سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم

برای خرید صندوق قابل معامله در بورس، حساب کارگزاری ندارید؟

ابزارهای جدید سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در راه است

طرح‌های مربوط به ایجاد برخی از ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه تهیه شده که به زودی از فعالان بازار در ارتباط با آن نظرسنجی می‌شود.

به گزارش «کالاخبر» به نقل از سنا، سرپرست مدیریت نظارت بر نهادهای مالی با اشاره به اهداف روشن قانون بازار اوراق بهادار گفت: حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران، ساماندهی، حفظ و توسعه بازاری شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار از جمله اهداف قانون بازار اوراق است و برنامه‌ها در مسیر اجرایی شدن، بیش از پیش در اولویت کارها قرار دارند.

رضا نوحی افزود: تغییر ساختارها، کارکردها و فناوری‌های بازار سرمایه با سرعت بسیاری در حال انجام است و شرایط کنونی بازار را نمی‌توان با سال‌های گذشته مورد مقایسه قرار داد زیرا تغییرات یاد شده نیازمند اصلاحات و به روزرسانی در فرایندهای اجرایی و نظارتی است.

سرپرست مدیریت نظارت بر نهادهای مالی، توسعه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را بسیار مهم دانست و گفت: طرح‌های مربوط به ایجاد برخی از ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، تهیه شده است که به زودی از فعالان بازار در ارتباط با آن نظرسنجی می‌شود و پس از تکمیل، قابلیت اجرایی خواهد داشت.

به گفته نوحی؛ صرف ایجاد ابزارهای سرمایه‌گذاری، استفاده از ظرفیت‌های فناورانه گریزناپذیر است. همچنین برخی از مستندات و یا مراحلی که سرمایه‌گذاران جهت سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند، با ساده‌سازی فرایندها و حذف اخذ مدارک یا تاییدیه‌های مضاعف، قابل دسترسی است.

وی اظهار کرد: ورود سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه از طریق سرمایه‌گذاری غیرمستقیم (از سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم طریق سبدهای اختصاصی یا انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری) باید به سهولت سرمایه‌گذاری مستقیم صورت گیرد.

وی ارتباط سازمان با نهادهای مالی را ارتباطی تعاملی ذکر کرد و هر گونه توسعه بازار سرمایه با افزایش تعامل و استفاده حداکثری از نظرات متخصصان حوزه نهادهای مالی به صورت مستقیم و یا از طریق کانون ها را عملی دانست.

نوحی در ادامه در ارتباط با درخواست‌های مجوز تاسیس انواع نهادهای مالی، به تفاوت نهادهای مالی نسبت به دیگر شرکت‎ها پرداخت و گفت: فعالیت نهادهای مالی، بسیار تخصصی است که نحوه فعالیت آنها طیف گسترده‌ای از سرمایه‌گذاران را می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد. به همین منظور در تاسیس این نهادها شرایطی برای حداقل سرمایه، موسسان، اعضای هیئت مدیره در نظر گرفته شده است تا متقاضیان با احراز شرایط مذکور، مجاز به ارایه درخواست باشند.

سرپرست مدیریت نظارت بر نهادهای مالی ضمن اشاره به فرایندهای اجرایی مرتبط با نهادهای مالی در حوزه‌هایی مانند بررسی درخواست‌های تاسیس، درخواست‌های افزایش سرمایه، ثبت صورت جلسه مجامع و غیره، از برنامه بازبینی مدیریت نظارت بر نهادهای مالی خبر داد و افزود: با پیاده سازی برنامه‌های اصلاحی، انجام سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم امور یاد شده با سهولت بیشتری انجام می‌گیرد.

وی در حوزه نظارتی به فعال سازی بیشتر کانون‌ها تاکید کرد و افزود: زمینه‌سازی برخی از تخلف‌ها، از نبود آگاهی اشخاص نشأت می‌گیرد. به همین منظور، ضروری است کانون‌های مربوطه ضمن فراهم نمودن دوره‌های آموزشی مستمر، مجموعه قوانین و مقررات مرتبط با هر حوزه را گردآوری و در اختیار اعضای خود قرار دهند.

