عموما سهام از نظر حقوقی که سهامدار در شرکت دارد و همچنین از لحاظ ماهیت ، آورده و شکل به چند دسته تقسیم می شوند که در ادامه تمام آنها را شرح خواهیم داد.
انواع سهامداران بازار سرمایه
مشاوره رایگان
برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.
- 02191004770
- [email protected]
- تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15
خانه / سرمایه گذاری و بورس / سهام چیست؟ و بررسی انواع سهام در بازار بورس
سهام چیست؟ و بررسی انواع سهام در بازار بورس
در این مقاله می خواهیم سهام و انواع سهام موجود در بازار بورس را مورد بررسی قرار دهیم. بطور خلاصه می توان گفت در شرکت های سهامی، هنگامی که سرمایه شرکت را به قسمت های مساوی و یکسان تقسیم می کنند ، هر قسمت تقسیم شده را یک سهم می گویند.
و اما برگه سهام، در واقع سندی است که به شخصی که بخشی از سهم شرکت را میخرد داده می شود. که نشان دهنده مقدار مشارکت، منافع و تعهدات صاحب سهم در شرکت سهامی می باشد. در ادامه بیشتر با معنای سهام و همچنین انواع سهام آشنا خواهید شد.
سهام چیست؟
شرکت های سهامی ، سرمایه خود را به بخش های مساوی و برابر تقسیم می نمایند که به هر بخش آن سهم گفته می شود و تعداد سهم بیانگر میزان تعهدات ، مشارکت و مالکیت شخص خریدار و یا سهامدار می باشد.
سهامدار نمی تواند سهم خود را به نسبت مالکیتی از دارایی های شرکت داشته باشد، ولی به نسبت سهم خود از شرکت ،حقوقی در آن شرکت دارد و به نسبت آن از منافع و دارایی های شرکت می تواند استفاده نماید و در مجمع عمومی شرکت حق رای دارد و در صورت انحلال از دارایی شرکت سهیم خواهد شد.
عموما سهام از نظر حقوقی که سهامدار در شرکت دارد و همچنین از لحاظ ماهیت ، آورده و شکل به چند دسته تقسیم می شوند که در ادامه تمام آنها را شرح خواهیم داد.
برگه سهام چیست؟
برگه سهام یک نوع ورقه بهادار است که نشان دهنده مالکیت و ادعای دارنده آن بر بخشی از یک شرکت و درآمدها و دارایی های آن است.
مطابق قانون تجارت سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی، که مشخص کننده میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. ورقه سهم، سند قابل معاملهای است که نماینده تعداد سهام تحت تملک صاحب آن در شرکت سهامی میباشد.
سهام سرمایهای و انتفاعی چیست؟
سهام از نظر حقوقی که شخص سرمایه گذار در سرمایه شرکت دارد به دو دسته سهام سرمایه ای (سهام جایزه و سهام ممتاز) و سهام انتفاعی تقسیم می شود.
سهام انتفاعی
سهام انتفاعی، به سهامی گفته می شود که مبلغ اسمی آن به صاحب سهام برگردانده می شود. سهم انتفاعی زمانی نمایان می شود که سهم یک شرکت استهلاک می یابد. اگر استهلاک اتفاق بیفتد ارزش اسمی سهم به دارنده آن پرداخت می شود و سهم مستهلک شده باطل می گردد.
*ارزش اسمی سهم از طریق اندوخته های اختیاری یا سود قابل تقسیم به دارنده آن پرداخت می شود.
سهام سرمایهای (Capital stock)
سهام سرمایه ای معادل با ارزش اسمی سهام انتشار یافته یک شرکت است. سهام سرمایه ترکیبی از سهام مشترک و در صورت وجود، سهام مورد نظر است. با فروش سهام سرمایه شرکت برای تامین مالی پروژه های خود دیگر نیازی به پرداخت بدهی ندارد. سهام سرمایه ای به دو دسته سهام سرمایه ای و سهام ممتاز تقسیم می شود که در ادامه به شرح هر یک از آن می پردازیم.
یکی از انواع انواع سهام سرمایهای، سهام عادی می باشد. سهام عادی بیان کننده این است که دارنده آن بر درآمدها و دارایی های آن شرکت سهیم است. دارندگان سهام عادی حق رأی دارند و در رأیگیریها و انتخاب اعضای هیئتمدیره میتوانند شرکت کنند و در سود تقسیمی بین سهامداران، بخشی از آن سود را دریافت خواهند کرد.
در واقع سهام ممتاز نوعی بدهی شرکت به مالک سهام ممتاز است و بیشتر مواقع دارای نرخ سود بهتر یا بهره تعیین شده ای نسبت به سهام عادی است. ولی سهام عادی یا سهام موجود در بازار سرمایه ،دارای نرخ سود یا بهره ثابت نیستند و میزان مالکیت سهامدار از منافع و حقوق شرکت را بیان می کنند.
به عبارت دیگر یکی دیگر از انواع اوراق بهادار سهام ممتاز می باشد که بیان می کند دارنده آن بر بخشی از یک شرکت و درآمدها و دارایی های آن شرکت سهیم است.
سود این نوع سهاک پیش از سهام عادی پرداخت می شود و همچنین در زمان منحل شدن شرکت و یا فروش سرمایه های شرکت ابتدا بدهی های شرکت تسویه شده سپس حقوق صاحبان سهام ممتاز و سپس حقوق صاحبان سهام عادی را پرداخت می کنند به همین دلیل است که به آن سهام ممتاز می گویند.
به سهام ممتاز ، اوراق بهادار ترکیبی نیز گفته می شود زیرا ویژگی های سهام عادی و اوراق قرضه را باهم دارد.
سهام ممتاز موقعی قابل انتشار است که اساسنامه شرکت اجازه انتشار آن را داده باشد و یا مجمع عمومی فوق العاده آن را تصویب نماید. در تبصره ۲ ماده ۲۴ اصلاحی مقرر گردیده در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات قانون مزایائی قائل شوند به این گونه سهام ، سهام ممتازه نامیده می شود.
