت دسته بندی آنها مشخص می شود.

یک طبقه بندی درست نه تنها به نظم شرکت کمک می کند بلکه باعث پیشرفت آن نیز شده و فرصت های تازه ای برای آن ایجاد می کند.

دانستن دارایی های مشهود و نامشهود در یک کسب و کار پر ریسک به ارزیابی مقدار ریسک و توانایی پرداخت آن کمک می کند.

برای دانستن سهم درآمدهای هر دارایی و تعیین درصد سود و درآمد یک شرکت باید با دارایی های عملیاتی و غیرعملی و انواع آن به خوبی آشنا باشیم.

و در نهایت تشخیص و تمییز دارایی های جاری و ثابت از یکدیگر نقش موثری در درک سرمایه در گردش خالص شرکت دارد.

تفاوت دارایی ودارایی خالص

کل دارایی ها از جمع کل بدهی ها و حقوق صاحبان سهام به دست می آید. در حالیکه دارایی خالص به طور کلی با حقوق صاحبان سهام تقریبا یکسان و برابر است؛ و مقدار آن از تفاوت کل بدهی ها از کل دارایی به دست می آید.

کل دارایی = کل بدهی + حقوق صاحبان سهام

دارایی خالص = کل دارایی – کل بدهی

مفهوم دارایی در حقوق

در حقوق، تعریف دارایی با اموال متفاوت است و مفهوم دارایی در حقوق گسترده تر از اموال می باشد.

در نتیجه دارایی جز مثبت اموالی که متعلق به یک شخص یا شرکت است و جز منفی که شامل بدهی ها می شود را پوشش می دهد.

تعریف دارایی و بدهی

اکنون می خواهیم دارایی ها و بدهی ها را بیشتر بشناسیم. پیش از این با تعریف دارایی و انواع دارایی به طور کامل آشنا شدیم و آنها را شرح دادیم و می دانیم که دارایی در حسابداری چیست.

بدهی ها در کنار سرمایه مجموع دارایی یک شرکت را تشکیل می دهد. اما تعریف بدهی چیست؟

بدهی به طور کلی بدهی کلیه مبالغی است که شرکت متعهد شده است در یک مدت زمان مشخص آنها را بازپرداخت کند.

دارایی و بدهی چیست

انواع بدهی

بدهی ها به دو دسته ی جاری یا کوتاه مدت و غیرجاری یا بلند مدت تقسیم می شوند.

بدهی های غیرجاری یا بلند مدت

بدهی های بلند مدت به آن دسته از بدهی ها اطلاق می شود که مهلت و فرآیند پرداخت آن از یک دوره ی مالی طولانی تر است. مانند اسناد یا وام های پرداختنی بلند مدت، کمک های بلاعوض دولت به شکل دارایی بلندمدت

بدهی های جاری یا کوتاه مدت

بدهی های کوتاه مدت بدهی هایی هستند که شرکت موظف به پرداخت آنها در یک سال مالی است.

بدهی های جاری یا کوتاه مدت

بدهی های کوتاه مدت بدهی هایی هستند که شرکت موظف به پرداخت آنها در یک سال مالی است.

انواع بدهی های جاری در حسابداری

که بدهی شرکت به دیگران هستند

به چک و سفته هایی که شرکت به دیگران داده است، اطلاق می شود.

وجهی که در ازای ارائه ی کالا یا خدمات شرکت از دیگران دریافت شده است

این حساب شامل تمام واریزها و برداشت ها توسط شرکا است.

شرکت ها مبلغ بعضی از بدهی های خود را مانند مزایای پایان خدمت یا مالیات بر درآمد را برآورد می کنند که در دسته ی بدهی های جاری قرار می گیرد.

سوالات متداول

همه اموال و منابع اقتصادی که در معاملات اقتصادی کسب میشوند و یا به بیان ساده تر در عملیات اقتصادی و مالی یک سری منابع اقتصادی به مالکیت واحد تجاری در میاید که بر حسب فاکتور پول مورد سنجش قرار میگیرند و به آن دارایی گفته میشود.

در این مقاله انواع دارایی ها را به تفکیک توضیح داده ایم به طور مثال برای انواع دارایی ها میتوان به دارایی های مشهود، نامشهود، استهلاک پذیر و استهلاک ناپذیر و دارایی ثابت و غیره اشاره کرد