نوحی تغییر رویه‌های نظارتی در حوزه نظارت بر نهادهای مالی را از دیگر برنامه‌های خود ذکر کرد و گفت: اهداف نظارتی مدیریت نظارت بر نهادهای مالی، به صیانت از حقوق سرمایه‌گذاران محدود نمی‌شود، بلکه این مدیریت بر حفظ و توسعه نهادهای مالی تحت نظارت مصمم است. بنابراین، رویکرد حاضر کمک به نهادهای مالی به منظور تقویت جایگاه‌های خود از طریق احراز اطمینان نسبت به پیاده‌سازی اصول و ابزارهای کنترل داخلی مناسب است. بدیهی است این امر نیازمند نظارت مستمر و بازرسی‌های کاربردی و متمرکز، به منظور پیشگیری از تخلفات و افزایش اعتماد به بازار سرمایه است.

سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم

سرمایه گذاری خارجی به دو شاخه ی عمده سرمایه گذاری مستقیم و سرمایه گذاری غیر مستقیم تقسیم می شود. سرمایه گذاری مستقیم به معنای دخالت مستقیم سرمایه گذار در بازار کار و سرمایه ی یک کشور خارجی، از طریق وارد کردن سرمایه یا ایجاد شرکت در آن کشور و یا مشارکت با یک شریک موجود است و سرمایه گذاری غیر مستقیم، بدون دخالت مستقیم سرمایه گذار و از طریق خرید سهام و یا مواردی از این دست، در کشور خارجی است، بدون اینکه خریدار (سرمایه گذار خارجی) در تصمیم گیری های مربوط به سرمایه موثر باشد.

امروزه این شرکتهای چند ملیتی هستند که عاملین اصلی سرمایه گذاری خارجی می باشند و در قالب شخص حقوقی حقوق خصوصی به سرمایه گذاری می پردازند.

طبق قوانین مربوط به حمایت از سرمایه گذاری در ایران، آنچه در مورد سرمایه گذاری خارجی حائز اهمیت است، بحث خارجی بودن منشاء سرمایه است که طبق این دیدگاه، تابعیت شخص سرمایه گذار حائز اهمیت نیست و حتی سرمایه گذاری از سوی یک شخص حقیقی یا حقوقی ایرانی، اما با سرمایه دارای منشاء خارجی، سرمایه گذاری خارجی محسوب می شود.

طبق قوانین ایران، سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم، توسط بخش خصوصی، در همه ی حوزه های اقتصادی و تجاری، امکان پذیر است اما در بخش دولتی، سرمایه گذاری تنها باید در چارچوب قراردادی، همچون قراردادهای مشارکت مدنی(Joint Venture)، Buy back و BOT صورت می پذیرد.

سرمایه گذاران خارجی که قصد دارند در چارچوب قوانین ایران، در ایران سرمایه گذاری نمایند، ابتداً باید درخواست سرمایه گذاری خود را در فرم مخصوصی به سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران ارائه نموده و مجوز اخذ نمایند و سرمایه گذار باید ورود سرمایه های نقدی و غیرنقدی خود را در چارچوب همین مجوز، به سازمان اعلام و ثبت نماید تا تحت پوشش حمایت های قانونی قرار بگیرد.

سرمایه گذاری خارجی در چارچوب تشکل های حقوقی، طبق قانون تجارت ایران و هر هفت نوع شرکت تجاری قابل تأسیس است که رایج ترین و مقبول ترین تشکل حقوقی، شرکت سهامی است. در این راستا، داشتن شریک محلی برای سرمایه گذار خارجی الزامی نیست، هر چند سرمایه گذاران خارجی معمولآً به علت آشنا نبودن با شرایط کار و ضوابط اداری و حقوقی محل، تمایل به داشتن شریک محلی دارند.