کلیه سهام شرکت را نمی توان ممتاز دانست ، زیرا در این صورت هیچ کدام از سهام به دیگری رجحان نداشته و عادی محسوب می شوند.
انواع سهام از نظر شکل
سهام شرکت هاس سهامی از نظر شکل سهام بانام ، سهام بی نام، سهام جایزه، سهام با حق چند رای، سهام ترجیحی ، سهام عدالت و سهام مدیریتی تقسیم می شود.
سهام بانام registered stock
به سهامی، سهام با نام گفته می شود که نام دارنده آن در اسناد یا در برگه سهام شرکت مشخص باشد. دقت کنید که باید در عنوان سهام با نام، عبارت «با نام» ذکر شود.
اگر شرکتی بخواهد از هویت همه سهامداران خود با خبر باشد سهام با نام صادر میکند. انتخاب سهام با نام به این جهت است که شرکت مایل است شرکاء خود را بشناسد و بداند سهام شرکت در دست چه اشخاصی است.
در شرکت های سهامی گاهی سهام آنها تماماً بی انواع سهامداران بازار سرمایه نام و گاهی کلاً با نام و بعضی اوقات قسمتی از سهام با نام و بقیه بی نام است و این موضوع ارتباط با سیاست اقتصادی شرکت دارد ، سهام با نام را اغلب اشخاصی تهیه می کنند که کمتر قصد انتقال سهام را دارند. زیرا تشریفات انتقال آنها از سهام بی نام بیشتر است.
در شرکت های سهامی خاص ممکن است فروش سهام با نام موکول به موافقت هیئت مدیره یا مجمع عمومی باشد ولی به موجب ماده ۴۱ قانون در شرکت های سهامی عام نقل و انتقال سهام نمی تواند مشروط به موافقت مدیران شرکت و یا مجمع عمومی صاحبان سهام باشد.
سهام بی نام Unregistered stock
سهام بی نام نوعی اوراق بهادار است که دربرگیرنده نام صاحب سهم نیست و عبارت «با نام» روی آن ثبت انواع سهامداران بازار سرمایه نشده است. مالکیت آن با در دست داشتن ورقه سهم مشخص می شود.
اگر شخصی تمایل داشته باشد سهام بی نام خود را بفروشد، کافی است که مبلغ را دریافت کرده و سهم را به خریدار تسلیم کند. سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل بوده مگر این که شخص دیگری در دادگاه ثابت کند که سهم متعلق به او است.
*سهامی که در بورس اوراق بهادار خرید و فروش می شود اغلب بی نام است و اشخاصی که مایل به خرید و فروش سهام تجارت نموده و استفاده ببرند سهام بی نام می خرند.
انتشار سهام بی نام و یا صدور گواهی موقت بی نام موقعی ممکن است که تمام قیمت آن پرداخته شده باشد.
سهام با نام و بی نام در تمام مراحل دارای یک ارزش می باشند و دارندگان آنها در نفع وضرر و استفاده شرکت یکسان اند.
سهام جایزه
سهام جایزه یکی دیگر از انواع اوراق بهادار می باشد. سهام جایزه به این معنی است که شرکت بجای پرداخت سود به صورت وجه نقد، سهام جایزه منتشر کند و بابت سهام جایزه هیچ وجه نقدی از سهامداران دریافت نخواهد شد.
معمولا قیمت سهام در بازار بورس، با توجه به تعداد سهام منتشر شده کاهش می یابد اما برای آنکه نرخ سود قابل تقسیم به ازای هر سهم تغییری نکند، پس از چندی قیمت سهم افزایش می یابد.
سهام ترجیحی
به آن دسته از سهام شرکت که جهت برنامه های خصوصی سازی به کارکنان کنونی شرکت داده می شود را سهام ترجیهی می گویند.
سهام مدیریتی
با توجه به مطالبی که در رابطه انواع سهامداران بازار سرمایه با انواع سهام خدمت شما عزیزان ارائه شد لازم به ذکر است که یک سهام در عین حال می تواند در چند دسته سهام های نام برده نیز قرار گیرد مثلاً سهام سرمایهای، بانام و ممتاز.
سهام عدالت
به سهامی که برای ارتقا شرایط مالی قشر ضعیف جامعه با فروش تسهیلات بخشی از سهام شرکتهای دولتی معین تعلق می گیرد که نوعی یارانه است را سهام عدالت می گویند.
بررسی انواع سهام از منظره مبدا آورده سرمایهگذار
سهام از نظر مبدا آورده سرمایهگذار به دو دستهی سهام نقدی و سهام غیرنقدی تقسیم میشود.
سهام نقدی
سهام نقدی به سهامی گفته می شود که ارزش آن بصورت نقدی پرداخت شده باشد. اگر نقدی نبود قسمتی از آن به صورت نقدی و بخش دیگر بصورت تعهد پرداخت شده باشد.
سهام غیرنقدی
سهام غیرنقدی به سهامی گفت می شود که قیمت آن در قالب دارایی غیر نقدی شامل؛ ساختمان، ماشین آلات و… نظایر آن تامین شده باشد.
بررسی سایر انواع سهام
سهام موسس
سهام مؤسس سهامی است که پس از تصویب مجمع عمومی شرکت برای جبران خدمات مؤسسان شرکت، از قسمتی از دارایی اضافه بر سرمایه باقیمانده شرکت به آنها داده میشود.
به عبارتی سهام موسس به لحاظ ابتکار یا کوشش و زحمت موسسین شرکت به آنان داده می شود این قبیل سهام دارای امتیازی در تقسیم سود بین شرکا است که براین سهام معمولا در صد بیشتری نسبت به سهام سود تعلق می گیرد.