در مورد میزان سرمایه گذاری و از حیث درصد مشارکت، هیچ محدودیتی برای سرمایه گذار مستقیم خارجی در ایران وجود ندارد.

هر شریک خارجی می تواند در جهت توسعه ی امور تجاری خود، با ثبت شعبه یا سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم نمایندگی شرکت مادر، به ایجاد یک پایگاه قانونی در ایران بپردازد و برای ثبت، باید مستقیماً به اداره ی کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی مراجعه نمایند اما صرف تأسیس شعبه و یا نمایندگی، سرمایه گذاری خارجی تلقی نمی گردد، بلکه سرمایه گذاری خارجی می تواند از طریق تشکیل یک شرکت ایرانی جدید مشارکت در یک شرکت ایرانی موجود و یا انعقاد قرارداد با یک بنگاه سرمایه پذیر ایرانی صورت پذیرد.

همچنین انجام صرف فعالیت های تجاری نیز سرمایه گذاری خارجی محسوب نمی شوند اما فعالیت های تجای مکمل فعالیت های تولیدی، می توانند به عنوان سرمایه گذاری خارجی به حساب آیند.

سرمایه خارجی می تواند سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم به دو شکل نقدی و غیرنقدی، همچون ماشین آلات، قطعات، مواد اولیه، دانش فنی و… باشد.

سرمایه ی نقدی خارجی به صورت ارز باید از طریق سیستم بانکی و یا تجاری رسمی مورد تأیید بانک مرکزی به کشور وارد شود و ارز آن نیز مورد قبول بانک مرکزی باشد و الزامی به تبدیل آن به ريال نیست.

موسسه حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بهره گیری از کارشناسان و وکلای متخصص در امور مشاوره و سرمایه گذاری داخلی و بین المللی آماده ی ارائه هر گونه خدمات حقوقی و تهیه و تنظیم انواع قرارداد سرمایه گذاری در حوزه های مختلف حقوقی می باشد جهت بهره مندی از این خدمات می توانید با موسسه تماس حاصل فرمائید.

سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم

چیز زیادی از بورس نمی‌دانید؟ با مطالعه محتوای آموزشی دانش بورسی خود را افزایش داده و به سودهای بیشتری دست یابید. روی لینک زیر بزنید و رایگان آموزش ببینید.

دوره‌های آموزشی آموزش بورس، تضمین کاهش ریسک سرمایه‌گذاری است. برای موفقیت در بورس با شرکت در کلاس های آموزشی بر روی خودتان سرمایه گذاری کنید.

درباره اقتصاد بیدار کارگزاری اقتصاد بیدار را بیشتر بشناسید و آگاهانه آن را برای انجام فعالیت های بورسی خود انتخاب کنید.

سرمایه‌گذاری در بورس طرفداران بسیاری در بین کسانی که به دنبال کسب بیشترین بازده از بازار مالی هستند. این سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم سرمایه‌گذاری می‌تواند به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام شود. سرمایه‌گذاری غیرمستقیم شامل سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری راهکار بسیار مناسبی برای کاهش ریسک و کسب بیشترین بازده است چرا که سرمایه شما توسط متخصصین بازار مدیریت می‌شود. از طرف دیگر سرمایه‌گذاری مستقیم نیازمند دانش، تجربه و مهارت بسیار زیادی از طرف شما می‌باشد.

راهکارهای سرمایه گذاری غیر مستقیم

سبدگردانی اختصاصی

در این روش با برگزاری جلسات مشاوره تخصصی و ریسک سنجی حرفه‌ای، مخصصین باسابقه اقتصاد بیدار یک سبد کاملا اختصاصی با توجه به نیازمندی و شخصیت شما را تشکیل خواهند داد.

صندوق درآمد ثابت سپر

صندوق درآمد ثابت با سود بیشتر از بانک، روزشمار و بدون ریسک یک راهکار بسیار مطمئن برای سرمایه گذاری تضمینی است. این صندوق عمده سرمایه‌گذاری خود را در اوراق درآمد ثابت انجام می‌دهد.

صندوق سهامی ارزش

صندوق سهامی یک راهکار خوب برای سرمایه گذاری است. این صندوق با سرمایه گذاری در سهام مستعد و با تکیه بر تیم متخصص، بازدهی مناسبی را ایجاد می‌کند و ریسک پایین‌ترین نسبت به معامله مستقیم دارد.

راهکارهای سرمایه‌گذاری مستقیم

معامله‌گر خود باشید

منظور از سرمایه گذاری مستقیم این است که شما با دریافت کد بورسی، افتتاح حساب نزد کارگزاری و دریافت کد آنلاین می‌توانید به صورت مستقیم اقدام به خرید و فروش سهام کنید. فراموش نکنید که سرمایه‌گذاری مستقیم ریسک بالاتری نسبت به سرمایه گذاری غیرمستقیم دارد.

چرا در بورس سرمایه‌گذاری کنیم؟

برای سرمایه‌گذاری در بورس نیاز به سرمایه زیادی ندارید و با حداقل مبلغ پانصد هزار تومان می توانید به خرید سهام بپردازید.

در صورت نیاز به پول نقد، سهام شما در کمترین زمان ممکن و بدون زحمت قابل تبدیل شدن به پول نقد و قابل استفاده است.

فرقی نمی‌کند کجای دنیا باشید، فقط کافیست با لپ تاپ و یا تلفن همراه خود به اینترنت وصل شوید و معاملات خود را از طریق سامانه های معاملاتی آنلاین انجام دهید.

نحوه خرید صندوق‌های سرمایه‌گذاری ارزش و سپر

وارد پنل معاملاتی کارگذاری خود شوید و نام نماد صندوق را جست و جو کنید. صندوق سهامی ارزش آفرین بیدار را با نماد "ارزش" و صندوق در آمد ثابت سپر را با نماد "سپر" یافت خواهید کرد.

در این مرحله دقیقا مانند گذشته و سایر سهم‌هایی که خرید می‌کنید، تعداد سهام صندوقی که قصد خرید آن را دارید به همراه قیمت مورد نظر انتخاب کرده و سفارش خرید خود را ثبت کنید.

تبریک! شما با خرید واحدهای ارزش و سپر در صندوق سرمایه‌گذاری مورد نظر خود سرمایه‌گذاری کرده‌اید و از خدمات حرفه‌ای مدیریت سهام توسط متخصصین و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری برخوردار خواهید شد.

برای خرید صندوق قابل معامله در بورس، حساب کارگزاری ندارید؟

سبدگردانی؛ سرمایه گذاری اختصاصی شما

سبدگردانی روشی کارآمد برای افرادی است که قصد دارند مدیریت سرمایه خود را به یک کمیته تخصصی سرمایه‌گذاری بسپارند تا طبق ریسک سنجی حرفه‌ای و شناخت فرد، سرمایه ایشان را به بهترین شکل سرمایه‌گذاری کند.

سبدگردانی اقتصاد بیدار با تکیه بر کمیته سرمایه‌گذاری حرفه‌ای، مشاوره‌های فردی تخصصی را به شما ارائه داده و یک سیستم معاملاتی حرفه‌ای با بیشترین بازدهی را برای شما طراحی خواهیم کرد.

برای درخواست مشاوره رایگان، وارد صفحه سبدگردانی شده و فرم مربوطه را تکمیل نمایید. همکاران ما با شما تماس می‌گیرند و راهنمایی‌های لازم را به شما ارائه خواهند داد.

سکان دار معاملات خودتان باشید

معامله‌گری یکی از جذاب‌ترین و پویاترین مشاغلی است که افراد زیادی به آن مشغول هستند. کسب سود، از جمله عواملی است که افراد را ترغیب به معامله‌گری می‌کند.