مزایای خریذ سهام برای سرمایه گذاری
شما با خرید سهام متناسب با درصد مالکیت اوراق در تصمیمات مجامع شرکتهای بورسی حق رای دارید در واقع بابت مالکیت هر ورقه سهام یک رای خواهید داشت.
در واقع در مجامع شرکتهای بورسی تصمیم گیری در رابطه با انجام افزایش سرمایه، انتخاب هیئتمدیره، تصویب صورتهای مالی و … انجام می گیرد. زمانی که یک شرکت در یک سال مالی سود خالص محقق کند بر طبق قانون حداقل ۱۰ درصد آن را باید بین سهامداران تقسیم کند.
یکی از بزرگترین مزایای سهام برای سرمایهگذاران وجود بازاری متشکل می باشد که بر اساس آن میتوانید بدون دغدغه سهام خریداریشده خود را به فروش رسانید.
درحالیکه شما به عنوان مالک یک شرکت غیر بورسی جهت فروش سهام با مشکلات متعددی هم چون راضی کردن سایر شرکا، یافتن شریک جدید جهت فروش سهام خود به وی، عدم وجود مرجع مشخصی جهت ارزشگذاری سهام خود روبهرو خواهید بود.
با توجه به مقدار سرمایه خود، میتوانید در بازار سرمایه به خرید سهام اقدام نمایید. در واقع سقفی جهت ورود سرمایه به بازار بورس وجود ندارد درحالیکه وقتی شما مالک یک شرکت غیربورسی هستید حجم سرمایه محدودی را میتوانید وارد شرکت کنید و سرمایه مازاد شما به راحتی قابلیت سرمایهگذاری مجدد را ندارد. این شرط برای حداقل سرمایه در بورس هم مصداق دارد.
ارزش اسمی سهم یعنی چه؟
طبق قانون ارزش اسمی سهام در ایران معادل ۱۰۰۰ ریال هست اما شرکتهای مختلف با توجه به وضعیت فعالیت عملیاتی خود، قیمتی بیشتر یا کمتر از این حد را دارند. ارزش اسمی سهام مبنایی برای تعیین سرمایه و تعداد سهام در صورت های مالی شرکتها می باشد.
برای مثال با مراجعه به ترازنامه شرکت x مشاهده میکنیم که سرمایه شرکت ۲۴۰۰۰۰۰ میلیون ریال یا ۲۴۰۰ میلیارد ریال است. بنابراین با تقسیم این عدد بر ۱۰۰۰ ریال به این نتیجه میرسیم که کل سهام این شرکت معادل ۲٫۴ میلیارد است که محاسبه آن بصورت زیر می باشد:
Compatible data.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.
enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.
- Pina & Associates Insurance
- Payment at Contingency
- Amount of Payment
Two Most-Cited Reason
Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.
انواع ارزش سهام در بازار سرمایه
در بازار سرمایه ایران، چهار نوع ارزش برای قیمت یک سهم وجود دارد و به انواع ارزش اسمی، ارزش دفتری، ارزش بازار و ارزش ذاتی تقسیم بندی شده است. در این مقاله می خواهیم نگاهی به انواع ارزش سهام داشته باشیم و به معرفی هر یک از آنها بپردازیم.
معرفی انواع ارزش سهام
ارزش اسمی
یکی از انواع ارزش سهام، ارزش اسمی نام دارد و قیمت عرضه اولیه سهام بر اساس آن انجام می شود و مبلغ ارزش اسمی، بر روی برگه های سهام درج می شود. در یک برگه سهم، کل سرمایه شرکت، تعداد سهام منتشر شده و ارزش اسمی هر یک از سهام و همچنین تعداد سهامی که سهامدار در اختیار دارد نیز درج شده است. باید توجه داشت که ارزش اسمی اوراق قرضه و مشارکت با ارزش اسمی سهام متفاوت است که از Par Value برای اشاره به ارزش اسمی اوراق قرضه و از Face Value برای ارزش اسمی سهام استفاده می شود. آگاهی از ارزش اسمی برای اوراق قرضه یا ابزارهای مالی با درآمد ثابت مهم است، زیرا باعث تعیین ارزش سررسید و همچنین ارزش دلاری بهره های پرداختی می شود.
ارزش دفتری
برای محاسبه ارزش دفتری می توانیم بدین گونه عمل کنیم که در ابتدا مجموع بدهی های شرکت را از مجموع دارایی های آن کم نماییم که عدد به دست آمده بیانگر مجموع ارزش سرمایه سهامداران شرکت و مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت است. اکنون این مبلغ حقوق صاحبان سهام را بر تعداد سهام شرکت تقسیم می کنیم، عدد که به دست می آید بیانگر ارزش دفتری هر سهم است. علت نامگذاری این ارزش با کلمه «دفتر» در این است که اعداد و ارقام مربوط به دارایی ها و بدهی های شرکت، بر اساس ارقام ثبت شده در دفاتر حسابداری شرکت، مد نظر قرار گرفته و محاسبه می شوند. فرمول به دست آوردن ارزش دفتری در زیر ارائه شده است.
ارزش سرمایه سهامداران = مجموع بدهیها – مجموع داراییها
ارزش دفتری = تعداد سهام / ارزش سرمایه
ارزش بازار
قیمتی که سهام بر اساس آن در بورس معامله می شود را ارزش بازار یا قیمت معاملاتی می نامند و اگرچه که قیمت اسمی هر سهم در بورس صد تومان است، ولی مکانیزم تعیین قیمت معاملاتی سهام شرکت ها در بازار بورس بر اساس قیمت اسمی و حتی ارزش دفتری نمی باشد و آنچه که تعیین کننده ی قیمت سهم در بورس است، میزان عرضه و تقاضا برای یک سهم است.