برای شروع معاملات مستقیم باید در کارگزاری افتتاح حساب کنید و نسبت به احراز هویت خود اقدام کنید.

بعد از تکمیل ثبت نام می‌توانید با استفاده از سامانه‌های معاملاتی اقتصاد بیدار، معاملات خود را شروع کرده و وارد دنیای جذاب معاملات بورس شوید.

سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم

معاملات بورس

• سامانه آنلاین
• سامانه الکترونیک

• راهنمای ثبت نام
• سامانه سجام
• سهام عدالت
• باشگاه مشتریان

پذیرش بازار فیزیکی بورس کالا

• نحوه اخذ کد آنلاین در بورس کالا
• پذیرش مشتریان
• پذیرش کالا
• اخبار بورس کالا

• فیزیکی (نفت،گاز و سایر حامل های انرژی)
• مشتقه (برق)

• صندوق سرمایه گذاری صنعت و معدن با درآمد ثابت
• صندوق سرمایه گذاری مشترک کوثر
• صندوق بازارگردان نماد

تحلیل‌ها و گزارش‌ها

• تحلیل بنیادی نمادها
• تحلیل جامع نمادها
• تحلیل تکنیکال نمادها
• گزارش های منتشرشده شرکت‌ها

اخبار و آموزش‌های آنلاین

• همه‌ی مقالات سایت
• اخبار موثر بر بازار سرمایه
• اخبار بورس کالا
• آموزش بـورس به زبان ساده
• کتاب‌های مهم حوزه بورس
• پادکست‌های رادیو بورساوا

• دوره جامع ســرمایه گذار مــــوفق
• دوره جامع صـندوق‌های سرمایه‌گذاری
• تمدید گواهینامه‌های حرفه‌ای بازار سرمایه
• دوره آمادگی آزمون اصول بازار سرمایه
• دوره های عمومی و تخصصی

• فهرست اسـاتید مدرسه صما
• ورود / ثبت‌نام دانشجویان
• پنل کاربری
• تکمیل ثبت نام دوره‌ها

• درباره ما اهداف و رویکردها
• مدیران کارگزاری
• شماره حساب‌ها

• اطلاعات تماس
• شعب کارگزاری فرصت های شغلی سوالات متدوال شکایات و پیشنهادات

سرمایه گذاری غیرمستقیم

خانه » سرمایه گذاری غیرمستقیم

سرمایه گذاری غیرمستقیم: در این روش بین سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر یک موسسه مالی به‌عنوان واسط عمل می‌کند

این نوع از سرمایه گذاری مناسب افرادی است که به دلایل مختلف نمی توانند به صورت مستقیم اقدام به خرید و فروش سهام نمایند.مثلا فرصت،اطلاعات و یا مهارت کافی را برای بررسی و تحلیل و خرید و فروش سهام ندارند.به این دسته از افراد توصیه می شود که به صورت غیرمستقیم در بورس سرمایه گذاری نمایند.در روش غیر مستقیم،فرد سرمایه گذار مدیریت سرمایه خود را به دست افرادی می سپارد که هم مهارت و دانش مالی بالایی دارند و هم بیشتر وقتشان را مستقیما صرف بررسی تحلیل گزینه های مختلف سرمایه گذاری می کنند.در نتیجه سرمایه شما توسط یک تیم حرفه ای مدیریت خواهد شد.

انواع روش های غیر مستقیم: صندوق ها

صندوق سرمایه گذاری، شکلی از سرمایه گذاری ست که فرصت کسب سود بیشتر را به سهامداران می‌دهد.این صندوق‌ها برای افرادی که قصد دارد به صورت غیرمستقیم در بورس سرمایه گذاری کنند یا اینکه زمان و اطلاعات کافی برای سرمایه گذاری مستقیم را ندارند مناسب است. با این کار، سرمایه گذار در اکثر مواقع امکان دستیابی به بازدهی‌ بالاتر از سود بانکی را به دست خواهد سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم آورد. یک صندوق سرمایه گذاری، مجموعه‌ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است.یکی از مزیت‌های بزرگ صندوق‌های سرمایه گذاری، متنوع بودن آنها است. تقریبا برای هر نوع سلیقه سرمایه گذاری و هر میزان ریسک‌پذیری، نوعی صندوق سرمایه گذاری وجود دارد.