ممکن است در شرایطی و با عملکرد مناسب یک شرکت، سرمایه گذاران زیادی جذب آن شده و تقاضا برای خرید سهم آن شرکت در بورس افزایش یابد و در اینجا قیمت آن سهام با توجه به میزان تقاضای انجام شده افزایش خواهد یافت و حتی ممکن است این افزایش تا چند برابر قیمت اسمی هم پیش رود و در حالت عکس این موضوع، ممکن است شرکتی با عملکرد ضعیفی که دارد نتواند نظر سرمایه گذاران را در جهت خرید یا نگهداری سهم مذکور و افزایش عرضه ی آن را در بورس جلب نماید که در این صورت طبیعتا با افزایش عرضه، قیمت سهم کاهش یافته و اگر این روند ادامه یابد، ممکن است قیمت سهم حتی به زیر قیمت اسمی نیز برسد. بنابراین، ارزش بازاری در بورس بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می شود.
ارزش ذاتی
ارزش ذاتی سهم به معنای ارزش واقعی و منطقی سهام می باشد و بر اساس بررسی های انجام شده در تمامی ابعاد یک کسب و کار، از جمله صورت های مالی، پتانسیل رشد شرکت و از لحاظ بررسی دارایی های مشهود و نامشهود تعیین می شود. می توان ارزش ذاتی یک سهم را این گونه تعریف کرد که، بیانگر قیمتی است که سرمایه گذاران برای هر سهم قائل هستند و اگر از دید سرمایه گذاران، ارزش ذاتی یک سهم بالاتر از ارزش بازار آن باشد، گزینه مناسبی برای خرید خواهد بود. اما اگر ارزش ذاتی یک سهم کمتر از ارزش بازار آن باشد، سهم مذکور گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری نخواهد بود.
در واقع، ارزش ذاتی سهام، بیانگر این موضوع است که یک سهام با توجه به شرایط فعلی، یعنی میزان دارایی ها و بدهی ها و سرمایه گذاری ها و انتظارات سودآوری شرکت در آینده، چه میزان ارزش دارد و چقدر می ارزد. ارزش ذاتی را می توان یکی از پارامترهای کلیدی در تحلیل بنیادی دانست که تحلیلگر با کمک آن، به محاسبه ارزش ذاتی و مقایسه آن با ارزش بازار پرداخته و در مورد خرید، فروش یا نگهداری سهم تصمیم گیری می کند.
انواع سهام شرکت های بورسی
در بازار سرمایه وقتی که صحبت از سهام شرکت ها می شود، اکثر افراد فکر می کنند که فقط یک نوع سهام در این بازار وجود دارد. در حالیکه باید به این نکته اشاره کنیم که شرکت های فعال در بورس و فرابورس به لحاظ ساختاری، سهم های متنوعی را در اختیار دارند که از جمله انواع سهام شرکت های بورسی می توان به سهام کنترلی، سهام مدیریتی و سهام شناور آزاد اشاره کرد. در واقع با توجه به نوع سرمایه گذاری و چشم اندازی که فعالان (حقیقی و حقوقی) نسبت به این بازار دارند، شیوه عملکرد و در دست گرفتن نوع سهام نیز می تواند متفاوت باشد. به همین دلیل، در ادامه مقاله به معرفی انواع سهام شرکت های بورسی می پردازیم.
سهام کنترلی به چه سهامی گفته می شود؟
یکی از انواع سهام شرکت های بورسی، سهام کنترلی می باشد. سهام کنترلی در یک تعریف ساده به سهامی گفته می شود که دارنده آن می تواند از طریق آن به اعمال مدیریت در شرکت بپردازد. دارندگان سهام کنترلی از دو طریق می توانند در شرکت اعمال نفوذ نمایند. روش اول به اینصورت است که یک یا چند عضو هیئت مدیره را انتخاب نمایند و روش دوم این است که با در اختیار گرفتن اکثریت آرای اعضای هیئت مدیره، بتوانند مدیرعامل شرکت را انتخاب نمایند. میزان تعداد سهامی که لازم است یک شخص آن را داشته باشد تا به آن سهام کنترلی گفته شود، بستگی به نوع شرکت و تعداد اعضای هیئت مدیره آن دارد.
علت ارزشمند بودن سهام کنترلی چیست؟
لازم به ذکر است که به 2 دلیل سهام کنترلی دارای ارزش می باشد:
- دلیل اول این است که دارنده سهام کنترلی، توانایی اعمال نفوذ در تصمیمات راهبردی شرکت از طریق انتخاب اعضا هیئت مدیره را دارد.
- دلیل دوم نیز این است که زودتر از سایر سهامداران راجع به اخبار و صورت های مالی شرکت اطلاع کسب می کند.
سهام مدیریتی چیست؟
مورد دوم از انواع سهام شرکت های بورسی که قصد تعریف آن را داریم، سهام مدیریتی می باشد. سهام مدیریتی به زبان ساده به بخشی از سهام یک شرکت گفته می شود که دارنده آن توانایی حق رأی قرار دادن یک یا چند عضو هیئت مدیره را در شرکت داشته باشد.
دارندگان سهام مدیریتی، یا تعداد سهام منتشر شده زیادی دارند و یا نسبتی از سهام شرکت را دارا می باشند که به شکل قابل توجهی به آن ها اجازه می دهد که با اعمال نظر و تأثیر بر تصمیم گیری های شرکت آن را کنترل نمایند. پس در واقع سهام مدیریتی به دارنده آن اجازه می دهد تا حق رأی کافی برای تصمیم گیری هایی که مربوط به شرکت است را داشته باشد.
نکته: توجه داشته باشید که بین سهام مدیریتی و سهام کنترلی تفاوت وجود دارد و این تفاوت به این شکل است که دارنده سهام کنترلی به اعمال نفوذ در هیئت مدیره شرکت می پردازد؛ اما دارنده سهام مدیریتی حق رأی کافی برای تصمیم گیری های مربوط به شرکت را دارد.