در واقع، تفاوت اصلی انواع صندوق‌های سرمایه گذاری در ترکیب دارایی‌های آنها است. به این معنی که صندوق‌ها با توجه به ماهیت و نوعشان درصدی از سرمایه خود را در گزینه‌های کم ریسک مثل سپرده بانکی، اوراق مشارکت و در گزینه‌های با ریسک بیشتر در بازار بورس سرمایه گذاری می‌کنند.با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها می‌توانید در اکثر مواقع، علاوه بر دریافت سودی بالاتر از سود بانکی، ریسک سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس و خرید و فروش بی‌واسطه‌ی سهام را از میان ببرید.

صندوق بازارگردانی نماد​

هدف از تشکیل این صندوق ها بازارگردانی و ایجاد نقدشوندگی اوراق بهادار درج شده در امیدنامه آن ها است. در صورت کسب بازدهی در این صندوق ها، دارندگان واحدهای سرمایه گذاری در بازدهی کسب شده شریک خواهند بود.

صندوق درآمد ثابت

این نوع از صندوق ها عمده منابع خود را در اوراق بهادار با درآمد ثابت (اوراق مشارکت، اجاره، مرابحه، گواهی سپرده بانکی و …) و سپرده های بانکی متمرکز می کنند. سرمایه گذاری در این صندوق ها برای کسانی که تحمل ریسک کمتری دارند، مناسب است.

صندوق مختلط کوثر

این نوع از صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابلیت سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق بهادار صکوک یا اوراق با درآمد ثابت را هم‌زمان ایجاد می‌کنند که سبب می‌شود از مزایای هر دو نوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام و با درآمد ثابت برخوردار باشد.

انواع روش های غیر مستقیم: سبدگردانی ها

سبدگردانی فرآیندی است که طی آن فرد خبره در امر سرمایه‌گذاری بر اساس خصوصیات، سطح ریسک‌پذیری و سرمایه هر سرمایه‌گذار، سبدی مناسب سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم او تشکیل داده و به صورت مستمر بر آن نظارت و اعمال مدیریت می‌کند.کارگزاری بانک صنعت و معدن، فعالیت سبدگردانی ندارد.

اثرات مستقیم و غیرمستقیم سرمایه گذاری خارجی در ایران

بررسی تجارب موفق کشورها در بهره‌مندی از سرمایه‌گذاری خارجی در توسعه اقتصادی کشور حاکی از تاکید آن‌ها بر بیشینه‌سازی اثرات مثبت غیرمسقیم سرمایه‌گذاری خارجی به ویژه اثرات سرریز فناوری به صنایع این‌ کشورها است

به گزارش ایلنا، جهان اقتصاد نوشت: آثار سرمایه‌گذاری خارجی بر اقتصاد میزبان به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود. تاثیر مستقیم شامل دسترسی بیش‌تر به منابع مالی، نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص بیشتر، درآمد مالیاتی بیش‌تر و … می‌باشد. تاثیرات غیرمستقیم شامل سرریزها در بهره‌وری، انتقال فناوری و ظرفیت‌سازی، توسعه سرمایه‌انسانی، اثرات بیرونی پولی برای کسب‌وکارهای محلی، تشویق نوآوری و مسیرهای یادگیری جدید می‌شود. بررسی تجارب موفق کشورها در بهره‌مندی از سرمایه‌گذاری خارجی در توسعه اقتصادی کشور حاکی از تاکید آن‌ها بر بیشینه‌سازی اثرات مثبت غیرمسقیم سرمایه‌گذاری خارجی به ویژه اثرات سرریز فناوری به صنایع این‌ کشورها است.

۱- عملکرد کشور در جذب سرمایه‌گذاری خارجی؛ بررسی عملکرد سرمایه‌گذاری خارجی ایران در ارتباط با اثرات مستقیم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی حاکی از وجود شکاف فاحش میان پتانسیل جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و عملکرد آن می‌باشد. بر اساس گزارش جهانی سرمایه‌گذاری که با استفاده از ۱۲ شاخص مختلف انجام شده، پتانسیل جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران در سال ۲۰۰۹ در میان ۱۴۱ کشور ۵۳ و در مرتبه ای بهتر از هند، برزیل و ترکیه قرار می‌گیرد. این در حالی است که عملکرد سرمایه‌گذاری خارجی کشور در بین ۱۴۱ کشور مورد بررسی در این سال ۱۱۹ است و در بهترین حالت سهم ایران از جریان سالیانه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهان تنها حدود ۳/۰ درصد بوده است. روند متوسط سالیانه جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران طی دهه گذشته قبل از دولت یازدهم، حدود ۲ میلیارد دلار بوده که از این میزان، ۷۵% در قالب ترتیبات قراردادی در بخش‌های انرژی شامل نفت و گاز بوده است. این در حالی است که طی همان دهه کشورهای رقیب منطقه‌ای، از جمله عربستان و ترکیه، به طور متوسط سالانه بیش از ۱۰ میلیارد دلار جذب سرمایه‌گذاری خارجی داشته‌اند.

۲- عملکرد سرمایه‌گذاری خارجی بر انتقال فناوری؛ به لحاظ اثرات سرریز فناوری سوالات مطرح است که سرمایه‌گذاری خارجی در ایران به چه میزان منجر به انتقال توان‌مندی فناورانه شرکت‌های سرمایه‌پذیر داخلی شده است؟ در صورت ارتقاء توان‌مندی فناورانه ناشی از سرمایه‌گذاری خارجی در شرکت‌های سرمایه‌پذیر داخلی، آیا سرریز فناوری به صنایع کشور رخ داده است؟

پژوهش انجام شده در این حوزه نشان می‌دهد که در پاسخ به سوال اول، تحلیل‌های آماری نشان می‌دهد که سرمایه گذاری خارجی در ایران منجر به ارتقاء توانمندی تکنولوژیک در سطح عملیات تولید شده است. اما توان‌مندی این شرکت‌ها در سطوح بالاتر شامل بهبود فرایند تولید و طراحی و توسعه محصول جدید شکل نگرفته است. به عبارت دیگر سطح توان‌مندی فناورانه۷ شرکت‌های سرمایه‌پذیر در ایران، در حدی است که ارزش افزوده بالایی را در سطح صنعت ایجاد نمی‌کند و عموما این شرکت ها توان‌مندی مونتاژ و تولید را کسب کرده‌اند. لذا شرکت‌های سرمایه‌گذار خارجی که عموما در جستجوی بازار به ایران وارد شده‌اند، اکثرا مزایای اولیه FDI شامل تامین منابع مالی را برای کشور به همراه داشته‌اند ولی در غیاب سیاست‌های فعال دولت، دیگر مزایای بالقوه FDI شامل انتقال فناوری، ایجاد پیوند سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم با اقتصاد محلی و در نهایت، ایجاد ارزش افزوده بالاتر برای صنایع کشور رخ نمی‌دهد.