سهام شناور آزاد چیست؟
سومین مورد از انواع سهام شرکت های بورسی، سهام شناور آزاد نام دارد. سهام شناور آزاد به بخشی از سهام یک شرکت گفته می شود که دارندگان آن آماده خرید و فروش سهام آن شرکت هستند و تصمیم ندارند با نگهداری آن سهام در مدیریت شرکت مشارکت کنند.
میزان سهام شناور آزاد چه اهمیتی دارد؟
هر چه میزان سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، به این معنی است که تعداد سهام بیشتری برای معامله توسط عموم سرمایه گذاران وجود دارد و امکان دستکاری قیمت آن سهم توسط سهامداران عمده شرکت کمتر می باشد. البته افزایش بیش از حد میزان سهام شناور آزاد نیز مطلوب نمی باشد؛ چراکه دارندگان سهام شناور آزاد، افراد معمولی می باشند که بسیاری از آن ها در مورد سهام خود، تصمیم گیری های احساسی انجام می دهند. به عنوان مثال ممکن است سهام یک شرکت واقعا ارزنده باشد؛ اما به خاطر جو منفی کلیت بازار، دارنده سهام شناور آزاد، سهام ارزشمند خود را در صف فروش به حراج بگذارد و سایر سهامداران که از ارزشمندی این سهام مطلع هستند نیز به خاطر این تصمیمات احساسی و هیجانی متضرر می شوند.
افرادی که تجربه زیادی در بازار سرمایه دارند، معمولا برای بررسی تابلو معاملاتی سهام یک شرکت، درصد سهام شناور آزاد را نگاه می کنند و اگر درصد آن از یک حد معمول بیشتر باشد، ترجیح می دهند که سهام شرکت دیگری را برای خرید و فروش انتخاب کنند. در بسیاری از موارد دیده شده است افرادی که پول و سرمایه زیادی در اختیار دارند، به دنبال شرکت هایی با ارزش بازار کم و همچنین درصد سهام شناور آزاد پایین می گردند؛ تا به راحتی بتوانند سیاست های خود را در تابلو قیمتی سهام این شرکت ها اعمال کنند.
آیا سهام شناور آزاد یک شرکت ثابت می ماند؟
پاسخ این سوال منفی است؛ چراکه مدیریت یک شرکت امکان دارد برای بدست آوردن سرمایه لازم، میزان بیشتری از سهام راهبردی خود را به بازار عرضه نماید و سرمایه مورد نیاز خود را از این طریق بدست آورد. یا برعکس این قضیه، امکان دارد مدیریت شرکت تصمیم بگیرد میزان درصد سهام شناور آزاد شرکت را کاهش دهد و آن را به سهام راهبردی شرکت تبدیل نماید تا از طریق آن اعمال مدیریت بیشتری در شرکت نماید.
میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت را از کجا می توان مشاهده کرد؟
برای مشاهده میزان سهام شناور آزاد یک شرکت باید به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی tsetmc.com مراجعه کنید و سپس نماد مورد نظر خود را انتخاب کرده و در صفحه «در یک نگاه» سهام مذکور، درصد سهام شناور آزاد را مشاهده کنید. به عنوان مثال، به تصویر زیر دقت کنید:
در تصویر بالا، تابلو معاملاتی سهام شرکت پالایش نفت بندرعباس (شبندر) دیده می شود. میزان سهام شناور آزاد این شرکت به عنوان یکی از انواع سهام شرکت های بورسی با کادر قرمز رنگ مشخص شده است و عدد 31 درصد را نشان می دهد.
جمع بندی
در این مقاله با چند مورد از انواع سهام شرکت های بورسی از جمله سهام کنترلی، سهام مدیریتی و سهام شناور آزاد آشنا شدیم. برای ورود به بازار سرمایه، دانستن این اصطلاحات و برخی دیگر از نکات و همچنین درک تفاوت های آن ها خالی از لطف نمی باشد؛ چراکه دانستن و درک جزییات مربوط به انواع سهام شرکت های بورسی هم دانش شما را افزایش می دهد و هم به شما در انتخاب بهترین سهام برای سرمایه گذاری، کمک می کند.
انواع سهامداران بازار سرمایه
فرض کنید ارزش سرمایه های یک شرکت را به هزار بخش مساوی تقسیم کنیم. در این صورت هر بخش از این شرکت به یک سهم تبدیل خواهد شد. به هر کدام از این بخش های مساوی سهم و به مجموعه ای از آن سهام می گوییم.
در این مقاله به معرفی و بررسی انواع سهام در اوراق بهادر می پردازیم.
فرض کنید ارزش سرمایه های یک شرکت را به هزار بخش مساوی تقسیم کنیم. در این صورت هر بخش از این شرکت به یک سهم تبدیل خواهد شد. به هر کدام از این بخش های مساوی سهم و به مجموعه ای از آن سهام می گوییم. حالا هر شخصی می تواند تعدادی از این بخش ها را که سهام این شرکت هستند خریداری کند و درصدی از مالکیت این شرکت سهامی را به دست بیاورد. کسانی که سهام شرکت های سهامی را می خرند، مانند مالک یک شرکت معمولی در تعهدات، منافع و ضررهای آن شرکت شریک می شوند.
منظور از سهام یک شرکت تقسیم شدن سرمایه شرکت ها به صورت سهام و برگه سهام برای شرکت و اعضای شرکت می باشد.
سهم در شرکت براساس ماده قانون 24 قانون تجارت کشور قسمتی از سرمایه شرکت های سهامی است که در میزان حد و حدود تعهدها و میزان کسب سود صاحبان شرکت ها تاثیر گذار است .
یک نکته مهم در میزان حداکثر سهام در شرکت های سهامی عام است که به ازای قیمت اسمی هر سهم هزار ریال تعیین شده است . این در حالی است که در شرکت های سهامی خاص برای میزان قیمت اسمی سهام حداقل یا حداکثری تعریف نشده است . در این مقاله سعی کردیم که شما را با انواع سهام آشنا کنیم. همانطور که گفته شد سهام را میتوان از جهات مختلف طبقهبندی کرد. اطلاع از این گونه اصطلاحات از این جهت که شما به عنوان سهامدار و فعال بازار سرمایه احتمالا با آنها برخورد خواهید داشت، ضروری به نظر میرسد. یک سهام میتواند همزمان در چند مورد از تقسیمبندیهای فوق قرار گیرد. در حال حاضر و با خرید سهام از طریق کارگزاریها، به طور معمول سهام عادی، با نام، سرمایهای، نقدی و خرد است که در اختیار سرمایه گذاران قرار می گیرد.
انواع سهام از نظر ساختاز:
سهام سرمایهای خود به دو نوع سهام نقدی و سهام غیر نقدی تقسیم میشود که در ادامه توضیح داده خواهد شد. در این نوع سهام، خریدار با آورده خود (که میتواند پول، ماشینآلات، زمین و ساختمان و یا هر نوع سرمایه فیزیکی دیگر باشد.) به نسبت سرمایه خود در مالکیت شرکت سهیم شود.
در سهام انتفاعی مبلغ اسمی سهام به دارنده آن بازگردانده میشود. در این صورت مالک سهم در سود و زیان شرکت سهیم خواهد بود، اما در صورت انحلال شرکت مبلغ اسمی به وی تعلق نمیگیرد. در واقع دارنده سهام انتفاعی بدون داشتن هیچ حقی از سهام شرکت در سود و زیان و منافع آن سهیم هستند. این نوع سهام که به جز چند مورد معمولا در کشور ما استفاده نمیشود، در قبال امتیازی است که دولت به منظور انتقال صنایع به مناطق محروم یا انجام نوعی خدمت در مناطق خاص برای یک شرکت صادر می نماید و شرکت نیز متعهد است در پایان فعالیت، دارایی خود را به دولت واگذار نماید.
همانطور که از نام آن نیز مشخص است، در صورتی که مؤسسین شرکت در هنگام شروع فعالیت به جهت ابتکار و خلاقیت احتمالی صورت گرفته در راهاندازی شرکت، سهمی را برای خود در نظر بگیرند، به این نوع سهام، سهام مؤسس میگویند. این سهم ممکن است مانند سهام ممتاز از مزایایی بهرهمند باشد و یا همانند سهام عادی در اختیار مؤسسین قرار گیرد. در هر صورت تمامی موارد میبایست در اساسنامه شرکت ذکر شده و به تصویب سهامدارن برسد.
انواع سهام (سرمایهای) از نظر نوع آورده :
در توضیح سهام سرمایهای گفتیم که بسته به نوع آورده سهامداران سهام را میتوان به دو نوع نقدی و غیرنقدی تقسیم کرد. این سهام از نظر حقوق صاحبان سهام هیچ تفاوتی با هم نداشته و در عمل سهام عادی به شمار میروند. سهام نقدی
در صورتی که فردی در ازای آورده نقدی (پول) سهام شرکتی را خریداری کند، سهام نقدی به وی تعلق میگیرد. مفهوم این سهام به نوعی در مقابل مفهوم سهام غیر نقدی قرار میگیرد. سهام غیر نقدی
برای دریافت سهام غیر نقدی خریدار به جای پرداخت پول میتواند با آوردههای دیگر مثل زمین، املاک، خودرو، ماشینآلات، مواد اولیه و نظیر آن صاحب سهام شرکت شده و به نوعی در قعالیتهای شرکت مشارکت نماید. آورده غیر نقدی باید توسط کارشناس رسمی وزارت دادگستری تعیین ارزش شده و گزارش آن در اختیار مجمع عمومی مؤسس قرار گیرد.
سهام شرکت های سهامی از نظر شکل سهام بانام ، سهام بی نام، سهام جایزه، سهام با حق چند رای، سهام ترجیحی ، سهام عدالت و سهام مدیریتی تقسیم می شود
انواع سهام از نظر نوع مالکیت
سهام بانام registered stock
به سهامی، سهام با نام گفته می شود که نام دارنده آن در اسناد یا در برگه سهام شرکت مشخص باشد. دقت کنید که باید در عنوان سهام با نام، عبارت «با نام» ذکر شود. اگر شرکتی بخواهد از هویت همه سهامداران خود با خبر باشد سهام با نام صادر میکند. انتخاب سهام با نام به این جهت است که شرکت مایل است شرکاء خود را بشناسد و بداند سهام شرکت در دست چه اشخاصی است. در شرکت های سهامی گاهی سهام آنها تماماً بی نام و گاهی کلاً با نام و بعضی اوقات قسمتی از سهام با نام و بقیه بی نام است و این موضوع ارتباط با سیاست اقتصادی شرکت دارد ، سهام با نام را اغلب اشخاصی تهیه می کنند که کمتر قصد انتقال سهام را دارند. زیرا تشریفات انتقال آنها از سهام بی نام بیشتر است. در شرکت های سهامی خاص ممکن است فروش سهام با نام موکول به موافقت هیئت مدیره یا مجمع عمومی باشد ولی به موجب ماده ۴۱ قانون در شرکت های سهامی عام نقل و انتقال سهام نمی تواند مشروط به موافقت مدیران شرکت و یا مجمع عمومی صاحبان سهام باشد. سهام بی نام Unregistered stock سهام بی نام نوعی اوراق بهادار است که دربرگیرنده نام صاحب سهم نیست و عبارت «با نام» روی آن ثبت نشده است. مالکیت آن با در دست داشتن ورقه سهم مشخص می شود. اگر شخصی تمایل داشته باشد سهام بی نام خود را بفروشد، کافی است که مبلغ را دریافت کرده و سهم را به خریدار تسلیم کند. سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل بوده مگر این که شخص دیگری در دادگاه ثابت کند که سهم متعلق به او است. * سهامی که در بورس اوراق بهادار خرید و فروش می شود اغلب بی نام است و اشخاصی که مایل به خرید و فروش سهام، تجارت نموده و استفاده ببرند سهام بی نام می خرند.
انتشار سهام بی نام و یا صدور گواهی موقت بی نام موقعی ممکن است که تمام قیمت آن پرداخته شده باشد. سهام با نام و بی نام در تمام مراحل دارای یک ارزش می باشند و دارندگان آنها در نفع وضرر و استفاده شرکت یکسان اند.
بیشتر بخوانید: بررسی انواع اوراق بهادار و ماهیت آنها در بازار سرمایه و بورس
قوانین حاکم بر سهام بی نام
قوانین حاکم بر این گونه سهام در صورت مفقود شدن مفاد 320 تا 334 قانون تجارت بوده (اسناد در وجه حامل می باشد) که بالای ماده 320 قانون مزبور بیان می کند:
دارنده هر سند در وجه حامل مالک و برای مطالبه وجه آن محق به شمار می رود به جز انکه خلاف آن ثابت شود*.
درصورتی که اوراق سهام بی نام مفقود شود، ذینفع می تواند با اقامه دعوی در دادگاه، درخواست ابطال سند مربوط به سهم را بکند. برای عدم پرداخت امتیاز سهم مزبور به اشخاص ثالث اقدامات تامینی و پیشگیرانه را درخواست می کند. بعد از بررسی اسناد و مدارک موجود، درصورتی که دادگاه ادعای ذینفع یا مدعی را وارد بداند به دارنده سهم بی نام مجهول مجوز اعلان از طریق جراید را صادر می کند؛ بعد از سه مرتبه اعلان در روزنامه رسمی و گذشت سه سال، در صورتی که ابراز کننده سهم محکوم و یا اصولاً سندی به دادگاه ابراز نگردد، دادگاه سهام بی نام را باطل دانسته و ذینفع حق دارد که سهم بی نام جدیدی (المثنی) را از شرکت درخواست نماید.
چگونگی تشخیص سهامداران بی نام
در این مورد باید بگوییم که دارندگان سهام بی نام باید در مجامع عمومی تشخیص داده شده و هویت آن ها احراز شود، تا هم از مزایای سود سهام بهره مند شوند و هم نام و مشخصات آن ها همراه با اظهارنامه مالیاتی شرکت به حوزه های مالیاتی مربوطه ارائه گردد. واضح است که دارندگان این گونه سهام وظیفه دارند پیش از تشکیل مجمع به شرکت مراجعه و ورقه حضور در مجمع را دریافت کرده و در روز تشکیل مجمع مشخصات کامل خود را به همراه نشانی و تعداد سهام و تعداد رای در ورقه حضور و غیابی که برای تشخیص هویت ایشان و تعیین حد نصاب قانونی جهت تشکیل مجمع بر اساس ماده 99 قانون تجارت قید کنند.
افرادی که با این روش از جمله سهامداران شرکت به حساب می آیند، ورقه سهم مربوط به آن ها محسوب و از مزایای آن بهره مند می شوند، مگر این که با پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام به میزان 10 درصد ارزش اسمی سهام و اخذ حساب مالیاتی حقوق سهام خود را به شخص دیگری انتقال داده و نامبرده را به عنوان سهامدار جدید به شرکت معرفی کنند که در این شرایط باید نقل و انتقال در دفاتر ثبت سهام شرکت ثبت شود.
سهام جایزه یکی دیگر از انواع اوراق بهادار می باشد. سهام جایزه به این معنی است که شرکت بجای پرداخت سود به صورت وجه نقد، سهام جایزه منتشر کند و بابت سهام جایزه هیچ وجه نقدی از سهامداران دریافت نخواهد شد. معمولا قیمت سهام در بازار بورس، با توجه به تعداد سهام منتشر شده کاهش می یابد اما برای آنکه نرخ سود قابل تقسیم به ازای هر سهم تغییری نکند، پس از چندی قیمت سهم افزایش می یابد.
سهام ممتاز
سهام ممتاز هنگامی منتشر می شود که شرکت نیاز به ورود اشخاص سرشناس به شرکت را داشته یا احتیاج به افزایش سرمایه داشته باشد ، ولی در شرایط عادی کسی حاضر به خرید سهام عادی نیست. سهام ممتازه نسبت به سهام با نام و بی نام امتیازاتی دارد که به دارنده آن تعلق می گیرد ، مثل داشتن حق دو رای یا سود بیشتر از سایرین و نظایر آن. کلیه سهام شرکت را نمی توان ممتاز دانست. ویژگی های سهام ممتاز
1 – نداشتن حق رای
2- اولویت در دریافت سود سهام و دارایی ها هنگام تسویه
3- قابل باز خرید بودن به اختیار شرکت سهامی
4- قابل تبدیل بودن به سهام عادی به اختیار سهامداران
5- داشتن حق مشارکت در سود اضافی
6- داشتن امتیاز جمع شوند گی سود سهام،
البته ویژگی مختص به یک نوع سهام نیست، به بیان دیگر، ممکن است که سهام ممتاز یک یا چند ویژگی را دارا باشد.
یکی از انواع سهام سرمایهای، سهام عادی می باشد. سهام عادی بیان کننده این است که دارنده آن بر درآمدها و دارایی های آن شرکت سهیم است. دارندگان سهام عادی حق رأی دارند و در رأیگیریها و انتخاب اعضای هیئتمدیره میتوانند شرکت کنند و در سود تقسیمی بین سهامداران، بخشی از آن سود را دریافت خواهند کرد. ارزش اسمی سهام عادی برای شرکتهای سهامی عام معمولا ۱۰۰۰ ریال است. اما مطابق قانون تجارت این عدد میتواند تا ۱۰,۰۰۰ ریال نیز افزایش یابد. در شرکتهای سهامی خاص اما محدودیتی در ارزش اسمی سهام وجود ندارد. دارندگان این سهام به ازای هر سهم خود، یک حق رأی در تصمیمگیریهای شرکت خواهند داشت.
تعداد سهام یک شرکت را میتوان از تقسیم سرمایه ثبت شده آن بر قیمت اسمی سهام به دست آورد.
اگر در این خصوص سوالی دارید میتوانمید با مشاوران بورس کست در ارتباط باشید
نگاهی به انواع ارزش سهام در بازار سرمایه
چهارنوع ارزش برای قیمت یک سهم در بازار سرمایه ایران، تعریف شده که در این مقاله به توضیح آنها خواهیم پرداخت.
ارزش اسمی ( Par Value ):
در هنگام تأسیس و انتشار سهام، شرکت برای هر برگه سهم عادی ، قیمتی را تعیین و در اساسنامه خود درج کرده و عرضه اولیه سهام خود را برمبنای این قیمت انجام میدهد.
در اوراق قرضه یا ابزارهای مالی با درآمد ثابت برای تعیین ارزش سررسید و ارزش دلاری بهرههای پرداختی، دانستن ارزش اسمی بااهمیت میباشد.
ارزشاسمی اوراققرضه یا مشارکت، از نظر حقوقسهامداران با قیمتبازار، ارتباط کمی دارد و ممکن است از ارزش روز آن اوراق، مقدارکمتر یا بیشتری داشته باشد. در شرکتهای پذیرفته شده در بورس ایران، ارزشاسمی معادل 100تومان (یک هزار ریال) میباشد.
تفاوت ارزش اسمی سهام با ارزش اسمی اوراق مشارکت یا قرضه:
ارزش اسمی سهام: برای نشان دادن ارزش اسمی سهام استفاده میشود، در لاتین ( Face Value )گویند.
ارزش اسمی اوراق مشارکت یا قرضه: برای نشان دادن ارزش اسمی اوراق مشارکت و قرضه استفاده میشود، در لاتین ( Par Value ) گویند.
مبلغ اسمی:
این مبلغ بر روی برگههای سهام درج میشود، ارزشواقعی سهام نبوده و تفاوتش با ارزش واقعی، عرضه و تقاضای سهام و عملکرد خوب یا بد شرکت است.
نمونهای از برگه سهام در زیر نشان داده شده است:
ارزش دفتری( Book Value ):
در علوم مالی به تقسیم حقوق صاحبان سهم در ترازنامه بر تعداد سهام گفته میشود. نشاندهنده کل ارزش سهامی است که پس از پرداخت بدهیها و تسویه داراییهای مشهود برای سهامداران آن شرکت، ارزشمند است و برای تعیین ارزشمندی شرکت و سهام آن قابل استفاده میباشد.
ارزش دفتری، برای تصمیمگیری سهامداران در خرید، فروش یا نگهداری سهام، آنالیز بازار و مقایسه چند شرکت با هم، درک سرمایه در گردش، محاسبه نسبتهای مالی برای تحلیل بنیادی بااهمیت است ، این مقدار در طول زمان ثابت است و امکان رشد از محل سود انباشته را دارد.
مزیت اصلی ارزش دفتری:
· مبنایی برای ارزیابی شرکت بدون مداخله شخص یا اشخاص
معایب ارزش دفتری:
· عدم نمایش صحیح، ارزش داراییهای نامشهود مانند حقوق مالکیت معنوی
در هنگام ارزیابی شرکت، علاوهبر مطالعه دقیق صورتهای مالی، پارامترهای مهمی همچون ماهیت داراییها و بدهیها، میزان سودآوری شرکت، نسبت بدهی به دارایی آن و غیره باید بطور دقیق و کامل مورد بررسی قرار گیرند.
ارزش بازار( Market Capitalization ):
در علوم مالی به ضرب ارزش روز و جاری یک سهام در تعداد سهمهای یک شرکت سهامی عام، گفته میشود.
ارزش بازار، تعیینکننده اندازه شرکت (بزرگی یا کوچکی آن)، که یکی از پارامترهای مهم سرمایهگذاران در تصمیمگیری سرمایهگذاری است، میباشد و معادل ارزشکل سهام منتشر شده آن شرکت است.
مقدار ارزش بازار شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس در سایت Tsetmc قابل مشاهده است.
این پارامتر در دو حالت زیر، رشد خواهد کرد:
· افزایش قیمت سهام باعث رشد ارزشبازار آن شرکت میشود و بالعکس
· در صورت ثابت بودن قیمت سهم، افزایش سهام منتشر شده باعث افزایش ارزش بازار میشود.
در بورس اوراق بهادار تهران، اثرگذاری بیشتر شرکتهای بزرگ دارای ارزش بازار بالا، در شاخصکل بازار، سبب افزایش توجه سهامداران در شرایط خوب بازار برای سرمایهگذاری در این شرکتها شده است.
ارزش ذاتی( Intrinsic Value ):
در علوممالی به ارزشواقعی سهام یک شرکت یا یک دارایی، گفته میشود. تحلیلگران فاندامنتالی با بررسی تمام ابعاد فعالیتهای تجاری و سرمایهگذاری، ازجمله بررسی صورتهای مالی، داراییهای شرکت (مشهود و نامشهود)، پتانسیل رشد شرکت و… ارزش ذاتی یک سهم را تخمین زده و براساس آن برای خرید، فروش و نگهداری آن سهم تصمیمگیری میکنند . از نظر تحلیلگران، اگر ارزش ذاتی سهمی بالاتر از ارزش بازارش باشد گزینه مناسبی برای سرمایهگذاری و خرید است که به سهام در حال معامله آن Under Value گویند و سهامی که دارای ارزش ذاتی کمتری از ارزش بازار خود باشد، برای سرمایهگذاری مناسب نیست و اقدام به فروش سهم میکنند و به سهام در حال معامله آن Over Value گویند.
دیدگاه شما