۳- توصیه‌هایی برای ایران؛ بررسی شرایط پساتحریم در ایران حاکی از رفت و آمدهای گسترده هیات‌های اروپایی، آسیایی و عربی برای سرمایه‌گذاری در ایران است. هرچند اقبال سرمایه‌گذاران خارجی به ایران در شرایط پساتحریم هنوز محدود است، اما این موضوع نباید به ایجاد محدودیت برای این رفت‌وآمدها و جدی نگرفتن مذاکرات دولت و بخش خصوصی با طرف‌های خارجی منجر شود. لذا با توجه به فرصت تاریخی به وجود آمده و در نظر داشتن رقابت تنگانگ منطقه‌ای برای جذب سرمایه‌های بین‌المللی، تشویق شرکت‌های خارجی برای اقدام به سرمایه‌گذاری در کشور نیازمند سیاست فعالانه و اقدامات جدی از سوی دستگاه‌های مسئول است. برخی از این سیاست‌ها با توجه به توصیه‌های مطرح شده در بخش اول این مقاله شامل موارد زیر می‌شود.

تمرکز بر سیاست‌های بازاریابی فعال و وجهه سازی: یکی از اولویت‌های کلیدی اطلاع‌رسانی لازم به هیات‌های مراجعه کننده در ارتباط با بخش‌های صنعتی اولویت‌دار کشور و بنگاه‌های داخلی موفق در این بخش‌ها می‌باشد تا زمینه‌های لازم برای شکل‌گیری سرمایه‌گذاری مشترک- به ویژه در صنایع کارخانه‌ای کشور مانند خودروسازی که در مرحله میانی صنعتی شدن هستند- ایجاد شود. این نکته قابل توجه است که در بخش‌های منتخب و با تکنولوژی‌های خاص که توان‌مندی‌های بنگاه‌های محلی محدود است، تشویق سرمایه‌گذاری بکر یا جدید توصیه می‌شود. در این چارچوب مناسب است تدابیر لازم برای ایجاد رقابت میان شرکت‌های خارجی و هم‌چنین جلوگیری از رقابت مخرب میان شرکت‌های داخلی اندیشیده شود.

لزوم تدوین بسته‌های تشویقی سرمایه‌گذاری مشترک با سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم در نظر داشتن الزامات عملکردی: همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، یکی از سیاست‌های کلیدی در تجارب کشورهای موفق (عمدتا کشورهای شرق آسیا) در بهره‌مندی از مزایای بالقوه سرمایه‌گذاری خارجی شامل سرریز‌های مثبت از قبیل اشتغال، آموزش نیروهای محلی، پیوند بنگاه‌های محلی با شرکت‌های چندملیتی، اهداف صادراتی و انتقال فناوری مشاهده می‌شود “تشویق شکل‌گیری شرکت‌های مشترک با در نظر داشتن الزامات عملکردی” به ویژه صادرات و ارتقای محتوای داخلی است. الزامات محتوای داخلی برای صنایع کارخانه‌ای کشور می‌تواند موجب ارتقاء توانمندی فناوارنه بنگاه‌های داخلی و سطح توسعه صنعتی به مراحل بالاتر ارزش افزوده شود.

تدوین بسته‌های آموزشی و توان‌مندسازی ارتقاء آمادگی شرکت‌های محلی برای رقابت یا تعامل با شرکت‌های چندملیتی: با توجه به محدود بودن ظرفیت جذب بنگاه‌های داخلی برای بهره‌مندی از مزایای سرمایه‌گذاری مشترک، ضروری است آمادگی‌های لازم شامل توان‌مندی‌های سازمانی(از جمله مدیریتی، حقوقی، مذاکراتی و استانداردهای تولیدی)، فناورانه (از جمله انجام تحقیق وتوسعه درون شرکتی، یادگیری فناوری از شریک خارجی) و ارتقاء کیفی زنجیره تامین داخلی؛‌کسب شود. در این چارچوب دستگاه‌های اجرایی مرتبط در مجموعه وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌توانند بسته‌های آموزشی هدف‌مند برای شکل‌گیری این آمادگی‌ها را بویژه در بنگاه‌های منتخب داخلی دارای پتانسیل‌های اولیه- سازماندهی و اجرا کنند.

دکتر علی سلیم، سرپرست گروه پژوهش‌های فناوری و نوآوری موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی